Morgunblaðið - 10.07.2002, Blaðsíða 32

MINNINGAR
32 MIÐVIKUDAGUR 10. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Jón Guðmunds-son fæddist að
Hvammi í Landsveit
15. maí 1929. Hann
lést á heimili sínu
mánudaginn 1. júlí
síðastliðinn. Foreldr-
ar hans voru Guð-
mundur Jónsson
bóndi í Hvammi,
Landsveit, f. 8. sept-
ember 1899, d. 25.
ágúst 1982, og kona
hans Steinunn Giss-
urardóttir, f. 23. nóv-
ember 1906, d. 5.
mars 2000. Bróðir
Jóns er Þórir, f. 17. nóvember
1936. Kona hans var Bjarndís
Eygló Indriðadóttir, f. 14. ágúst
1939, d. 26. janúar 1999.
Hinn 31. maí 1952 kvæntist Jón
eftirlifandi konu sinni Marinellu
Ragnheiði Haraldsdóttur, f. 14.
september 1933, dóttur Haraldar
Kristjánssonar, skipstjóra, f. 1.
apríl 1905, d. 23. júní 1980, og
Ragnheiðar Sigríðar Erlendsdótt-
ur, f. 9. mars 1896, d. 16. janúar
1977. Jón og Marinella eignuðust
fjögur börn. Þau eru: 1) Haraldur
Reynir, f. 26. maí 1953, kvæntur
Guðmundu Þórunni Gísladóttur. f.
1. nóvember 1954. Þau eiga þrjú
börn, Gísla Engilbert, f. 1976,
kvæntur Hildi Björk Rúnarsdótt-
ur, f. 1976, Marinellu Ragnheiði, f.
1978, gift Sigurði Frey Árnasyni,
f. 1976, og Harald Hrannar, f.
1985. Barnabörnin eru orðin þrjú.
2) Guðmundur Steinar, f. 27. mars
1956, kvæntur Gígju Jónatans-
dóttur, f. 28. mars 1957. Þau eiga
tvö börn, Jón Má, f. 1977, kvæntur
Rut Ragnarsdóttur, f. 1978 og
Maríu Björk, f. 1982. 3) Ragnheið-
ur Jóna, f. 19. mars 1960, gift
Arnóri Víkingssyni, f. 6. nóvem-
ber 1959. Þau eiga fjögur börn,
Hrafnhildi, f. 1983,
Víking Heiðar, f.
1985, Marinellu, f.
1992, og Jón Ágúst,
f. 1994. 4) Berglind
Björk, f. 7. septem-
ber 1969, gift Sig-
urði Erni Eiríkssyni,
f. 6. nóvember 1970.
Þau eiga tvö börn,
Marinellu Ragn-
heiði, f. 1996 og Jón
Hauk, f. 2001.
Jón ólst upp í
Hvammi í Landsveit.
Hann fór ungur til
Reykjavíkur og nam
þar trésmíði. Nokkrum árum síð-
ar hlaut hann meistararéttindi í
þeirri grein. Eftir námið starfaði
Jón við húsasmíðar í Reykjavík, en
vegna slysa sem hann lenti í þurfti
hann að breyta um starfsvettvang.
Hóf hann þá akstur bifreiða og var
einn af stofnendum Sendibíla-
stöðvarinnar í Reykjavík.
Árið 1963 hóf Jón útgerð ásamt
tengdaföður sínum, Haraldi Krist-
jánssyni, skipstjóra, þegar þeir
keyptu sinn fyrsta bát, Sjóla. Þeir
stofnuðu ennfremur fiskvinnslu í
Reykjavík sem þeir fluttu síðar til
Hafnarfjarðar. Skipakosturinn
stækkaði ört og varð fyrirtæki
þeirra eitt af umsvifamestu at-
vinnufyrirtækjum Hafnarfjarðar.
Starfsemin hefur nú minnkað hér-
lendis, en er nú all umfangsmikil á
erlendum vettvangi.
