Morgunblaðið - 29.06.2002, Blaðsíða 41

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. JÚNÍ 2002 41
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækifæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 551 9090.
var pláss í stofunni var farið fram á
gang. Það urðu til indjánaþorp,
sveitabyggðir, sjávarþorp og gróður-
lendur. Stundum vorum við í teikni-
stofu skólans sem Valgerður lét inn-
rétta að sínu höfði þegar hún hóf
störf við skólann sem myndmennta-
kennari á fyrstu árum Austurbæjar-
skóla. Þar var allt fullt að litum, alls
konar efnum, basti, pappa og dollum
og borðin voru af sérstakri gerð. Við
vorum stöðugt að sulla í málningu,
vorum hvött til að teikna stórt, nota
allt blaðið og lita alveg út í hornin.
Það var skorið út í kartöflur og
þrykkt mynstur á pappír og búnar til
myndir úr útklipptum formum. Val-
gerður lagði mikla áherslu á litaskal-
ann, blöndun lita og að raða litum
saman með ákveðin markmið í huga.
Í minningunni er eins og þeir hafi
verið margir teiknitímarnir, sam-
þættir öðrum greinum. Stundum
voru líka foreldrar í stofunni, sátu út
við vegg og fylgdust með kennslunni.
Þegar að okkur þrengdi í stofu og
gangi brutum við af okkur veggi
skólastofunnar og það var farið út
fyrir skólann. Við heimsóttum söfn
og merka staði, skoðuðum Papahell-
ana á Ægissíðu og gamla bæinn á
Keldum.
Allt þetta er það sem við nú til dags
köllum sveigjanlega kennsluhætti,
opinn skóla, þemabundið nám, skap-
andi kennslu eða samþættingu
kennslugreina og tengsl við grennd-
arsamfélagið. Já, það er fátt nýtt
undir sólinni.
Leikritin á laugardögum kalla líka
fram ánægjulegar minningar.
Bekknum var skipt í hópa og hver
hópur sá um sína laugardaga. Þá átti
efnið helst að vera frumsamið og öllu
saman fylgdu búningar og leikmynd-
ir. Við fluttum líka ljóð, bæði eigin og
annarra, og teiknuðum auðvitað við
ljóðin myndir um efni þeirra. Við
jarðarför Valgerðar var sungið ljóð
eftir Jónas Hallgrímsson um allt sem
sefur, jurtir, dýr og menn. „Sefr selr í
sjó, svanr á báru, már í hólmi, manngi
þau svæfir.“ Aftur á móti „Sofa
manna börn í mjúku rúmi, bía og
kveða og babbi þau svæfir.“ Þetta
ljóð fluttum við á jólaskemmtun með
tilheyrandi myndum, einn og einn las
sína línu og þannig gátu allir tekið
þátt. Þetta köllum við í dag framsögn
og leikræna tjáningu. Í Austurbæj-
arskóla á þessum tíma voru líka
frægir rithöfundar í kennarahópnum
og stundum komu þeir til okkar og
lásu úr verkum sínum. Við minnumst
með gleði og virðingu kennslustunda
þeirra Stefáns Jónssonar og Vilborg-
ar Dagbjartsdóttur.
Þegar ég sjálf hóf kennslu á sjö-
unda áratugnum var Valgerður að
sjálfsögðu mín besta fyrirmynd. Oft
er sagt að erfitt sé að kenna kenn-
aranemum nýja kennsluhætti því
menn hneigist til að kenna eins og
þeim var kennt. Það gerði ég sann-
arlega, ég fór í smiðju minninganna
úr eigin barnaskólagöngu og sótti
mér fyrirmynd til Valgerðar Briem.
Stundum þegar ég hitti gamla nem-
endur mína frá þessum árum hafa
þau orð á því hvað ég hafi verið ný-
tískuleg og hafi í raun verið að kenna
þeim eins og nú er talað um að nú-
tímakennsla eigi að vera. Þá segi ég
bara að ég hafi verið að kenna þeim
eins og mér var kennt! Með virðingu
og þakklæti kveðjum við mikilhæfa
og stórbrotna konu. Valgerður Briem
heldur áfram að vera okkur sterk í
minningunni og bakhjarl svo lengi
sem við lifum. Þetta eru minninga-
brot og kveðja frá nokkrum bekkj-
arsystrum í „Í-bekknum“, okkur
Birnu, Guðrúnu Sigríði, Herdísi,
Katrínu, Snjólaugu og Steinunni.
