Morgunblaðið - 10.07.2002, Blaðsíða 43

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. JÚLÍ 2002 43
Á viðmiðunarárunum veiddu bátar
undir 10 brl. samtals 12.646 tonn af
þorski sem hefði átt að leiða til þess að
leyfilegur hámarksafli þeirra á hverju
ári yrði 1,96% af leyfðum heildarafla.
Stjórnvöld heimiluðu hins vegar að
heildarveiði þeirra mætti verða 3% og
sýna lægri súlurnar á mynd 1 leyfi-
lega heildarveiði þeirra samkvæmt
þeirri reglu. En þar sem þeim var lát-
ið líðast að veiða óheft varð aflinn
miklu meiri eins og fram kemur á
hærri súlunum. Eins og taflan sýnir
fór ástandið stigversnandi eftir því
sem á áratuginn leið og loks var málið
komið í algert óefni, því að árin 1989
og 1990 nam umframafli þeirra meira
en 70 þúsund tonnum af þorski.
Stjórnun veiða með daga-
takmörkunum mistókst
Árin 1991 til og með 1994 var reynt
að halda þorskveiðum svonefndra
„krókabáta“ í skefjum með dagatak-
mörkunum. Á mynd 2 sést hvaða ár-
angri sú viðleitni skilaði. Fyrstu 8
mánuði ársins 1991 (þ.e. þar til nýtt
fiskveiðiár gekk í gildi hinn 1. sept-
ember það ár) veiddu bátarnir 70%
meira en ráð hafði verið fyrir gert.
Ástandið fór síðan hraðversnandi.
Fiskveiðiárið 1991/1992 varð veiðin
næstum þrefalt meiri en við var mið-
að, 1992/1993 varð veiðin meira en
fimmfalt meiri og fiskveiðiárið 1993/
1994 voru öll met slegin: Veiðin fór
nálega tífalt fram úr viðmiðun þeirra.
Alls varð umframaflinn í þorski ríf-
lega 60 þúsund tonn á þessum þremur
árum og átta mánuðum. Í hverjum
einasta mánuði veiddu bátarnir næst-
um 1.400 tonnum meira en stjórnvöld
höfðu ætlað þeim.
Þorskaflahámarkið olli
umframveiði í fleiri tegundum
Eftir að dagatakmarkanirnar
höfðu brugðist með fyrrgreindum
hætti leituðu stjórnvöld leiða til þess
að takmarka veiðar þessara báta og
tóku upp það stjórnkerfi sem nefnt
hefur verið „þorskaflahámark“.
Það gerði ráð fyrir því að krókabát-
unum, sem ekki höfðu farið í aflamark
og voru þar með í dagakerfinu, var
gefinn kostur á að velja svonefnt
þorskaflahámark. Þeir sem það völdu
fengu nú kvóta í þorski, en var leyft að
veiða aðrar tegundir, m.a. ýsu og
steinbít, án takmarkana. Um leið var
eigendum þessara báta gefinn kostur
á að leika sama leikinn og þeir höfðu
leikið í þorskveiðunum áður; stunda
óheftar veiðar og ávinna sér veiði-
reynslu í öðrum tegundum en þorski á
kostnað annarra, þ.e. aflamarksskip-
anna.
Texta-
brengl í at-
hugasemd
um hrað-
fiskibáta
VEGNA tæknilegra mistaka varð
verulegt textabrengl í þriðja dálki
athugasemdar Þorsteins Más Bald-
vinssonar í miðopnu Morgunblaðsins
í gær um hraðfiskibáta þannig að
þessi kafli varð illlæsilegur. Þessi
kafli birtist því hér aftur ásamt töfl-
um þeim sem vísað er til í þessum
texta:






  


 
 
 


 





 
  
   

 !  !" 
 !#  
$
#$
#
"$
"
%$
%
$

$

 !&!"  !#  !$  !'  !(  !!  !  





  


 
  


%

)
 
  



 


   








 



  
   * %  "* #
$
#$
#
"$
"
%$
%
$

$

 +! ,  * %  %* "  "* #
-


  '
 '


 
  '
 '