Jafnframt því sem Jón starfaði
að eigin rekstri kom hann að
rekstri ýmissa annarra fyrirtækja
sem tengjast sjávarútvegi og tók
hann þátt í stjórnun þeirra. Hann
var félagi í Rótarýklúbbi Hafnar-
fjarðar.
Útför Jóns verður gerð frá Víði-
staðakirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
Það er svo margt sem kemur upp
í hugann á stundu sem þessari. Ég
trúi því varla hversu litlu mátti
muna að ég væri flutt til landsins
aftur og hefði hitt pabba, en á sama
tíma er ég óendanlega þakklát fyrir
þann tíma sem við fengum saman í
vor, fyrst í Ameríku þegar mamma
og pabbi dvöldu hjá okkur um sjö
vikna skeið, og svo núna í lok maí
þegar öll fjölskyldan fór til Portú-
gal að halda upp á gullbrúðkaup
þeirra. Úti í Portúgal vildi pabbi
helst að allur hópurinn, um þrjátíu
manns, borðaði saman hvert ein-
asta kvöld. Pabbi var einstaklega
mikill fjölskyldumaður og naut þess
að hafa fjölskylduna í kringum sig.
Í sumarbústaðnum í Húsafelli
eyddum við mörgum stundum og
fann pabbi sér alltaf ný verkefni til
að vinna að í bústaðnum.
Pabbi var mikill bjartsýnismaður
og var hann vanur að segja að það
væri alltaf möguleiki, ef við sáum
ekki sömu björtu hliðarnar á mál-
unum og hann. Hann hafði stöðugt
nýjar hugmyndir í kollinum og
treysti sínu eigin innsæi. Hann og
mamma voru ótrúlegir orkuboltar
og alltaf til í allt, alltaf svo hress og
jákvæð.
Það er mikill missir fyrir mömmu
að hafa misst sinn besta vin og lífs-
förunaut. Þau pabbi voru einstak-
lega samhent og traust teymi, og
leystu hvert verkefni sem einn mað-
ur væri. Það er erfitt að trúa því að
pabbi sé ekki lengur á meðal okkar
og við munum sakna hans ótrúlega
sárt. Ég er þakklát fyrir að hafa
eignast svo einstakan og yndislegan
föður sem pabbi var. Ég bið Guð að
blessa þig, elsku pabbi minn, og bíð
þess að við hittumst á ný.
Þín elskandi dóttir,
Berglind Björk.
Það hvarflaði ekki að mér þegar
við kvöddumst í Leifsstöð nú í byrj-
un júní að við hjónin og börnin okk-
ar myndum ekki eiga eftir að hitta
þig aftur, kæran tengdaföður og
vin. Það virtist vera svo stuttur tími
þar til við værum flutt alkomin til
Íslands um miðjan júlímánuð að
mér fannst nú varla taka því fyrir
dóttur mína að tárast er við kvödd-
umst. Þú varst í svo góðu formi,
léttur á þér og í óða önn að skipu-
leggja heimili okkar fyrir flutninga
okkar til landsins eftir þriggja ára
fjarveru í Ameríku. Við höfðum lagt
línurnar saman og ég dáðist svo að
hvað verkið gekk vel og snurðulaust
fyrir sig. Daginn sem þú kvaddir
höfðum við rætt saman í síma. Þú
varst léttur á þér og varst nýkom-
inn í bílinn eftir að hafa keypt flísar
fyrir okkur og varst ánægður með
viðskiptin. Seinna um daginn
ákváðum við að slá aftur á þráðinn
til þín því við vorum stödd í uppá-
haldsverslun þinni í Ameríku,
byggingarvöruverslun, og við höfð-
um fengið hugmynd sem okkur
langaði til að bera undir þig. Við
fengum þá þær fréttir að þú hefðir
verið að skilja við. Hve erfitt það
var þá að vera staddur óravegu að
heiman.