Gerður G. Óskarsdóttir.
Á gömlum ljósmyndum úr Hand-
íða- og myndlistarskólanum sker
einn kennaranna sig úr fyrir smekk-
legan klæðaburð, einarðlegan augn-
svip og yfirbragð sem er í senn svo
fíngert og tígulegt að upp í hugann
koma lýsingar Halldórs Laxness á
arfgengum höfðingsskap íslensks al-
þýðufólks. Hér er komin Valgerður
Briem, listakennari og listakona,
ógleymanleg öllum sem henni kynnt-
ust, í virðingarskyni ævinlega kölluð
frú Valgerður.
Sá sem þetta ritar komst ekki í
kynni við frú Valgerði fyrr en hún var
hætt að kenna, á listsýningum þar
sem hún gaumgæfði myndir af meiri
ákefð en aðrir gestir. Nærvera henn-
ar var næstum áþreifanleg; aðeins
Barbara Árnason og Louisa Matt-
híasdóttir líktust henni í viðkynn-
ingu. Sömuleiðis var innlifun hennar í
myndlistina svo mikil að viðstaddir
tóku á sig sveig til að trufla ekki ein-
beitingu hennar. Frú Valgerður
skirrðist heldur ekki við að vinda sér
að ungum myndlistarrýni og setja
hann út af laginu með athugasemd-
um sem ristu öllu dýpra en hann átti
von á. ,,Heldurðu að hann hafi fundið
fyrir þessum lit inni í sér?“ sagði hún
eitt sitt stundarhátt andspænis him-
inblárri mynd eftir Kristján Davíðs-
son. Og horfði rannsakandi á rýninn
sínum eigin himinbláu augum.
Að finna fyrir, upplifa; það var frú
Valgerði hjartans mál. Frægar voru
samkomurnar sem hún stóð fyrir og
bauð þangað samkennurum sínum;
þær voru upplifanir þar sem allt var í
stíl, skreytingar, borðbúnaður, matur
og jafnvel klæðnaður húsfreyjunnar.
Kennsla hennar gekk einnegin út á
að fá nemendur til að skynja og tjá
sig af ástríðu. Allar málamiðlanir
voru bannaðar. Þeir sem ekki voru
reiðubúnir að vígjast listinni af
hreinni köllun höfðu sennilega tak-
markað gagn af tæpitungulausri upp-
fræðslu hennar. Listakonan Kristín
Jónsdóttir frá Munkaþverá lýsir
kennslu frú Valgerðar í bók sem ég
tók saman fyrir nokkrum árum:
,,Hún hafði svo mikið að segja, ekki
aðeins um myndlist, heldur allar list-
greinar. Hugtak eins og ,,svíta“ í tón-
list gat verið henni óþrjótandi um-
ræðuefni. Hún lét okkur líka skrifa
ritgerð um liti í tónlist. Einnig bað
hún okkur að gera teikningar af hús-
næði og húsbúnaði eftir eigin höfði,
og gera tillögur að leirmunum.“
Aðrar aðferðir frú Valgerðar voru
umdeildari. Kristín Jónsdóttir heldur
áfram: ,,Aðrir kennarar röltu á milli
nemenda og bentu kurteislega á ým-
islegt það sem betur mætti fara. Frú
Valgerður dreifði teikningum okkar
um öll gólf, gekk svo á milli þeirra og
sparkaði til hliðar þeim sem henni
þóttu ekki nægilega góðar. Það var
sárt að verða fyrir þessu, en samt
þótti okkur frú Valgerður ekki ósann-
gjörn.“
Í einum nemanda, Guðmundi Guð-
mundssyni – Erró – skynjaði frú Val-
gerður meiri eldmóð en gengur og
gerist. Í dagbók hins unga lista-
manns frá 17. janúar 1951 stendur:
,,V.B. er nú í fyrsta skipti. Það er eins
og maður hafi sofið í vetur, og vakni
við að öskrað sé í eyra manns: ,,Farðu
að vinna.“ Um þennan kennara sinn
sagði Erró síðar: ,,Hún virtist skynja
nær takmarkalausa þörf mína fyrir
fróðleik og uppfræðslu, löngunina til
að kanna til hlítar allt það sem ég tók
mér fyrir hendur … Það var eins og
mér hefðu verið afhentir lyklarnir að
Paradís.“ Enga kennslu fyrr og síðar
taldi Erró hafa veitt sér ámóta full-
nægju og námskeið frú Valgerðar.
