Morgunblaðið - 10.07.2002, Qupperneq 6

FRÉTTIR
6 MIÐVIKUDAGUR 10. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Sumartilboð
í júlí og ágúst
25% afsláttur
Verð áður kr.3.980,-
Verð nú kr. 2.985,-
UM 100 manns stunda svifflug á Ís-
landi og fer Íslandsmót í svifflugi
fram annað hvert ár. Svifflugur
svífa hljóðlaust í loftinu, enda eru
þær vélarlausar og geta svifflug-
menn flogið svo lengi sem þeir
finna uppstreymi til að halda sér á
lofti, en svifflugur síga stöðugt í átt
til jarðar eftir að þær er dregnar á
loft.
Íslandsmótið í svifflugi hófst á
laugardag og stendur til sunnu-
dagsins 14. júlí. Keppt er hvern
dag sem veður leyfir. Eftir keppn-
ina í gær, annan keppnisdaginn,
var staðan þannig að Kristján
Sveinbjörnsson hafði fengið flest
stig, eða 1.148, Stefán Sigurðsson
var annar með 1.053 stig og Theó-
dór Bl. Einarsson þriðji með 968
stig.
Keppnin gengur þannig fyrir sig
að svifflugurnar eru dregnar upp
með flugvélum upp í 600 metra
hæð, þeim er sleppt yfir ákveðnum
stað og þarf keppandi þá að hækka
sig í 1.000–2.000 metra hæð. Kepp-
endur eiga að fljúga svifflugum
sínum eftir ákveðinni leið sem
ákveðin hefur verið á korti. Kepp-
endur eiga síðan að enda flugið
með því að fljúga yfir punktinn
þaðan sem þeim var sleppt og
lenda á flugvellinum við Hellu. Að
morgni hvers keppnisdags er flug-
leið dagsins ákveðin. Í gær átti að
fljúga í einum rykk frá Hellu að
Múlakoti í Fljótshlíð, þaðan að
Hruna og svo aftur að Hellu. Kepp-
endum nægir að fljúga inn í 15 km
radíus umhverfis þessa punkta og
gat flugleið gærdagsins því verið
allt frá 50–170 km. Lengstu flug-
leið gærdagsins átti Kristján Svein-
björnsson, sem flaug 178 km leið.
Meðalflughraði í svifflugi getur
verið frá 50 km/klst. til 100 km/
klst. Mest geta svifflugurnar náð
um 300 km/klst. hraða. Svifflugur
geta svifið 30–50 km fyrir hverja
1.000 m sem þær ná í hæð og með
því að nýta uppstreymi á leiðinni er
síðan hægt að fljúga mörg hundruð
kílómetra án þess að lenda.
Þetta er annað mótið þar sem
GPS-staðsetningartæki eru notuð
til að skoða flugleið keppenda.
Bragi Snædal mótsstjóri segir að
áður hafi menn þurft að nota ljós-
myndir, erfitt hafi verið að meta
staðsetningu út frá myndum, auk
þess sem það hafi tekið tíma að fá
myndirnar úr framköllun og annað
slíkt. Nú sé hægt að reikna út með
mikilli nákvæmni hvaða leið var
flogin. Stig eru gefin fyrir hvert
flug og gildir hraði 30% og vega-
lengdin 70%. Þannig reyni kepp-
endur að fara sem lengsta vega-
lengd á sem stystum tíma.
Þurfa stundum að
lenda fyrr en ætlunin var
Theódór Bl. Einarsson flug-
maður hefur Íslandsmeistaratit-
ilinn að verja, en hann varð í fyrsta
sæti á mótinu árið 2000. Hann segir
að skýjafarið sýni hvar uppstreymi
sé að finna. Hitauppstreymi mynd-
ast þegar loftið næst jörðu hitnar,
þenst út og verður léttara en loftið
sem ofar er. Þegar loftið kólnar
þéttist í því rakinn og bólstraský
myndast. Þetta notfæra svifflug-
menn sér og reyna að fljúga undir
skýjunum. Menn byrji strax að síga
og þeir fari undan skýjunum og eft-
ir að flugurnar eru dregnar á loft.