Ég reyni nú að ylja mér við minn-
ingarnar um stórkostlegan mann
sem ég átti þá gæfu að fá að kynn-
ast og búa á heimili hjá um nokk-
urra ára skeið. Þið Malla voruð síð-
an dugleg að heimsækja okkur eftir
að við fluttumst utan, nú síðast í vor
er þið komuð til að hjálpa okkur að
sjá um heimilið, Marinellu dóttur
okkar og Jón Hauk son okkar þegar
við vorum í óða önn að klára rit-
gerðir og próf fyrir útskrift okkar.
Þið náðuð í þeirri heimsókn að
hlusta á lokatónleika dóttur ykkar
og ég man hve stoltur þú varst af
hennar frammistöðu. Við nutum
samveru ykkar í heilar átta vikur í
þetta skiptið enda í mörg horn að
líta og ef ég man rétt þá gengum við
frá einum 50 kössum til heimferðar
og komum þeim í geymslu og aldrei
sá ég þess merki að kveðjustundin
væri nærri. Þú varst alltaf til í að
gantast og ég mun alltaf muna eftir
hvernig andlit þitt ljómaði þegar þú
sagðir eitthvað fyndið eða einhver
annar í hópnum. Þú varst alltaf boð-
inn og búinn að koma með mér í
byggingarvöruverslunina þegar ég
þurfti að skjótast, jafnvel þó að ég
hafi reynt að læðast fram hjá þér er
þú varst að leggja þig eftir matinn,
raukstu á fætur og sagðir: „Auðvit-
að kem ég með þér. Heldurðu að ég
láti þig fara einan?“ Þar eyddum við
oft góðum tíma, fórum yfir listann
sem þú hafðir alltaf tilbúinn, einnig
sem við skoðuðum okkur aðeins um.
Nokkrum vikum eftir að við kvödd-
umst hittumst við ásamt öllum hin-
um fjölskyldumeðlimunum í Portú-
gal þar sem við áttum saman
einstakar stundir og héldum upp á
gullbrúðkaup ykkar hjóna.
Ég býst við að hæfileika þína hafi
verið farið að vanta annars staðar,
englahópinn vantað einhvern til að
skipuleggja einhverjar fram-
kvæmdir, smið, útgerðarmann, eða
eitthvað ámóta. Ég mun eiga minn-
ingu um frábæran tengdaföður og
afa barnanna minna og við söknum
þín sárt.
Guð blessi minningu um góðan
mann
Sigurður Örn.
Jón Guðmundsson tengdafaðir
minn er skyndilega horfinn af sjón-
arsviðinu. Þessi atorkusami, síungi,
rúmlega sjötugi öldungur lifði tím-
ana tvenna. Hann fæddist og ólst
upp við knappan kost á sveitaheim-
ili foreldra sinna að Hvammi í
Landsveit þar sem gamli tíminn
ríkti, gersneyddur seinni tíma þæg-
indum til bústarfa. Jón fór að heim-
an og fluttist til Reykjavíkur fimm-
tán ára gamall og tók virkan þátt í
uppbyggingu efnahagslífs eftir-
stríðsáranna. Lærði smíðar og vann
við þær þar til heilsubrestur í kjöl-
far tveggja slysa neyddu hann til að
leggja þá iðn til hliðar. Jón hóf út-
gerð með Haraldi Kristjánssyni
tengdaföður sínum árið 1963 og
vann við það æ síðan.
Ég kynntist Jóni árið 1978 og
hafði hann strax sterk áhrif á mig.
