Morgunblaðið - 10.07.2002, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. JÚLÍ 2002 11
Stökktu til
Costa del Sol
24. júlí
frá kr. 39.865
Verð kr. 49.865
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára.
Flug, gisting, skattar, 24. júlí, 2 vikur.
Staðgreitt. Alm. verð kr. 52.360.
Ótrúlegt tilboð á síðustu sætunum til
Costa del Sol þann 24. júlí í eina eða tvær vikur. Hér getur þú notið
hins besta í sumarfríinu á þessum einstaka áfangastað. Þú bókar núna,
og tryggir þér síðustu sætin, og 4 dögum fyrir brottför hringjum við í
þig og tilkynnum þér hvar þú býrð. Og að sjálfsögðu nýtur þú traustrar
þjónustu fararstjóra Heimsferða allan tímann.
Síðustu sætin í júlí
Verð kr. 39.865
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára.
Flug, gisting, skattar, 24. júlí, vikuferð.
Staðgreitt. Alm. verð kr. 41.860.
Skógarhlíð 18, sími 595 1000. www.heimsferdir.is
FÆKKUN flugslysa í aðflugi og
lendingu var meðal umfjöllunarefna
á nýlegri ráðstefnu um flugöryggi.
Var hún skipulögð af Íslandsdeild
flugöryggissamtakanna Flight Saf-
ety Foundation í samvinnu við FSF
en deildin var stofnuð á síðasta ári.
Meirihluti flugslysa og flugatvika
eða nálægt 70% verður á þessum
hluta flugsins, síðasta kafla aðflugs
og lendingu og það þótt sá hluti
standi aðeins í um 4% ferðatímans.
Flugslys við aðflug og lendingu
geta orðið með ýmsu móti og ástæð-
ur mjög mismunandi:
Flugvél nær ekki inn á flugbraut.
Flugmenn missa tök á stjórn vél-
arinnar.
Flugvél er flogið of lágt.
Skyndileg hindrun á flugbraut.
Ekki tekst að gera aðflug nógu
stöðugt til að lending sé örugg.
Flight Safey Foundation hóf fyrir
allmörgum árum að rannsaka flug-
slys í aðflugi og lendingu. Leiddi hún
til þess að sett var saman handbók,
kennslugagn á tölvutæku formi til að
nota á námskeiðum um hvernig
vinna má að fækkun flugslysa í að-
flugi og lendingu. Um 300 sérfræð-
ingar komu þar við sögu. Handbókin
heitir Approach and Landing Acc-
ident Reduction Toolkit Workshop
sem útleggja má kennslugagn um
fækkun slysa í aðflugi og lendingu.
Hefur verkfærakistan að geyma
2.500 blaðsíðna lesefni í fjölmörgum
köflum með myndböndum og skýr-
ingarmyndum. Gert er ráð fyrir að
einstakir kaflar eða umfjöllunrefni
bókarinnar séu kennd flugmönnum á
reglulegum upprifjunar- og þjálfun-
arnámskeiðum þeirra.
Paul Woodburn, fyrrum flugstjóri
og deildarstjóri öryggismála hjá
IATA, Alþjóðasamtökum áætlunar-
flugfélaga, sagði að baráttan við að
draga úr flugslysum og óhöppum
snerist ekki um að sýna lægri tölur
en með bættu öryggi fækki slysum
og sú barátta hæfist hjá stjórnend-
um flugfélaga, forstjórum og þeim
sem stjórnuðu daglegum rekstri.
Hann sagði hafa orðið 20% aukningu
á flugslysum í aðflugi á síðasta ári og
að fimm slík slys hefðu orðið síðan í
nóvember á síðasta ári og átti hann
þar við þotuflug í heiminum. Hlut-
verk IATA á sviði öryggismála væri
að hvetja flugfélög til að taka á ör-
yggismálum og væri sérstaklega
brýnt að félög einbeittu sér að slys-
um í aðflugi og lendingu. Heildar-
tíðni flugslysa er mismunandi eftir
heimshlutum og sagði hann 0,4 slys
verða í Kanada og Bandaríkjunum á
hverja milljón flugtaka, í Evrópu
væri hún á bilinu 0,5 til 0,7, í Kína
1,6, Asíu 2,5, í Miðausturlöndum 2,7,
í Eyjaálfu 0,2, Suður-Ameríkulönd-
um 3,8 og 14 í Afríkulöndum. Með-
altíðni í heiminum er 1,3 slys á
hverja milljón flugtaka.
Dave Carbaugh, fulltrúi Boeing
verksmiðjanna, benti á að flugrekst-
ur væri flókinn, flugfélög væru
mörg, flugvélategundir margar,
flugstjórnarsvæði mörg og að töluð
væru mörg tungumál í fluginu.
