Morgunblaðið - 28.05.2002, Blaðsíða 41

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. MAÍ 2002 41
votta ég mína dýpstu samúð. Megi al-
góður Guð geyma þig um ókomna tíð.
Þórður Björgvinsson.
Ástkær föðursystir okkar Ragga á
Grund er látin hátt á níræðisaldri.
Hún bjó síðustu árin á Dvalarheim-
ilinu Höfða á Akranesi.
Ragga frænka eins og hún var köll-
uð í fjölskyldunni var mikil ættmóðir,
gjafmild og hlý. Hún lét sér annt um
alla, ekki síst þá sem minna máttu sín
í lífinu. Hún var ávallt tilbúin að rétta
öðrum hjálparhönd og fór ekki í
manngreinarálit og skipti þá ekki
máli hvort um var að ræða unga eða
aldna, innan fjölskyldu eða utan
hennar, hún var eins í viðmóti við alla.
Börnunum í ættinni sem orðin eru
fjölmörg sýndi hún mikinn áhuga og
þau fundu að þau skiptu máli. Hún
ræddi við þau og vissi hvað þau hétu
og oft hvenær þau áttu afmæli. Heim-
ili hennar og Jóns Árnasonar alþing-
ismanns stóð ávallt opið fyrir vinum
og ættingjum, þau tóku á móti ein-
staklingum og stórum hópum af mik-
illi gestrisni og hlýju.
Hugurinn reikar til bernskuáranna
á Akranesi í landi Grundar við Vest-
urgötu 41–47. Þar bjó fjölskyldan í
fjórum húsum í röð: Fyrst kom Ragn-
heiður og fjölskylda, síðan Júlíus og
fjölskylda, Ólína og fjölskylda og síð-
ast amma Emilía og Peta frænka á nr.
47. Yngri systurnar; Steina, Ingella,
Adda og Þóra bjuggu annars staðar í
bænum og Emilía yngsta systirin bjó
í Hafnarfirði. Það er okkur systkinum
í barnsminni að á Grund var mikið líf
og fjör með tónlist og söng og þar
voru þau Ragga og Jón hrókar alls
fagnaðar.
Við systkinin, börn Júlíusar, ól-
umst upp í þessu samfélagi meðal
ættingja og vina og var samheldnin
og samgangur mikill milli barna og
fullorðinna.
Afkomendur systkinanna á Grund
halda saman enn þann dag í dag með
ýmsu móti, með frænkuklúbbum og
ættarmótum sem er afkomendunum
mjög dýrmætt og átti Ragga ekki síst
þátt í því að viðhalda þessum
tengslum.
Faðir okkar Júlíus bjó alla ævi á
Vesturgötu 43 og mörg hin síðari ár í
sambýli við Gunnhildi dóttur sína og
hennar fjölskyldu. Ragga bjó ein síð-
ustu árin í sínu húsi, en þau systkinin
voru mjög náin og kom það best fram
þegar þau fóru að eldast og heilsunni
fór að hraka. Honum fannst gott að
vita af Röggu systur sinni í næsta
húsi, en hún sýndi honum mikla um-
hyggju og talaði hann um að sér þætti
gott að sjá ljósin loga á nóttinni hjá
Röggu.
Að leiðarlokum viljum við systkinin
þakka Röggu frænku samfylgdina,
umhyggjuna og tryggðina sem hún
sýndi okkur og fjölskyldum okkar alla
tíð.
Við vottum Millu, Dodda, Möggu
og Petu og fjölskyldum þeirra samúð
og erum þakklát fyrir að hafa þekkt
Röggu og átt hana fyrir frænku. Við
teljum að við minnumst hennar best
með því að láta ljósið loga áfram,
rækta vináttuna og sýna hvert öðru
áhuga og athygli eins og hún gerði
alla tíð.
Blessuð sé minning Röggu frænku.
Edda, Ragnheiður,
Emilía, Þórður, Ásdís Elín
og Gunnhildur.
Móðursystir okkar, Ragnheiður
Þórðardóttir, eða Ragga frænka eins
og við kölluðum hana, er látin á áttt-
ugasta og níunda aldursári.