Hann bar starfstitilinn „útgerðar-
maður“ sem í rauðlituðum mennta-
skólanum og víðar í samfélaginu á
þeim árum hafði fremur neikvæða
merkingu. Slíkir menn voru gjarn-
an taldir vera „afætur“ þjóðfélags-
ins sem lifðu áhættulitlu og þægi-
legu hóglífi í skjóli ríkisstyrkja. Ég
sannreyndi fljótt að þessi bjagaða
ímynd var langt frá sannleikanum, í
það minnsta hvað varðaði Jón Guð-
mundsson. Hann var sístritandi, fór
snemma á fætur og gekk seint til
hvílu. Tók sér stutt vinnuhlé, að-
allega til að matast og ef vel stóð á
til að blunda í tíu mínútur, en var
síðan rokinn burtu. Samfelld kvöld-
og helgarfrí voru af skornum
skammti. Neyðarþjónusta útgerð-
arinnar var lengst af rekin út frá
heimili þeirra hjóna að Grænuhlíð
22. En Jóni leiddist þetta ekki.
Hann var einstaklega vinnusamur
maður og fannst fátt meira gefandi
en að skila góðu dagsverki. Og góðu
dagsverkin urðu mörg. Útgerðin
dafnaði, stóð af sér áhlaup erfiðra
tíma og efldist í góðæri.
Skortur á langskólamenntun
varð Jóni aldrei fjötur um fót. Hann
rak fyrirtækið áfram á einstökum
mannkostum sínum. Heiðarleiki og
traust í hugsun, orði og ásjónu,
þrautseigja, ákveðni og stundum
jafnvel harka í bland við vinsemd og
hóflega gamansemi. Bjartsýni og
trú á að allar hindranir væru yf-
irstíganlegar voru einkennandi
þættir í fari Jóns. Hann kvartaði
aldrei yfir ágjöfum eða óréttlæti.
Allt þetta varð til þess að Jón var
mjög farsæll í starfi. Að auki var
eins og hann byggi yfir sjötta skiln-
ingarvitinu þegar hann stóð frammi
fyrir erfiðum ákvörðunum, fann það
á sér hvenær rétt var að hrökkva og
hvenær að stökkva. Margir myndu
kalla þennan eiginleika útsjónar-
semi, áræði og stórhug. Jón var
góður samningamaður þegar við-
skipti voru annars vegar og ekki
var það vegna tungulipurðar heldur
frekar vegna þess heiðarleika og
trausts sem hann bauð af sér.
Framan af ævi fór minna fyrir
fjölskyldumanninum Jóni Guð-
mundssyni. Tímafrekt og vanda-
samt starf krafðist fórnarkostnað-
ar, og eins og títt var á þeim tímum
varð hlutverk heimilisföðurins í
barnauppeldinu minna en til stóð. Í
seinni tíð þegar þessi mál bar á
góma var greinilegt að Jón hefði
kosið sér aukið hlutskipti á heim-
ilinu en það var jafnljóst að hann
bar óbilandi traust til Marinellu
konu sinnar og dáðist að dugnaði
hennar í einu og öllu. Jón og Mar-
inella voru einstaklega samhent í
öllu því sem þau tóku sér fyrir
hendur og báru ætíð hag hvort ann-
ars og fjölskyldunnar fyrir brjósti.
Í seinni tíð naut Jón aðstoðar
sona sinna, Haraldar og Guðmund-
ar, og fleiri góðra manna við stjórn
og rekstur fyrirtækisins. Þá gafst
honum loksins tækifæri til að sinna
öðrum hugðarefnum. Hann settist
þó ekki í helgan stein, heldur
byggði sér bústað í Húsafelli, gekk í
Rótarýklúbb, ferðaðist um heiminn
með eiginkonu sinni og sinnti börn-
um sínum og barnabörnum af mik-
illi alúð. Væntumþykja og hjálp-
semi urðu ríkjandi þættir í
skapgerð Jóns og hann var óþreyt-
andi í að leiðbeina og sinna afkom-
endum sínum. Ég minnist margvís-
legra framkvæmda á heimili mínu,
bæði á Íslandi og í Bandaríkjunum,
þar sem verkfærakistan var opnuð,
borvélin drundi, hamarshöggin
féllu og hvein í söginni. Yngri kyn-
slóðin fylgdist þá af aðdáun með afa
sínum sem töfraði fram húsmuni og
lagfæringar. Þá var ekki ónýtt að
njóta reynslu hans, áhuga og þekk-
ingar við bíla- og húsakaup.