Munrinn á slysatíðni markaðist með-
al annars af því hvaða skipulag og
búnaður væru fyrir hendi á hverju
svæði, hvernig skipulag og stjórnun
flugmálayfirvalda væri og hvernig
gengi að hafa yfirsýn og eftirlit.
Frá ráðstefnu Flight Safety Foundation um flugöryggi
Um 70% flugslysa verða
í aðflugi og lendingu
Flugöryggissamtökin Flight Safety Found-
ation fjölluðu nýverið um fækkun flugslysa í
aðflugi og lendingu á fundi sem haldinn var
hér á landi. Jóhannes Tómasson fylgdist
með því sem fram kom á fundinum.
joto@mbl.is
Morgunblaðið/RAX
ÍSLANDSDEILD Flight Safety
Foundation stóð einnig fyrir ráð-
stefnu um vinnubrögð og samskipti
flugrekenda við ýmsa aðila í fram-
haldi af flugslysi eða flugatviki.
Linda Tavlin, sérfræðingur í sam-
skiptum, var fengin til að fjalla um
efnið á daglangri ráðstefnu og dag-
inn eftir lagði hún verkefni fyrir
flugrekendur og fékk þá til að æfa
hvernig koma á upplýsingum á
framfæri við þessar aðstæður.
Linda Tavlin hefur um árabil sér-
hæft sig í ráðgjöf fyrir flugfélög í
heimalandi sínu, Bandaríkjunum,
og víða um heim. Heldur hún nám-
skeið í samskiptatækni og hvernig
forráðamenn fyrirtækja og stofn-
ana geta búið sig undir áföll og
hvernig þeir eiga að haga sam-
skiptum sínum undir þeim kring-
umstæðum.
Eins og fyrr segir sneri námskeið
hennar hérlendis einungis að flug-
heiminum. Hvernig eiga flugfélög
að haga samskiptum sínum og upp-
lýsingagjöf þegar óhöpp og slys
verða? Fjallaði hún um samskiptin
við yfirvöld, rannsakendur, far-
þega, fjölskyldur, fjölmiðla, lög-
menn og tryggingafélög. Minnti
hún á hverjar skyldur flugfélaga
væru við rannsóknaraðila, yfirvöld,
farþega og tryggingafélög og sagði
flugfélög ekki geta komist hjá því
að veita þessum aðilum nauðsyn-
legar upplýsingar og eiga við þá
samvinnu. Ekki væri lögformleg
skylda að veita fjölmiðlum upplýs-
ingar en það væri hins vegar óhjá-
kvæmilegt. Linda Tavlin lagði
áherslu á að þessi verkefni lentu
einna mest á þeim sem sinntu ör-
yggis- og gæðamálum flugfélaga en
einnig upplýsingadeildum og stund-
um væri óhjákvæmilegt að leita til
sérhæfðra tæknimanna til að skýra
út einstaka hluti.
Þá kom fram hjá sérfræðingnum
að forráðamenn flugfélaga skyldu
forðast að fara undan í flæmingi
þegar vandamál kæmu upp, slíkt
gæti valdi tortryggni.
Best væri að koma fram strax og
upplýsa fjölmiðla um það sem unnt
væri, svara spurningum þó ekki
væri til annars en að segja að ekki
væri vitað um hitt eða þetta atriðið
á þeirri stundu. Einnig þyrfti að
muna að rannsakandi flugatviks
eða flugslyss ynni að söfnun upplýs-
inga og greiningu og það væri ekki
á valdi flugfélags að veita nema
takmarkaðar upplýsingar meðan
rannsókn stæði yfir. Hún sagði mik-
inn mun á aðstæðum eftir löndum,
rannsóknarferli og skipulag flug-
mála væri misjafnt og forráðamenn
flugfélaga yrðu að kynna sér og
vita hvaða viðbrögð ættu við varð-
andi upplýsingar um slys nánast í
hverju landi sem flogið væri til.
Linda Tavlin setti fram fjögur at-
riði sem hún sagði að væru grunnur
að góðum vinnubrögðum. Það
fyrsta sagði hún vera að sýna
mannlegu hliðina, að votta samúð
vegna þeirra sem hefðu e.t.v. farist,
starfsmönnum sem farþegum. Þá
sagði hún mikilvægt að viðkomandi
talsmaður gerði sjálfan sig að hluta
af því ferli sem væri í gangi varð-
andi atburðinn, fjalla ætti sem
minnst um sérstök tækniatriði og fá
viðkomandi sérfræðinga til þess
þegar þörf krefði og að síðustu að
upplýsa um staðreyndir sem væru á
borðinu hverju sinni.