Í huga okkar var Ragga frænka
stór kona, ekki í þeirri eiginlegu
merkingu að hún skæri sig úr ættinni
hvað hæð varðar, heldur sem sérlega
mikil manneskja. Við lát ættingja
staldrar maður við, lítur til baka, rifj-
ar upp ótal minningar og við teljum að
Röggu frænku hafi tekist það sem alls
ekki er á allra færi, að lifa farsælu lífi.
Og líkt og með flesta, sem höndla far-
sældina, er það eigið lífsviðhorf sem
mótar afstöðu samferðamanna og
hefur áhrif á örlög okkar.
Þannig einkenndist öll framkoma
Röggu af léttri lund, góðvild í garð
annarra og svo blessunarlegri
gleymsku á það sem miður fór. Heim-
ilið var mannmargt og oft stöðugur
gestagangur fjölskyldu og vina ekki
síst í tengslum við þingmennsku og
önnur störf Jóns. En hjá Röggu virt-
ist alltaf vera nægur tími og pláss fyr-
ir alla. Í minningunni sjáum við hana
fyrir okkur í eldhúsinu, flautandi í ró-
legheitunum að búa til kæfu, kleinur
eða brauð. Það virtist aldrei trufla
hana þó að eldhúsið væri fullt af börn-
um og fullorðnum.
Líkt og með allar „stórar“ mann-
eskjur leyndi Ragga á sér, hún var
ávallt opin fyrir lífinu og tilbúin að
taka sjálfstæðar ákvarðanir. Hús-
móðirin, sem varð ekkja 64 ára, dreif
sig í að taka bílpróf. Þá varð hún frjáls
sem fuglinn og bíllinn auðveldaði
henni að skjótast út til að fanga fal-
legt sólarlag eða sérstakt skýjafar
með myndavélina að vopni. Hún hafði
alltaf gaman af að ferðast og var já-
kvæð fyrir nýrri reynslu. Sem dæmi
prófaði hún tæplega áttræð að svamla
um í Breiðafirði í flotgalla!
Meðan ömmu Emilíu og Petu
frænku naut við var til siðs að mæta á
heimili þeirra í morgunkaffi. Þessi
siður, sem síðar fluttist á heimili
systranna, hefur kennt okkur hversu
dýrmætt það er að rækta frændsemi
og vináttu. Fátt jafnaðist á við heitt
súkkulaði í borðstofunni á Grund á
laugardagsmorgni og Röggu frænku
að sýna myndir eða rifja upp gamla
daga í góðra vina hópi. Við sjáum
hana nú fyrir okkur í forstofunni, fara
í fallegu kápuna, setja upp elegant
hatt og ganga til móts við eilífðina,
bein í baki og sposk á svip. Sátt við
Guð og menn. Megi okkur auðnast að
taka hana okkur til fyrirmyndar.
Fyrir hönd allrar fjölskyldu Steinu
og Árna,
Emilía Petrea Árnadóttir.
Þegar Ragnheiður Þórðardóttir á
Akranesi er öll vil ég minnast hennar
með fáeinum orðum. Ragga á Grund,
eins og hún var ætíð kölluð, var dóttir
merkishjónanna Emilíu Þorsteins-
dóttur og Þórðar Ásmundssonar á
Grund á Akranesi. Þórður var einn
helsti frumkvöðull í atvinnulífi Akur-
nesinga á fyrri hluta síðustu aldar.
Hann rak bátaútgerð, stofnaði hrað-
frystihúsið Heimaskaga, byggði stórt
og glæsilegt verslunarhús við Vest-
urgötuna og rak búskap í Innsta-
Vogi. Þórður féll frá tæplega sextug-
ur 1943 og var mannskaði við fráfall
þessa mikla atorkumanns.
