Morgunblaðið - 06.06.2002, Qupperneq 49

ar rannsóknir þar
sem tugir þúsunda
manna taka lyfin
undir nákvæmu eft-
irliti árum saman.
Auðvelt er að sann-
færa menn, sem
þjálfaðir eru í rök-
réttri hugsun, um að
X milligröm af til-
teknu efnasambandi
í efnablöndu, t.d. í
töflu, séu sami hlutur
og X milligrömm af
efnasambandinu í
annars konar efna-
blöndu í annari töflu
frá öðru fyrirtæki.
En er það svo? Er tafla alltaf sama
og tafla? Ef framleiðslulyfjafræð-
ingar eru spurðir þessarar spurn-
ingar munu þeir svara afdráttar-
laust neitandi.
Gæfumunur
Hegðar virka efnið í hermilyfinu
alveg eins og í frumlyfinu ef það er
framleitt með mismunandi aðferð?
Hvað um efni sem fylgja með?
Hvað um mismunandi ísómera?
Eru gerðar sömu kröfur til að hlut-
fall mismunandi ísómera í hermilyf-
inu sé hið sama og í frumlyfinu,
ekki síst þegar þeir hafa mismun-
andi virkni eða eiturverkun?
Hver man ekki eftir thalidomid
og þeim skelfingum sem það lyf
olli? Ef annar ísómerinn er hreins-
aður burt er thalidomid ágætis lyf.
Það er þessi fínstilling
sem gerir gæfumuninn.
Hin umfangsmikla sam-
safnaða þekking eftir
margra ára rannsóknir
frumlyfjafyrirtækis á
lyfjunum sínum er ekki
fyrir hendi hjá hermi-
lyfjafyrirtæki.
Vísindalegir yfirburð-
ir og drifkraftur öflugra
alþjóðlegra lyfjafyrir-
tækja sem veldur því að
ný afburðalyf eru fundin
upp, er hinn sami og sá
sem gerir gæfumuninn
milli frum- og hermilyfs.
Sumir láta sem þessi
gæfumunur sé ekki fyrir hendi.
Hagur neytenda?
Hver er krafan til hermilyfja
hvað varðar sönnun jafngildis (bio-
equivalence)?
Gerð er aðgengisprófun með ör-
fáum einstaklingum sem á að sanna
að A sé sama og B. Hvernig er með
tölfræðilega marktækni í svo litlum
rannsóknum? Hvernig er með stöð-
ugleikaprófanir á hermilyfjum?
Getum við alltaf treyst þeim? Virka
þau eins og áður eftir að hafa verið
geymd í lyfjaskáp notandans?
Hvert er hlutverk hermilyfjafyr-
irtækja. Sjálf segjast þau gjarnan
bera hag neytenda fyrir brjósti með
því að lækka lyfjaverð. Þá hlýtur sú
spurning að vakna hvers vegna svo
lítill munur sé á verði frumlyfja og
hermilyfja, í ljósi þess að hermi-
lyfjaframleiðendur bera ekki
margra áratuga kostnað vegna
rannsókna frumlyfjaframleiðenda.
Ný lyf lækka útgjöld
Athygliverðar eru einnig fullyrð-
ingar ýmissa preláta um að ný lyf
séu í flestum tilvikum engin framför
miðað við gömul lyf á markaðnum. Í
tímaritinu Health Affairs sept/okt
2001, kemst Frank R. Lichtenberg
að athygliverðri niðurstöðu í grein
sem heitir „Er ávinningur nýrri
lyfja kostnaðarins virði?“
„Við komumst að því, að í lok
könnunarinnar voru marktækt
minni líkur á dauða fólks sem neytir
nýrri lyfja og það voru marktækt
minni líkur á að það væri frá vinnu
en þeir sem neyta eldri lyfja. Mark-
verðustu niðurstöður okkar voru
samt sem áður þær, að notkun
nýrri lyfja virðist lækka allar teg-
undir ólyfjatengdra heilbrigðisút-
gjalda. Sú lækkun leiðir aftur til
verulegrar nettólækkunar á heild-
arkostnaði við meðferð á viðkom-
andi ástandi.“
Í ljósi þessa hlýtur sú spurning
að vakna hver ávinningurinn yrði ef
beitt væri meira af góðum nýjum
lyfjum við meðhöndlun sjúkdóma á
Íslandi. Hversu mikið myndi beinn
og óbeinn kostnaður vegna sjúk-
dóma lækka? Hver ber ábyrgð á
heildarhagsmunum samfélagsins?
Davíð Ingason
Höfundur er lyfjafræðingur.
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. JÚNÍ 2002 49
ann til hagræðingar með því að
auka skattlagningu á hagnað. Að
óbreyttu kerfi mun því sjávarút-
vegur eflaust verða sama byrði á ís-
lensku þjóðinni og landbúnaður er
nú.
Meðan íslenska þjóðin hefur
stjórnarskrá sem tryggir þegnun-
um jafnan rétt, er aðeins ein leið til
hagræðingar – sama leið og aðrar
vestrænar lýðræðisþjóðir hafa farið
við úthlutun á takmörkuðum auð-
lindum – veiðiheimildirnar verður
að bjóða öllum landsmönnum á
markaði, t.d. eins og lagt er til í
fyrningarleið. Þá munu markaðs-
lögmálin leiða til hagræðingar í
sjávarútvegi eins og þau hafa gert í
öðrum atvinnugreinum.
Höfundur er verkfræðingur.
Sjávarútvegur
Hagkvæmt væri að
leggja fyrirtækin niður,
segir Guðmundur Örn
Jónsson, og selja eða
leigja kvótann.
www. lyf ja . i s
Sólardagar
Sumarið er komið og loksins getum við notið þess á ný að láta
sólina skína á okkur. Á Sólardögum í Lyfju kynnum við glæsilegt
úrval af sólarvörum frá helstu framleiðendum þeirra í heiminum.
Komdu og kynntu þér úrvalið.
Sumartilboð
og
kaupaukar