Þegar litið er til baka verður
manni ljóst að ákvörðun Jóns um að
gerast smiður var sennilega sprott-
in af þeirri þörf að vera skapandi,
búa til eitthvað nýtt. Hann hélt því
áfram alla ævi, stóð aldrei í stað
heldur var sífellt að bæta og breyta
heiminum í kringum sig.
Fyrir tveimur og hálfu ári varð
Jón fyrir alvarlegu hjartaáfalli. Það
hafði mikil áhrif á hann. Um tíma
var sem skútan sigi á hliðina, lík-
amleg orka þvarr og andlegi kraft-
urinn var ekki sá sami og áður. En
Jón sýndi enn og aftur hverju lífs-
krafturinn getur áorkað, rétti af
bátinn og sigldi honum inn í ljóma
gullbrúðkaupsins hinn 31. maí síð-
astliðinn. Það var vel við hæfi að
þessi atorkusami maður félli frá á
fögru sumarkvöldi við garðyrkju-
störf á heimili sínu.
Ég þakka tengdaföður mínum
samfylgdina. Hann hefur gefið mér
og fjölskyldu minni dýrmætar
minningar og sýnt með góðu for-
dæmi hvernig komast má í gegnum
lífið sem sigurvegari.
Arnór Víkingsson.
Kæri mágur og vinur, þá er
kveðjustundin komin ég trúi því
ekki að þú sért farinn. Fyrir örfáum
dögum vorum við að ræða um ýmis
dægurmál og að venju um ýmis við-
skipti og möguleika í framtíðinni.
Eins og alltaf varst þú hress og kát-
ur og með ákveðnar skoðanir og úr-
lausnir á takteinum. Það var ekki
hægt að heyra að þú værir nokkuð
að minnka við þig eða taka því ró-
lega, því að atorka þín virtist ódrep-
andi.
Það var sama hvað þú tókst þér
fyrir hendur, þú leystir málin og
kunnir ekki að gefast upp.
Ég var aðeins tíu ára gamall þeg-
ar ég sá Jón fyrst en þá var hann að
kynnast henni systur minni Möllu.
Jón átti sendibíl, en í þá tíð var ekki
bíll á hverju heimili og þótti flott að
eiga bíl í þá daga. Við bræðurnir
fengum oft að sitja í og fannst okk-
ur það meiriháttar upplifun að fá að
komast í bíltúr.
Vinskapur okkar Jóns átti eftir
að aukast mikið eftir því sem árin
liðu. Jón hjálpaði mér að kaupa
fyrsta bílinn og gekk í ábyrgð fyrir
hluta af greiðslunni. Þá lærði ég af
honum ýmsa viðskiptahætti sem þá
tíðkuðust og hafa nýst mér alla tíð.
Á námsárum sínum lenti Jón í al-
varlegu slysi á mótorhjóli sem hann
átti, þar sem ekið var á hann og
hann slasaðist mikið. Læknar álitu
að hann myndi ná sér að fullu, sem
þó aldrei varð, því að þetta háði
honum alla tíð við vinnu. Á þeim ár-
um sem Jón og systir mín kynntust
þá var Jón að læra húsasmíði sem
hann lauk og fékk síðar meistara-
réttindi í.
Jón var mikill atorkumaður og
fylginn sér, hann þekkti ekki það
orð að gefast upp. Ef hann ákvað
eitthvað þá fylgdi hann því eftir og
dró aldrei af sér að gera verkið
sjálfur ef aðrir gáfust upp. Hann
var einnig metnaðarfullur sem
byggðist á því að gera vel og standa
vel að verki. Jón var fastur fyrir en
lipur og þægilegur og var vinur vina
sinna og alltaf reiðubúinn að hjálpa
ef með þurfti.
Hann var mikill heimilisfaðir og
bar mikla umhyggju fyrir sínu fólki.
Var samvinna þeirra hjóna til fyr-
irmyndar og alltaf fékk maður frá-
bærar móttökur þegar maður kom í
heimsókn á þeirra fallega heimili.