Stundum þurfi menn að lenda svif-
flugunum fyrr en þeir ætluðu sér.
„Ef maður er í mikilli hæð getur
maður flogið mjög langt áður en
maður þarf að fara að hugsa um
lendingarstað. Maður verður hins
vegar að vera búinn að nálgast
góðan lendingarstað, eins og t.d.
tún, áður en flughæðin er orðin of
lág. Þetta snýst um það,“ segir
Theódór.
Magnús Ingi Óskarsson, einn
keppenda, segir svifflugið vera
endalausa áskorun. Fyrst þurfi að
læra hvernig á að stjórna svifflug-
unni, þá á veðrið og hvernig er
hægt að halda góðri flughæð. Síðan
þurfi að glíma við ýmsar aðstæður
og læra að meta þær rétt. „Ég er
búinn að lenda hér út um allar
trissur víða á túnum hjá bændum á
Suðurlandi,“ segir Magnús Ingi og
hlær. Aðspurður um hvað sé svona
spennandi við svifflugið segir
Magnús Ingi að maður verði að
treysta algjörlega á sjálfan sig og
þekkingu sína. Enginn mótor geti
komið manni til bjargar.
Betra að vera
með tóma blöðru
Skúli Sigurðsson startstjóri segir
að svifflugurnar geti verið enda-
laust á lofti, svo lengi sem upp-
streymi sé til staðar. Lengsti tím-
inn hér á landi sé yfirleitt um 7–8
tímar. Enginn kona tekur þátt í
keppninni í ár og segir Skúli að
margar konur hafi lært svifflug en
því miður stoppi þær stutt við.
Meðan Íslandsmótið fer fram búa
aðstandendur mótsins, keppendur
og fjölskyldur þeirra í tjaldbúðum
sem slegið er upp í nágrenni við
flugvöllinn. Skúli segir að aldurs-
takmarkið til að fljúga einflug sé
15 ár. Nú séu um 15 krakkar á
aldrinum 15–16 ára að læra svif-
flug.
Í svifflugunni er ekki mikið pláss
fyrir flugmanninn til að athafna sig
og er því betra að vera með tóma
blöðru þegar lagt er af stað í flug-
ið. Theódór segir að í nokkrum
flugvélanna sé klósett, slanga sem
liggur niður úr vélinni. Það sé þó
einungis karlaklósett. Á mótum er-
lendis þar sem flogið er í 10–12
tíma hafi konur lent í vandræðum
með þetta. Þær drekki minna fyrir
mót og sumar hafi jafnvel brugðið
á það ráð að vera með bleyju.
Svifflugurnar sem keppt er á eru
misstórar, flestar eru með 15
metra vænghaf en sumar 20 metra.
Theódór segir að því stærri sem
flugurnar eru því lengra geti þær
farið. Þar sem fáir keppendur eru
á mótinu keppa allir í sama flokki,
sama hversu stórri svifflugu þeir
fljúga. Reiknað sé með ákveðinni
forgjöf.
Þar sem svifflugsíþróttin er að
miklu leyti háð veðurskilyrðm eru
dagarnir fáir sem hægt er að
stunda íþróttina. „Maður færi hálf-
partinn í fýlu ef maður færi að
hugsa um hversu fáa daga maður
getur stundað þetta sport á ári.
Ætli þeir séu ekki 20–30 dagar sem
eru sæmilega góðir,“ segir hann.
Ekkert er flogið á veturna.
Aðspurður um hvort svifflugið sé
hættuleg íþrótt segir Theódór að
einhver áhættuþáttur sé alltaf til
staðar, eins og í öðru, en hann sé
ekki mikill. Bragi segir að fjögur
banaslys hafi orðið í tengslum við
svifflugið frá því byrjað var að
stunda íþróttina hér á landi árið
1936.