Frú Valgerður bar hag þessa óút-
reiknanlega lærisveins síns ævinlega
fyrir brjósti, jafnvel þótt hún væri
ekki alltaf hrifin af verkum hans.
Á efri árum hóf frú Valgerður aft-
ur að sýna stór svart/hvít myndverk á
samsýningum FÍM. Þar mátti sjá
stílfærð andlit, eins konar portrett af
verum á æðra tilverustigi, ólík öllu
öðru sem kollegar hennar voru að
gera. Aftur var upplifun að hitta á
listakonuna einhvers staðar í ná-
munda við þessar myndir, því af þeim
spratt svo frjó umræða um marghátt-
uð andans mál að entist tæplega sýn-
ingartíminn til að leiða hana til lykta.
Eftir að frú Valgerður fluttist á
heimili aldraðra við Lönguhlíð varð
hún sjaldséðari á listsýningum. En
það fór ekki á milli mála hver það var
sem gekk um Hlíðarnar og Klam-
bratún í öllum veðrum, ævinlega
klædd eins og á sumardögum æsku
sinnar. Og enn gaf það góða raun að
kasta kveðju á þessa háleitu og tign-
arlegu konu og segja til nafns. Þá
varð maður stundum spurður erfiðari
spurninga en maður átti von á, spurn-
inga sem létu mann ekki í friði. Það er
hörgull á eldsálum á borð við frú Val-
gerði Briem og forréttindi að hafa
fengið að kynnast henni. Ættingjum
hennar sendi ég hugheilar samúðar-
kveðjur.
Aðalsteinn Ingólfsson.
✝ Kristinn Berg-mann Lárusson
fæddist á Flögu í
Vatnsdal fimmtudag-
inn 15. september
1927. Hann lést á
Landspítalanum í
Fossvogi mánudag-
inn 24. júní síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Lárus Guð-
mundsson, f. 30. sept.
1901, d. 29. sept.
1970, og Þórey Una
Frímannsdóttir, f. 7.
sept. 1904, d. 17. apr-
íl 1976. Alsystkini
Kristins eru Gunnar, f. 5. maí 1029,
Hallmann Ágúst, f. 16. ágúst 1930,
d. 12. feb. 1995, Þórir Valberg, f.
29. des. 1932, d. 18. apríl 2001, Erla
Guðrún, f. 8. maí 1936, d. 24. ágúst
1995, Guðbjörg Svava, f. 8. okt.
1937, Lilja, f. 3. ágúst 1940, d. 9.
des. 1994 og Sólborg Anna, f. 28.
okt. 1946. Hálfsystkini hans sam-
mæðra eru : Hallveig Eiríksdóttir,
f. 10. maí 1923, og Guðlaugur
Valdimar Eiríksson, f. 24. júlí 1924.
Kristinn Bergmann kvæntist 5.
júlí 1952 Halldóru Guðbjörgu Ott-
ósdóttur, f. 27. sept. 1923. Saman
eignuðust þau sjö börn en áður átti
Kristinn dóttur með Nönnu Péturs-
dóttur, f. 1. júní 1928. Dóttir þeirra
er Ásta Margrét, f. 13. jan. 1950,
maki Bryngeir Sigfússon, f. 27. júlí
1945. Börn þeirra eru: Eyja, f. 25.
maí 1973, Ingibjörg, f. 17. mars
1977, og Nanna, f. 1. mars 1982.
Börn Kristins og Halldóru eru: 1)
Kolbrún Kristinsdóttir, f. 3. júní
var hann vinnumaður í Höfnum á
Skaga í tvö ár. Hann vann tvö sum-
ur í vegavinnu í Refasveit milli
Blönduóss og Skagastrandar. Á
veturna var hann á vertíð í Sand-
gerði. 1948 keypti hann trillubát
sem hét Elín og gerði hann út á
sumrin og haustin frá Kálfsham-
arsvík. Kristinn flutti alfarið til
Sandgerðis 1953. Hann stundaði
sjóinn, var nokkur sumur á síld fyr-
ir norðan og á vertíðum á vetrum.