Ragga ólst upp í stórum systkina-
hópi, systurnar voru sjö ásamt einum
bróður. Ein systranna dó á barns-
aldri. Í bókinni „Saga Halldóru
Briem“ lýsir Steinunn Jóhannesdótt-
ir rithöfundur vel uppvaxtarárum
barna og unglinga á Akranesi á þeim
tíma, sem þær Ragga og Halldóra
voru að alast upp. Þær voru æsku-
vinkonur og varði vinátta þeirra á
meðan báðar lifðu. Í þessari bók er
líka sagt frá kynnum þeirra Röggu og
verðandi eiginmanns hennar, Jóns
Árnasonar. Jón var eins og Ragga al-
inn upp við Vesturgötuna á Akranesi,
í húsinu Lindarbrekku. Húsið hafði
faðir hans, Árni Árnason trésmiður,
byggt á sínum tíma og bjó þar lengi
ásamt eiginkonu sinni, Margréti
Finnsdóttur frá Sýruparti, og fjórum
sonum þeirra. Þeir voru, auk Jóns,
Finnur faðir minn, Aðalsteinn og Lár-
us og eru allir látnir fyrir allnokkrum
árum. Þeir bræður voru mjög sam-
rýndir og kenndir við æskuheimili sitt
af eldri Akurnesingum og kallaðir
Lindarbrekkubræður.
Þau Ragga og Jón gengu í hjóna-
band 3. ágúst 1933 og var hún þá rétt
um tvítugt. Þau hófu búskap á gömlu
Grund og bjuggu þar fram til ársins
1945. Það ár fluttu þau í nýtt hús, sem
þau höfðu byggt á lóð gömlu Grundar,
og áttu þar heima æ síðan, uns Ragga
flutti á síðasta ári á Höfða, dvalar-
heimili aldraðra á Akranesi. Eftir lát
Þórðar Ásmundssonar tók Jón, ásamt
Júlíusi mági sínum og Ólafi Frímann
Sigurðssyni, svila sínum, við stjórn
þeirra fyrirtækja, sem Þórður hafði
rekið. Fleiri af tengdasonum Þórðar
komu einnig að rekstrinum. Þessi
störf mæddu mjög á Jóni, en jafnhliða
þeim var hann forystumaður sjálf-
stæðismanna á Akranesi, sat um ára-
tugi í bæjarstjórn og var alþingismað-
ur frá 1959, uns hann lést 68 ára
gamall árið 1977.
Það er margs að minnast, þegar
hugurinn reikar til Röggu og Jóns á
Grund. Hér skal þó aðeins minnst á
gestrisni þeirra og greiðasemi við
alla, sem þeim kynntust. Heimili
þeirra var afar gestkvæmt og stóð öll-
um opið. Það minnti mig oft á manna-
mótastað. Grundarsystkinin höfðu
flest reist sér heimili á Grundartorf-
unni eða í nágrenni hennar. Þetta
voru fjölmennar og samhentar fjöl-
skyldur, en auk þeirra var tíðum hjá
Röggu og Jóni fjöldi af öðru fólki, vin-
um og kunningjum, og öllum tekið
opnum örmum. Allir fundu sig þar
velkomna og leið vel á þessu hlýja
heimili. Viðmót þeirra hjóna, bros og
örvandi hlátur Röggu og hógvær
glettni Jóns, verða mér ætíð minnis-
stæð. Börnin þeirra fjögur, Emilía,
Þorsteinn, Margrét og Petrea, hafa
erft þessa og marga aðra eiginleika
foreldranna.
Í erilsömu starfi Jóns stóð Ragga
ætíð eins og klettur við hlið hans. Ef
eitthvað bjátaði á í vina- og kunn-
ingjahópnum var leitað til þeirra. Þar
vantaði aldrei viljann til að leggja öðr-
um lið og trygglyndi þeirra var ein-
stakt. Í mínum huga er skarð þessara
mætu hjóna vandfyllt. Ég sakna þess
að eiga aldrei aftur eftir að banka upp
á hjá Röggu á leið minni um Akranes.
Ég heimsótti hana síðast um páskana
ásamt eiginkonu minni. Þá var hún
hress í anda og margt spjallað um
liðna daga. Þótt komin væri á 89. ald-
ursárið var hún enn minnug á margt
úr fortíðinni, jafnt menn og málefni
þess Akraness, sem áður var, en þok-
ar nú ört fyrir nýjum tímum. Gott var
að eiga með henni þessa stund.
Við Sigríður sendum börnum
Röggu og ástvinum öllum innilegar
samúðarkveðjur.
Guð blessi minningu Ragnheiðar
Þórðardóttur á Grund.
Árni Grétar Finnsson.
