Morgunblaðið - 06.06.2002, Síða 26

LISTIR
26 FIMMTUDAGUR 6. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
MYNDLISTARMENNIRNIR
Gunnar Örn, Pjetur Stefánsson og
Magnús Kjartansson eru um þessar
mundir uppteknir við að hengja upp
nokkur af verkum sínum í sölum Hót-
els Valhallar á Þingvöllum, sem ráð-
gert er að opna á ný á næstunni.
Munu þau prýða veggina þar í sumar.
„Í Valhöll hefur löngum verið hægt
að sjá verk eftir marga af hinum
gömlu þjóðarmeisturum málara-
listarinnar, eins og Kjarval og Schev-
ing. Hér hefur alltaf hangið á veggj-
um mikil og góð myndlist,“ segja
myndlistarmennirnir sem taka sér frí
frá verkum stutta stund þegar blaða-
mann og ljósmyndara ber að garði.
„Salurinn var nýlega málaður og því
þótti staðarhaldaranum hér á Hótel
Valhöll, Elíasi Einarssyni, frísklegt
að fá einnig ný verk á veggina. Við
vorum beðnir um að lána verk hingað
af því tilefni, svo þetta er svona
óformleg sýning, meira eins og smá
sumargleði.“
Hægt er að líta verk þeirra Gunn-
ars Arnar, Pjeturs og Magnúsar í söl-
um Hótels Valhallar fram til 1. októ-
ber, þegar því verður lokað fyrir
veturinn.
Ný málverk
í Hótel Valhöll
Morgunblaðið/Golli
Myndlistarmennirnir Magnús Kjartansson, Pjetur Stefánsson og Gunnar
Örn með eitt af verkunum sem prýða munu sali Hótels Valhallar í sumar.
TRYGGVI Ólafsson hefur verið
ötull við að sýna verk sín á Íslandi
þrátt áratuga langa búsetu í Dan-
mörku, en þar hefur hann búið frá
því hann hélt þangað til náms við
upphaf sjöunda áratugarins. Efalít-
ið má telja Tryggva til þekktari nú-
lifandi myndlistarmanna Íslend-
inga og hefur búsetan erlendis
þannig ekki komið í veg fyrir að
hann njóti mikilla vinsælda hér
heima. Verk hans seljast enda vel á
sýningunni í Gallerí Fold, svo dæmi
séu tekin, og heimabær hans – Nes-
kaupstaður – hyggst koma á fót
safni tileinkuðu listamanninum.
Ekki eru nema tvö ár frá því
Tryggvi sýndi síðast í Gallerí Fold
og geymir sýning hans að þessu
sinni eingöngu málverk. Líkt og í
fyrri verkum listamannsins eru ein-
föld formyndun og hreinir litir
ríkjandi. Myndformin eru almennt
opin og einföld – einkenni sem
þykja hafa orðið æ skýrari í mál-
verkum Tryggva síðustu ár – og lit-
irnir bæði sterkir og hreinir.
Þannig eru táknmyndir lista-
mannsins, sem segist hafa mótað
með sér sitt eigið tungumál sem
hann tjái í verkum sínum, sums
staðar algjörlega einangraðar líkt
og í verkinu Minjar þar sem tákn-
myndirnar eru með öllu aðskildar
og einangraðar á appelsínugulum
grunni. Lagkennd tilvera er þó al-
gengari í verkum Tryggva, flatar
táknmyndirnar eru lagðar hver yfir
aðra svo þær birtast áhorfandanum
smám saman – eitt táknlag tekur
við af öðru þar til heildarmyndin
hefur verið sundurgreind að fullu
og samsett að nýju og verkið öðlast
dýpt sem formmótunin ein og sér
kallar ekki fram. Í verkinu Kvintett
tvinnar Tryggvi til að mynda sam-
an táknmynd hests, manns og
handar á grænum grunni, á meðan
þrír kvenlíkamar á rauðum grunni
fanga athygli áhorfandans í hinu
réttilega nefnda verki Kvinnur og
fjöldi fugla vinnur sig úr grunni
verksins Fuglar.
Tengsl táknmyndanna innbyrðis
í hverju verki listamannsins eru oft
augljós s.s. milli fugla og kvenna,
en annars staðar kýs listamaðurinn
að raða saman formum þar sem
tengslin eru óljósari. Verkið Land
krefst til að mynda hugsanatengsla
af hendi sýningargestsins sjálfs
sem tengja verður táknmynd fugls,
seglskútu og flugvélar myndheit-
inu. Tryggvi hræðist þá ekki að
bregða fyrir sig táknmyndum sem
áhorfendur kunna að kannast við
annars staðar frá, s.s. kvenlíkama
úr ilmvatnsauglýsingu sem sjá má í
Kvinnur. Enda feta sumar mynda
hans þá hárfínu línu sem legið get-
ur milli auglýsingamerkja og
myndlistar, til að mynda hið hár-
rauða verk Vísa. Í slíkum verkum
geta tengsl táknanna innbyrðis
orðið nokkuð þvinguð, þó innilegri
leikur að viðfangsefninu einkenni
flest verkanna. Þar togar listamað-
urinn og teygir form sín að vild og
táknmyndirnar, sem sumar hverjar
birtast aftur og aftur og kallast
þannig á innbyrðis, mynda marg-
slungna og ósjálfráða myndheild
sem nýtur sín í ótaminni litanotkun
Tryggva.
