Morgunblaðið - 06.06.2002, Blaðsíða 43

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. JÚNÍ 2002 43
SAMNINGURINN um Evr-
ópska efnahagssvæðið (EES) sem
tók gildi árið 1994 hefur haft þær
afleiðingar í för með sér að sveit-
arfélög eru orðin einn stærsti fram-
kvæmdaraðili reglugerða sem koma
frá Evrópusambandinu (ESB). Sér-
staklega varðar þetta vinnumark-
aðinn, heilbrigðis- og öryggismál,
sorpmál en einnig skipulags- og
byggingarmál. Með EES-samn-
ingnum ber Íslendingum skylda til
að taka við flestöllum tilskipunum
ESB er varða innri markaðinn.
Í ljósi þessara miklu áhrifa sem
að utan koma er það umhugsunar-
vert af hverju sveitarstjórnarmenn
eru ekki virkari í umræðunni um
þessi mál sem varða hagsmuni
sveitarfélaga. Ég vil ekki segja að
þeir hafi verið sofandi í þessum
málum, en nú rúmum 8 árum eftir
að EES-samningurinn tók gildi eru
einhverjir að vakna innan Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga. Gott
dæmi um það er viðtal við Vilhjálm
Þ. Vilhjálmsson, formann SÍS, í
Morgunblaðinu 16. september síð-
astliðinn þar sem hann segir: „Nú
erum við með Evrópumálin, þ.e.
ESB og EES, til sérstakrar skoð-
unar í framhaldi af heimsókn okkar
til Brussel í vor og hyggjumst
kynna okkur betur þá möguleika
sem felast í nánari samskiptum…“
Manni létti að heyra þessi tíðindi að
rúmum 8 árum eftir að EES-samn-
ingurinn tók gildi ákváðu menn að
skreppa til Brussel og kynna sér
málið!
Ýmsir kunna að vera á móti ESB
og öllu því skrifræðisbákni sem
finna má í Brussel, en það kemur
þó ekki í veg fyrir það að um 70%
af tilskipunum og reglum ESB hafa
bein áhrif á sveitarfélög hér á landi
miðað við núverandi verkaskiptingu
ríkis og sveitarfélaga. Áhrifin eru
mikil, en hvað á að gera? Menn
geta gert tvennt, annars vegar
haldið þeim vinnubrögðum áfram
sem margir sveitar-
stjórnarmenn hafa til-
einkað sér en það er að
vona það besta, t.d. að
álögur verði ekki of
miklar og þeir geti
þannig hugsað um eitt-
hvað annað eða hins
vegar kynnt sér málin
og þá möguleika sem
leynast í Evrópusam-
starfinu.
Gott dæmi um skatt
sem sveitarfélög borga
án þess að hafa haft
nokkur áhrif á setningu
hans er tilskipunin um
fráveitumál sem kostað
hefur og kosta mun
sveitarfélögin marga milljarða.
Þessi tilskipun kann að vera jákvæð
en það verður ekki fram hjá því lit-
ið að umrædd tilskip-
un var ekki sett fram
með íslenskar aðstæð-
ur í huga.
Hvað geta sveitar-
félög fengið út úr
Evrópusamstarfinu?
Eins og staðan er í
dag eru möguleikarn-
ir takmarkaðir, það er
hægt að taka þátt í
nokkrum verkefnum
innan EES-samnings-
ins. Þau eruhins veg-
ar smá í sniðum og
aðallega á sviði skóla-
mála. Meðan Ísland
er ekki í ESB eru
áhrif sveitarfélaga
svipuð og íslenska ríkisins, að taka
við tilskipunum þegjandi, en mögu-
leg áhrif eru aðeins á frumstigi
allra mála. Í dag treysta sveitar-
félög á að starfsmenn ráðuneyta
sem starfa í Brussel séu væntan-
lega að líta eftir hagsmunum
þeirra. Það er hins vegar ekki alltaf
hægt að treysta á það enda sýna
tölur okkur að um 300 skrifstofur
sveitarfélaga og landshlutasamtaka
eru nú í Brussel. Tilgangur þeirra
er að fylgjast með því hvað er að
gerast til þess að hafa áhrif á
ákvarðanatökuna. Í dag er því
nauðsynlegt að tryggja betra upp-
lýsingastreymi til sveitarstjórna og
reyna að hafa áhrif á þá þætti innan
ESB sem snúa að sveitarstjórnar-
málum því að margt mun vafalaust
hafa bein áhrif á sveitarsjóðinn í
framtíðinni.
Leyndur skatt-
ur frá Brussel
Pétur Berg
Matthíasson
ESB
Í dag treysta
sveitarfélög á að
starfsmenn ráðuneyta
sem starfa í Brussel,
segir Pétur Berg
Matthíasson, séu
væntanlega að líta eftir
hagsmunum þeirra.
Höfundur er nemi í stjórnmálafræði
við HÍ.
Draumavél
heimilanna!
Vegleg brúðargjöf!
Ísaumuð svunta
með nöfnum og
brúðkaupsdegi fylgir!
5 gerðir - margir litir
Borgartúni 20 - sími 562 2901 og 562 2900
60 ára frábær reynsla.