Kynni okkar Ragnheiðar hófust á
þeim dögum þegar Guðjón bróðir
minn hóf að gera hosur sínar grænar
fyrir Margréti dóttur hennar og eig-
inmannsins Jóns Árnasonar, athafna-
manns og alþingismanns á Akranesi.
Þau hjón voru miklir sjálfstæðismenn
af gamla skólanum, alkunn fyrir
dugnað, heiðarleika og víða lífssýn.
Þetta var á mínum villtustu vinstri-
dögum og bjóst ég við að ég ætti litla
innkomu á heimili þeirra. Þar reynd-
ist ég ekki sannspár. Þau fögnuðu
mér ávallt sem syni sínum og létu
aldrei flokkspólitík glepja sér sýn
heldur leyfðu dómgreind og hjarta-
lagi að ráða. Síðar þegar Guðjón og
Margrét voru orðin hjón jukust þessi
tengsl enn og minnist ég margra
góðra stunda á heimili þeirra, svo sem
í fjölskylduveislum, ekki síst við-
ræðna við Ragnheiði um allt milli
himins og jarðar en einkum um
menningu og bókmenntir, sem hún
kunni afar góð skil á. Ragnheiður var
einstök kona, sem bar umhyggju og
umburðarlyndi fyrir hverri sálu sem
varð á vegi hennar. Hún gerði veröld-
ina í kringum sig hlýrri og betri. Það
var sama hvað gekk á í lífi fólks, alltaf
gaf hún sér tíma til að setjast niður og
gefa góð ráð eða sjá málin í jákvæðu
ljósi og hvaða lærdóm mætti draga af
mótvindum. Ég og aðrir sem nutum
návistar hennar munum sakna Ragn-
heiðar sárlega. Aðstandendum henn-
ar votta ég mína dýpstu hluttekningu.
Það var mikil blessun að fá að kynn-
ast þessari góðu konu.
Ingólfur Margeirsson
og fjölskylda.
Nú þegar Ragnheiður Þórðardóttir
frá Grund á Akranesi er kvödd koma
margar minningar upp í hugann. Al-
veg frá því fyrst ég fór að fylgjast með
og taka þátt í stjórnmálum er mynd
Röggu á Grund, eins og hún var jafn-
an kölluð, skýr í huganum. Hún tók
virkan þátt í störfum eiginmanns síns,
Jóns Árnasonar alþingismanns, og
sinnti af mikilli prýði og ljúfmennsku
þeim skyldum sem fylgir því að vera
maki stjórnmálamanns. Hún átti sjálf
sterka og djúpa pólitíska sannfær-
ingu og ríka réttlætiskennd.
Jón var bæjarfulltrúi á Akranesi
um áratugaskeið og forseti bæjar-
stjórnar í mörg ár. Hann var kjörinn
alþingismaður Borgfirðinga 1959 eft-
ir að Pétur Ottesen hætti á þingi og
sama haust kjörinn alþingismaður
Vestlendinga. Það var ekki fyrir
hvern sem er að fara í spor Péturs,
slíkra vinsælda sem hann naut, en
Jón var fljótur að ná sterkri stöðu
meðal Vestlendinga og naut trausts
og virðingar. Hann var þingmaður
þar til hann féll frá 1977. Mikill erill
og ferðalög fylgdu þingmennskunni
ekki síður þá en nú og samgöngur á
þeim tíma ólíkt erfiðari. Ragnheiður
fylgdi Jóni jafnan á fundum og ferða-
lögum og enginn vafi á að hún var
honum ómetanlegur styrkur.
Ragnheiður bar það með sér að
hún var alin upp á miklu myndar-
heimili. Foreldrar hennar, Þórður Ás-
mundsson, útgerðarmaður og versl-
unareigandi, og Emilía
Þorsteinsdóttir, húsmóðir, voru af-
skaplega vinsæl meðal bæjarbúa. Þau
voru annáluð fyrir ljúfmennsku sína
og greiðvikni. Systkinahópurinn var
stór og sterk fjölskyldubönd og sam-
heldni hefur alla tíð einkennt fjöl-
skylduna frá Grund.
Ragnheiður bar með sér sterkan
persónuleika. Hún var ákveðin og af-
dráttarlaus í framkomu. Frá henni
stafaði sérstakri hlýju og gleði.