Lagkennd tilvera
MYNDLIST
Gallerí Fold
Galleríið er opið virka daga frá kl. 10–18,
laugardaga frá kl. 10–17 og sunnudaga
frá kl. 14–17. Sýningin stendur til 9. júní
nk.
TRYGGVI ÓLAFSSON
Anna Sigríður Einarsdóttir
Morgunblaðið/Þorkell Þorkelsson
Land eftir Tryggva Ólafsson.
ALFABETA-forlagið í Svíþjóð
hefur fest kaup á Slóð fiðrildanna
eftir Ólaf Jóhann Ólafsson. Alfa-
beta-forlagið hefur á sínum snær-
um fjölda höfunda og má þar nefna
Martin Amis, Tahar Ben Jelloun
og André Gide. Þá er hún nýkomin
út í kilju hjá Faber og Faber sem
áður hafði gefið hana út í inn-
bundnu formi.
Slóð fiðrildanna kom fyrst út hjá
Vöku-Helgafelli árið 1999 og aftur í
kilju í fyrra. Útgáfurétturinn á
bókinni hefur nú verið seldur til ell-
efu landa, en það eru Bandaríkin,
Bretland, Danmörk, Þýskaland,
Frakkland, Spánn, Ísrael, Ítalía,
Portúgal og Kína, auk Svíþjóðar.
Þá er í undirbúningi gerð kvik-
myndar eftir sögunni í Hollywood.
Slóð fiðrildanna til Svíþjóðar
FORNMENNTIR hafa löngum
verið drjúgur efniviður í ljóðagerð.
Eitt megineinkenni á skáldskap
Tryggva V. Líndal er hversu ótt og
títt hann vísar í og sækir efnivið sinn í
fornrit Grikkja og raunar að nokkru
leyti Rómverja.
Ástarljóð og
stríðssögur nefn-
ist nýjasta ljóða-
bók hans og í því
verki má segja að
myndsvið margra
ljóðanna einkenn-
ist af vísunum í
hellenískan og
rómverskan veru-
leika og í raun er
ekki fráleitt að
fullyrða að höfundur sökkvi sé í þenn-
an menningarheim – og gleymi sér
stundum.
Í ljóði sem hann nefnir Mitt ljúfa líf
er þessi sýn áberandi með viðhafn-
armiklum og hátíðlegum tilvísun í
heimsbókmenntirnar. Æskunni lýsir
hann svo og tekst í þeirri lýsingu að
líkja sér við Kátullus, Hóras og Virgil:
Ég ólst upp í héraðsbæ
spölkorn frá höfuðstaðnum
innan um syni verkamanna;
sem streittust eins og baldnir múlasnar
gegn því að verða beitt fyrir plóginn.
Kennararnir mínir voru þó
hollir dreymnum Orfeifi
sem skyldi nú fá að stilla
lyklana á eigin lýru
og sinna Evridísi;
allt á sínum hraða;
enda sonur menntafólks.
Semsagt: engin stríð
sviðu þá landsbyggðina;
líkt og í ungdómi Kátúllusar,
né gat ég státað af leysingjaföður
eins og Hóras.
Og ekki varð ég vegna
heilsuleysis eða fátæktar
að binda trúss mitt við keisara;
líkt og Virgill.
…
Bók Tryggva er annars nokkuð
misjöfn. Í henni er m.a. langur bálkur
um Hitler, sögu hans og afreksverk.
Þar finnst mér höfundur vera missi-
fengur. Bæði er bálkurinn laus í
byggingu og svo grípur Tryggvi til
þess að ríma og stuðla en þó með
þeim hætti að óvenjulegt er. Hann fer
m.ö.o. frjálslega með ljóðstafi, rím og
hrynjandi. Rímar bara þar sem það
hentar og oftar en ekki með hálfrími
eða jafnvel ef til vill kvartrími ef það
er til og setur stuðla hér og þar. Ef til
vill er það hugmynd Tryggva að skop-
ast að forminu. En þá er betra að hafa
gott vald á því. Ég verð þó að játa að
mér finnst það nokkuð frumlegt að
láta Hitler ríma á móti litlar.
Þaulsætinn á drykkjukrám
var meintur faðir, Alois Hitler;
slóst þá oft með kjafti, tám.
Með feðgum voru ástir litlar.
Miklu meir höfða til mín þau kvæði
Tryggva þar sem skáldið skopast að
sjálfu sér og tekur sig ekki ýkja hátíð-
lega eins og raunar sjá má á skond-
inni bókarkápu. Honum lætur ágæt-
lega að vinna með paródískar
stælingar eins og í kvæðunum Skáld-
ið til elsku sinnar og svarkvæðinu
Elskan svarar skáldinu. Í fyrrnefnda
kvæðinu eru þessar ljóðlínur:
Nasir þínar tvær
skulu verðsettar sem
stjörnukíkir alheims önnur
en hin sem örríkisins smásjá.
Við pálmatrén á ströndu
líki ég hörundshárum þínum;
er sveigjast í svölum vindi.
Ferlegri ásýndum verður varla
nokkur kona.
Ástarljóð og stríðssögur er dálítið
misjöfn ljóðabók að gæðum. Þegar
best lætur hefur hún yfir sér dálítið
æringjalegt yfirbragð en margt í
henni getur því miður varla talist
mjög góður skáldskapur.
Misjafn
skáldskapur
BÆKUR
Ljóð
eftir Tryggva V. Líndal. Valtýr 2002 – 59
bls.
ÁSTARLJÓÐ OG STRÍÐSSÖGUR
Skafti Þ. Halldórsson
Tryggvi V.
Líndal