Fyrstu hjúskaparár þeirra hjóna
voru frekar erfið, þau byrjuðu á að
leigja sér eitt herbergi með aðgang
að eldhúsi í Stangarholti en þá var
aðeins elsti drengurinn fæddur sem
var Haraldur. En þau hugðu fljót-
lega að reyna að festa kaup á eigin
íbúð að Háteigsvegi 9 í Reykjavík
sem var lítil tveggja herbergja íbúð.
Til að þetta væri hægt þá vann Jón í
trésmíðinni á daginn hjá Samband-
inu en keyrði leigubíl á kvöldin og
um helgar en það útheimti mikla
vinnu í þá daga að eignast sína
fyrstu íbúð.
Um 1963 fengu Jón og faðir minn
úthlutað lóð í Grænuhlíð 22 þar sem
ég byggði ásamt þeim. Jón var
byggingarmeistari að húsinu og
vann við uppbyggingu þess.
Ári síðar fórum við Jón að byggja
og selja hús, þetta var á erfiðum
tíma en okkur gekk ágætlega miðað
við aðra og mátti oft þakka það
þrautseigju og dugnaði Jóns.
Á árinu 1963 ákváðu Jón og faðir
minn að fara saman í útgerð og
festu kaup á bátnum Hannesi Haf-
stein frá Dalvík sem var 51 tonns
eikarbátur. Þeir skírðu hann Sjóla.
Fjórum árum síðar keyptu þeir
mótorbátinn Steinunni, sem var 144
tonn.
Þeir stofnuðu sitt eigið útgerð-
arfyrirtæki, Sjólastöðina í Reykja-
vík, og gerðu að afla sínum, fyrst í
beitingahúsi úti á Granda í Reykja-
vík og síðan í fiskverkunarhúsi í Ör-
firisey sem þeir byggðu. Í kringum
1970 fluttu þeir alla útgerðarstarf-
semina til Hafnarfjarðar og eign-
uðust þeir þá hvern togarann af
öðrum. Útgerðin blómstraði þar í
um aldarfjórðung og var fyrirtækið
mestan þann tíma einn af stærstu
atvinnurekendum Hafnarfjarðar.
Í dag reka synir þeirra hjóna,
Haraldur og Guðmundur, fyrirtæk-
ið undir nafninu Sjólaskip. Togarar
þeirra stunda mest veiðar undan
ströndum Afríku en skip þeirra eru
flest verksmiðjuskip um 7–8 þús-
und tonn hvert og fullvinna allan
sinn afla.
Þetta sýnir best hvað Jón var
stórtækur í verkefnum sínum að
þegar Íslandsmið dugðu ekki var
leitað á önnur mið.
Jón sat í ýmsum stjórnum og
nefndum varðandi sjávarútveginn
og var vel virkur í því starfi og skil-
aði því vel.
Ég hef hér aðeins stiklað á örfá-
um atriðum úr minningunni um
góðan mág og samferðamann. Þeg-
ar ég hugleiði farinn veg streyma
margar minningar um samveru-
stundir sem við áttum með þér og
fjölskyldu þinni og vil ég þakka þér
þá vináttu og tryggð sem þú sýndir
mér og minni fjölskyldu í áranna
rás.
Elsku Malla, við sendum þér,
börnum þínum og fjölskyldum
þeirra hugheilar samúðarkveðjur.
Megi hinn hæsti höfuðsmiður him-
ins og jarðar vera með ykkur og
blessa um ókomna tíð.
Guðmundur Haraldsson
og fjölskylda.
Afi og amma hafa alltaf verið
ódauðleg í okkar augum. Þau hafa
alla tíð verið eins og tveir stórir
klettar sem styðja við bakið á
manni þegar mest þarf á að halda.
Þeim fannst fjölskyldan skipta öllu
máli og gerðu allt til að láta okkur
líða vel. Þegar við hugsum um að afi
sé dáinn er sársaukinn óendanlega
mikill en svo koma minningarnar
um hvernig hann var og þá fer mað-
ur að brosa.
Hann Jón afi var alveg frábær
maður. Hann var ótrúlega óeigin-
JÓN
GUÐMUNDSSON