Glettni í augum og hlýjar hendur ein-
kenndu hana. Hún hvatti mig og
studdi í pólitíkinni, fylgdist með og
sendi kveðjur. Guðjón bróðir minn
var í miklu uppáhaldi hjá henni og
hún lét í sér heyra hvernig sem viðr-
aði. Í meðbyr og mótvindi var vinátta
hennar söm. Hún var tryggðatröll.
Að leiðarlokum vil ég þakka þá ein-
lægu vináttu og stuðning, sem ég hef
notið alla tíð frá Ragnheiði. Við Geir
sendum ástvinum hennar okkar inni-
legustu samúðarkveðjur og biðjum
Guð að blessa minningu Ragnheiðar
Þórðardóttur.
Inga Jóna Þórðardóttir.
Kveðja frá Sjálfstæðiskvenna-
félaginu Báru á Akranesi
Látin er heiðurskonan Ragnheiður
Þórðardóttir.
Við andlát Röggu á Grund eins og
hún var ætíð nefnd hverfur hugurinn
aftur til áranna er sjálfstæðiskonur á
Akranesi ákváðu að stofna félag sitt
Báru haustið 1962. Ragga var kjörin í
fyrstu stjórn félagsins, og var síðar
formaður um árabil. Þessu starfi sínu
sinnti hún af áhuga þó búseta hennar
hefði verið í Reykjavík á þeim árum
er eiginmaður hennar Jón Árnason
átti sæti á alþingi.
Fundum félagsins stjórnaði hún af
sinni alkunnu röggsemi og hlýju.
Ragga tók virkan þátt í öllum störfum
félagsins jafnt fyrir kosningar sem í
annan tíma. Með glaðlegu og vinsam-
legu viðmóti sínu í garð annarra vakti
hún ánægju sem auðveldaði öll störf í
félaginu.
Allt fram til síðustu mánaða var
hún boðin og búin að taka þátt í öllum
störfum félagsins full af áhuga og
vilja til að láta gott af sér leiða.
Allir sem kynntust Röggu fundu
fyrir góðri návist hennar og skipti þá
ekki máli á hvaða aldri viðkomandi
var eða mismunandi skoðanir í stjórn-
málum. Að leiðarlokum vilja Báru-
konur færa Ragnheiði Þórðardóttur á
Grund hugheilar þakkir fyrir sam-
starfið um langt árabil og alla hennar
tryggð og hlýju.
Megi algóður guð geyma minningu
þessarar mætu konu og líkna ættingj-
um hennar í sorg þeirra .
Okkur undirritaða langar til að
minnast Ragnheiðar Þórðardóttur
frá Grund á Akranesi sem lést á
Sjúkrahúsi Akraness 18. maí sl.
Það var vegna vinskapar okkar í
æsku og síðar fjölskyldutengsla að við
urðum heimagangar hjá Röggu og
Jóni Árnasyni alþingismanni manni
hennar á Grund.
Ragga var sérstök kona sem við
bárum mikla virðingu fyrir. Það var
mjög alvarlegt í okkar augum ef
Ragga skammaði okkur og tókum við
það afskaplega nærri okkur.
Mjög gestkvæmt var á heimili
þeirra Röggu og Jóns og þar voru all-
ir velkomnir hverjir sem þeir voru.
Erindi manna til Jóns voru margvís-
leg, m.a. vegna starfa hans, og var
Ragga jafnan reiðubúin með kaffi og
veitingar og var öllum boðið að ganga
í bæinn.
Ragga var félagslynd kona og tók
þátt í starfi margra félaga, sérstak-
lega ýmsum félögum kvenna hér á
Akranesi.
Skátafélag Akraness var eitt þeirra
félaga sem Ragga bar alltaf sérstakan
hug til og hið fræga slagorð „eitt sinn
skáti alltaf skáti“ sannaðist á henni
mjög augljóslega.
Í tengslum við áhuga Röggu á
skátastarfi kom í huga okkar skáta-
söngur sem allir þeir sem einhvern
tíma hafa verið skátar kunna en í hon-
um eru þessar ljóðlínur:
Finnum ylinn og lítum í logann,
og látum minningar vakna á ný.