Hann var hafnarvörður í Sand-
gerði frá 1962-1966. Á árunum
1967 til 1979 starfaði hann með fjöl-
skyldu sinni við netafellingar á vet-
urnar og við grásleppuveiðar á
sumrin. Árið 1979 stofnaði Kristinn
ásamt Herði syni sínum og Einari
tengdasyni fiskvinnslufyrirtækið
Þorra sf. og ráku þeir það til ársins
1992. Eftir að þeir hættu rekstri
Þorra sf. starfaði Kristinn til
dauðadags hjá Ný-Fisk sem er í
eigu Einars og Birgis sonar hans.
Snemma fór hann að hafa afskipti
af verkalýðsmálum og stjórnmál-
um. Hann sat mörg flokksþing fyrir
Alþýðuflokkinn. Einnig var hann í
stjórn Verkalýðsfélagsins í Sand-
gerði, varaformaður í mörg ár og
sat þá mörg sambandsþing ASÍ.
1962 var Kristinn kosinn í hrepps-
nefnd Miðneshrepps og sat þar nær
óslitið í 20 ár. Kristinn var formað-
ur slysavarnadeildar Sigurvonar til
fjölda ára og var gerður að heið-
ursfélaga Slysavarnafélags Íslands
á 50 ára afmæli félagsins. Kristinn
var einnig virkur meðlimur í björg-
unarsveit Sigurvonar. Á 70 ára af-
mæli Slysavarnadeildarinnar Sig-
urvonar var hann gerður að
heiðursfélaga deildarinnar og
sæmdur gullmerki Slysavarna-
félags Íslands.
Útför Kristins verður gerð frá
Safnaðarheimilinu í Sandgerði í
dag og hefst athöfnin klukkan 11.
Jarðsett verður í Hvalsneskirkju-
garði.
1952, maki Einar Sig-
urður Sveinsson, f. 3.
okt. 1948. Börn þeirra
eru: Sveinn, f. 15. mars
1971, Kristinn Hallur,
f. 11. okt. 1973, Arn-
laugur, f. 30. júlí 1979,
og Svanhildur Una, f.
28. mars 1984. 2) Hörð-
ur Bergmann, f. 15.
mars 1954, maki Vil-
borg Einarsdóttir, f. 9.
júní 1956. Börn þeirra
eru: Einar Berg, f. 14.
okt. 1977, Halldór
Berg, f. 19. maí 1986,
og Andri Steinn, f. 11.
jan. 1992. 3) Birgir, f. 31. maí 1955,
maki María Björnsdóttir 15. mars
1961. Börn þeirra eru: Steinar Örn,
f. 8. júlí 1981 og Óttar Guðbjörn, f.
15. ágúst 1984. 4) Gunnar Ingi, f.
14. ágúst 1956, maki Lísbet Hjálm-
arsdóttir, f. 28. des. 1956. Börn
þeirra eru: Helga Erla, f. 1. jan.
1978, og Sóley, f. 7. apríl 1982. 5)
Hafdís, f. 20. jan. 1959, maki Sig-
tryggur Pálsson, f. 18. júlí 1952.
Börn þeirra eru: Halldóra Guð-
björg, f. 8. mars 1978, og Kolbrún
Ósk, f. 5. maí 1981. 6) Hjördís, f. 30.
okt. 1960. Sonur hennar Sindri Jó-
hannsson, f. 18. sept. 1992. 7) Erla
Sólveig, f. 17. nóv. 1965, maki Helgi
Viðar Björnsson, f. 13. jan. 1958.
Börn þeirra eru Snæfríður, f. 4.
júní 1988, Hlynur Orri, f. 18. mars
1991, og Hafþór Ingi, f. 14. júní
1994. Barnabörn og barnabarna-
börn Kristins eru samtals 28.
Kristinn ólst upp í Garðshorni í
Kálfshamarsvík. Eftir fermingu
Okkur langar með nokkrum orð-
um að kveðja Kidda afa. Elsku afi,
þú varst alltaf fullur af orku og hafð-
ir alltaf eitthvað fyrir stafni alla þína
ævi. Það var alveg sama hvað það
var, vinnan sem þú hafðir svo mikla
ánægju af, hugsa um gróðurhúsið
þitt og ömmu og garðinn sem alltaf
er fallegur.
Sérstaklega munu lifa með okkur
þær stundir sem við áttum í skúrn-
um þínum sem litlar stelpur þar sem
þú hafðir alltaf eitthvað að gera. Við
gátum alltaf fundið eitthvað áhuga-
vert að dunda okkur við í skúrnum
hans afa eins og öll afabörnin.