Flugmennirnir eru íklæddir fallhlíf meðan á fluginu stendur.
Kristján Sveinbjörnsson, sem var stigahæstur eftir keppni gærdagsins,
setur vatn á svifflugu sína fyrir keppni. 180 lítrar af vatni eru settir á
fluguna til að þyngja hana, þá næst meiri skriðþungi og þar af leiðandi
meiri flughraði. Vatninu er svo tappað af fyrir lendingu.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Flugvél dregur sviffluguna upp í 600 metra hæð þar sem henni er sleppt og þarf flugmaðurinn eftir það að finna
uppstreymi til að halda flugunni á lofti. Rétt er jafnframt að skima eftir lendingarstað ef uppstreymið er tregt.
Svifflugið
endalaus
áskorun
Níu svifflugmenn taka þátt í 21. Íslandsmótinu
í svifflugi sem fer fram á flugvellinum á Hellu
þessa dagana. Mótið stendur alls í níu daga en
veðurguðirnir eru ekki alltaf hliðhollir svifflug-
mönnum og er keppt alla daga sem veður leyf-
ir. Í gær viðraði ágætlega til svifflugsins og var
það annar keppnisdagurinn.
MENGUNARVARNIR norska rík-
isins (SFT) fallast ekki á þær til-
lögur sem Útgerðarfélagið Festi hf.
hefur lagt fram um aðgerðir til að
koma í veg fyrir mengun frá fjöl-
veiðiskipinu Guðrúnu Gísladóttur
KE-15 sem sökk við strendur Lofo-
ten 19. júní síðastliðinn. Útgerðin
bauðst til að fjarlægja um 90% olíu-
nnar sem er auðvelt aðgengi að, en
ekki aflann um borð, 900 tonn af síld.
Henry Bertheussen, vaktstjóri
hjá SFT, segir að útgerðinni verði
sent bréf í dag þar sem farið er fram
á að hún leggi fram nánari upplýs-
ingar. Í því er farið fram á að út-
gerðin meti hvaða afleiðingar það
hefði á umhverfið ef farmur skips-
ins, 900 tonn af síld og 300 tonn af ol-
íu, læki úr skipsflakinu. Þá skal út-
gerðin greina frá kostnaði við að
fjarlægja alla olíu úr skipinu, tæma
lest skipsins og að hífa skipið af
sjávarbotni með farm og olíu. Loks
skal útgerðin meta til hvaða annarra
aðgerða mætti grípa og hvað þær
myndu kosta. Eins er hún beðin um
að meta verðmæti flaksins og þess
sem í því er í dag. Farið er fram á að
þessum upplýsingum verði skilað
sem fyrst, í síðasta lagi 25. júlí næst-
komandi.
Bertheussen segir að þegar þess-
ar upplýsingar liggi fyrir muni SFT
að öllum líkindum krefjast þess að
farmur skipsins og olían um borð
verði fjarlægð og jafnvel allt flakið. Í
framhaldi af svari útgerðarinnar
verði gerðar kröfur á útgerðina.
Fallist íslenska útgerðin ekki á þær
kröfur sem SFT gerir gæti málið
farið fyrir dómstóla.
Trond Eilertsen, lögmaður út-
gerðarinnar, hefur ekki séð bréfið
frá SFT, en hann á von á því vegna
frétta af málinu í norskum fjölmiðl-
um. Hann segir að íslenska útgerðin
sé ekki skyldug til að standa straum
af kostnaði, sem hlýst af björgunar-
aðgerðum, umfram 12 milljónir
norskra króna. Krefjist norska ríkið
þess að gripið verði til kostnaðar-
samari aðgerða, eins og að tæma
lest skipsins og lyfta flakinu frá
hafsbotni, muni allur kostnaður um-
fram þessar 12 milljónir falla á
norska ríkið.
Norsk yfirvöld fallast
ekki á tillögur Festar