Í skátaeldi býr kynngi og kraftur
kyrrð og ró en þó festa og þor.
Við lát Röggu finnum við greinilega
ylinn sem við nutum frá henni jafnt í
æsku sem á fullorðinsárum. Nú lítum
við í logann og kærar minningar
vakna. Í Röggu bjó líka kynngi og
kraftur, einnig kyrrð og ró þegar það
átti við en alltaf festa og þor.
Við fórum jafnvel með vandamál
okkar til Röggu frekar en til foreldra
okkar. Ragga var hæfilega frjálslynd
og fannst oft gaman að uppátækjum
okkar og óknyttum sem við vorum oft
sekir um. Að upplagi var Ragga
prakkari eins og við en leyfði sér
sjaldan að láta það eftir sér.
Það má segja að í Röggu áttum við
bandamann sem aldrei brást. Hún af-
sakaði okkur stundum við þá sem
stóðu okkur nær en áminnti okkur
líka með þunga þegar skotið var yfir
markið. Þessi greining Röggu var
óumdeilanleg og endanleg í huga okk-
ar og deildum við ekki um það.
Eins og áður segir var oft mann-
margt á heimili Röggu og Jóns, þar
voru ávallt bornar fram miklar veit-
ingar, kökur með kaffi og mikill mat-
ur fyrir gesti og gangandi.
Þegar Jón gegndi starfi sínu á Al-
þingi bjuggu þau hjónin á Hjarðar-
haga í Reykjavík. Þar var oft gest-
kvæmt eins og á Grund og þótti
sjálfsagt að fara í Hjarðarhagann
hvort sem var til að borða eða gista.
Þannig vildu þau hafa það og voru
gjanan gerðar athugasemdir við það
ef ekki var komið við í Hjarðarhag-
anum þegar upp komst að einhver úr
hinni stóru fjölskyldu hafði verið í
Reykjavík.
Jón og Ragga höfðu mikinn metnað
fyrir Akranes og Borgarfjarðarsýslu.
Til marks um tryggð þeirra hjóna við
átthaga sína dvöldu þau jafnan á
Grund á Akranesi um helgar þann
tíma sem þingið var að störfum.
Á heimili Röggu ríkti glaðværð og
bjartsýni, þar var mikið sungið enda
var Jón ágætur söngmaður og starf-
aði lengi í Karlakórnum Svönum á
Akranesi og Ragga var ein af öflug-
ustu konum í Bergþóru, kvenfélagi
kórfélaga. Bæði höfðu þau mikla trú á
ungu fólki og voru sérlega fordóma-
laus gagnvart því. Þau voru einstak-
lega samhent hjón bæði í leik og
starfi. Ragga var hamhleypa til allra
verka enda eins gott þar sem jafn-
fram því að vera húsmóðir á stóru
heimili stóð hún eins og klettur við
hlið manns síns í erilsömum störfum
hans um margra áratuga skeið.
Við sem þetta ritum þökkum
Röggu þennan yl sem hún átti gnægð
af og veitti okkur fúslega í ríkum
mæli, óeigingjarnt. Þegar við lítum í
logann sjáum við safn góðra minninga
sem við geymum í huga okkar. Við
þökkum líka öll þau lífsgildi sem hún
stóð fyrir og reyndi að útskýra, ef það
mætti verða okkur til aukins þroska.
Allt þetta var gert með sama já-
kvæða hugarfarinu, en í viðræðum við
Röggu, allt frá unglingsárum, höfðum
við alltaf á tilfinningunni að við vær-
um að tala við jafningja okkar. Við
fundum að Ragga bar virðingu fyrir
okkur á sama hátt og við bárum virð-
ingu fyrir henni. Henni var það eðl-
islægt að gera ekki upp á milli manna
hverjir sem þeir voru og hafði mikla
samúð með þeim sem minna máttu
sín. Þeim reyndi hún að hjálpa eftir
megni.
Góð kona er gengin, við og fjöl-
skyldur okkar þökkum fyrir að hafa
fengið að kynnast henni. Aðstandend-
um hennar sendum við innilegar sam-
úðarkveðjur.
Baldur Ólafsson,
Sigurður Ólafsson.
 Fleiri minningargreinar
um Ragnheiði Þórðardóttur bíða
birtingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.