Afi, við munum minnast þín sem
einstaklega ljúfs, duglegs og atorku-
sams manns sem við elskum og
munum sakna. Elsku amma okkar,
við dáumst að styrk þínum og hve
dugleg þú ert. Við elskum þig afar
heitt.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Guð geymi þig, elsku afi okkar.
Minning þín er ljós í lífi okkar.
Þínar
Helga Erla og Sóley.
Elskulegur bróðir okkar lést
mánudaginn 24. júní, á örskotsstund
var hann horfinn okkur. Aðeins ein-
um sólarhring eftir að við fréttum af
veikindum hans var hann látinn. Það
var honum líkt að láta ekki hafa of
mikið fyrir sér og ljúka því hljóðlega
sem fyrir lá. Við systurnar minn-
umst hans eins og klettsins í nátt-
úrunni sem ætíð var hægt að skýla
sér við. Hjá honum fann maður frið
og hann var alltaf til staðar.
Við ólumst upp í Kálfhamarsvík.
Kiddi var stóri bróðir okkar, hann
var heima á sumrin en fór ungur
suður á vertíðir yfir veturinn. Hann
kom ætíð til baka færandi hendi og
þá var tilhlökkunin hjá okkur mikil.
Svo kom hann eitt vorið með
stærstu gjöfina sem var Halldóra
mágkona okkar. Þessi glæsilega
kona með fallega ljósa hárið varð
okkur svo kær frá fyrstu stundu.
Betri lífsförunaut hefði Kiddi ekki
getað fengið. Dóra hefur verið hon-
um stoð í gegn um lífið, þau hafa bú-
ið í Sandgerði í hálfa öld og þeirra
fallega heimili hefur staðið öllum op-
ið þar voru allir velkomnir. Þar ólu
þau upp börnin sín sjö sem mótuðust
af ást og hlýju foreldra sinna og eru
öll fyrirmyndarfólk. Fáum tóm-
stundum hefur Kiddi gefið sér tíma
til að sinna en gróðurhús þeirra
hjóna er unaðsreitur, þau ræktuðu
blóm og grænmeti og þar átti hann
margar góðar stundir.
Það var yndislegt að sjá gleðisvip-
inn á Kidda þegar barnabörnin voru
hjá honum, þau voru hans gimstein-
ar. Það má eiginlega segja að hann
hafi verið allra barna afi svo barn-
góður var hann. Það eru því margir
sem með söknuði kveðja hæglátan
og góðan mann sem öllum vildi vel.
Kiddi stundaði vinnu sína fram á
síðasta dag og var eljusemi hans og
dugnaður með eindæmum. Löngum
vinnudegi hans er nú lokið, en upp
rís morgunsólin í nýjum heimkynn-
um þar sem vel verður tekið á móti
honum.
Elsku Dóra, guð gefi þér og af-
komendum ykkar styrk í sorginni.
Þú hafðir fagnað með gróandi grösum
og grátið hvert blóm sem dó.
Og þér hafði lærzt að hlusta unz hjarta
í hverjum steini sló.
Og hvernig sem syrti í sálu þinni
lék sumarið öll sín ljóð,
og þér fannst vorið þitt vera svo fagurt
og veröldin ljúf og góð.
Samt vissurðu að Dauðinn við dyrnar beið.
Þig dreymdi að hann kæmi hljótt
og legði þér brosandi hönd á hjarta.
Svo hvarf hann, en ljúft og rótt.
Heyrðirðu berast að eyrum þér óm
af undursamlegum nið.
Það var eins og færu þar fjallasvanir
úr fjarlægð með söngvaklið.
Og dauðinn þig leiddi í höll sína heim
þar sem hvelfingin víð og blá
reis úr húmi hnígandi nætur
með hækkandi dag yfir brá.
Þar stigu draumar þíns liðna lífs
í loftinu mjúkan dans
og drottinn brosti, hver bæn þín var orðin
að blómum við fótskör hans.
(Tómas Guðmundsson.)
Kæri bróðir, við kveðjum þig
hinstu kveðju og þökkum þér sam-
fylgdina. Hvíl í friði.
Þínar systur,
Guðbjörg og Sólborg.
KRISTINN
BERGMANN
LÁRUSSON