Í samtali við Morgunblaðið sagði
Linda Tavlin að öryggismál væru
spurning um viðhorf og hugs-
unarhátt, eins konar menningu,
sem ætti að vera efst á blaði hjá
flugfélögum. Flugrekendur, flug-
vélaframleiðendur og yfirvöld
væru sífellt að læra af hverju flug-
slysi og flugatviki. Á sama hátt væri
margt hægt að læra af því að skoða
og meta hvernig forráðamönnum
og talsmönnum flugfélaga gengi að
koma frá sér upplýsingum við slík-
ar aðstæður. Öllum flugfélögum
væri nauðsynlegt að gefa slíkum
viðfangsefnum gaum, undirbúa sig
og æfa hvernig bregðast ætti við ef
slíkur vandi kæmi upp. Sagði hún
menn alltaf standa betur að vígi ef
þeir væru undirbúnir.
Spurning um
viðhorf og
hugsunarhátt
AÐILAR að Íslandsdeild FSF eru
Flugleiðir, Flugfélagið Atlanta,
Flugfélag Íslands og Íslandsflug
auk Flugmálastjórnar. Þá eiga Blá-
fugl og Flugskóli Íslands áheyrn-
araðild.
Hallgrímur Jónsson, yfirflugstjóri
Flugleiða, hefur haft veg og vanda
af því að koma deildinni á laggirnar
hérlendis og hefur ráðstefnan verið
alllengi í undirbúningi.
Við gildistöku JAR-reglna fyrir
flugrekendur á síðasta ári var áskil-
ið að flugfélögin hefðu á að skipa
sérstökum starfsmönnum sem
sinntu öryggismálum. Þeim störfum
gegna Einar Óskarsson hjá Atlanta,
Sigurður Dagur Sigurðarson hjá Ís-
landsflugi, Kári Kárason hjá Flug-
leiðum og Kolbeinn Arason hjá
Flugfélagi Íslands.
Í samtali við Morgunblaðið segja
þeir að flugöryggismál séu alltaf á
dagskrá. Ekki aðeins hjá flugmönn-
um heldur og hjá flugvirkjum og
öðrum tæknimönnum, flugfreyjum
og flugþjónum og stjórnendum flug-
félaga. Með nýrri skipan sé þessum
málum beint í enn ákveðnari farveg
en auk starfa sinna sem flugmenn
sinna þeir m.a. undirbúningi nám-
skeiða og sjá um að nýjustu upplýs-
ingar um öryggismál séu jafnan
kynntar flugmönnum. Þeir segja
stofnun Íslandsdeildar FSF mikil-
væga, þar sé kominn sameiginlegur
vettvangur flugrekenda til að fjalla
um flugöryggi og flugvernd.
Annað verkefni Íslandsdeildar
FSF var ráðstefna um viðbrögð
flugrekenda við flugslysi eða flug-
atviki. Þar fjallaði erlendur sérfræð-
ingur sem fenginn var um málið og
fór yfir hvernig flugrekendur eiga
að haga samskiptum sínum við yf-
irvöld, rannsóknarnefnd, fjölmiðla,
farþega og fjölskyldur þeirra og svo
framvegis.
Samkeppnin lögð til hliðar
Öryggisfulltrúarnir segja að sam-
keppni sé lögð til hliðar þegar ör-
yggismál eru annars vegar og sam-
vinna höfð í hávegum. Ekki síst þess
vegna sé Íslandsdeild FSF mjög
gagnlegur vettvangur.
Nokkuð var rætt á ráðstefnunni
um fráhvarfsflug í samhengi við
hættu á slysum við aðflug og lend-
ingu, en með fráhvarfsflugi er átt
við að flugmenn ákveða að hætta við
lendingu. Í framhaldinu er floginn
hringur og hugsanlega í biðflugi þar
til lending er heimiluð á ný. Þetta
getur gerst ef flugmönnum líst af
einhverjum ástæðum ekki á lend-
ingarskilyrði, þ.e. vegna veðurs,
breytingar á aðflugi sem flugum-
ferðarstjórar fara fram á eða vegna
bilunar. Fram kom að í stöku tilviki
mætti rekja slys til þess að flug-
menn hefðu einsett sér að lenda vél
sinni, komast gegnum erfiðleikana
með einhverju móti í stað þess að
hætta við lendingu og fara auka-
hring.
Talsmenn íslensku flugfélaganna
segja þennan möguleika alltaf í
huga flugmanna.
Einn þátturinn í undirbúningi
lendingar væri að fara yfir vænt-
anlegan flugferil í hringflugi ef
hætta yrði við lendingu. Það væri al-
gjörlega á valdi flugmanna að
ákveða hvort þeir lentu eða ekki ef
aðstæður krefðu eða gerðu lendingu
vafasama.
Íslandsdeild gagnlegur vettvangur
 Á hverjum degi eru farnar 47 þús-
und flugferðir í farþegaflugi.
 Þota hefur sig til flugs aðra hverja
sekúndu að meðaltali.
 Þrjár milljónir farþega ferðast
daglega með flugi.
 Árið 2000 var heildarfjöldi
farþega 1,2 milljarðar í
17 milljónum flugferða.
 Sama ár urðu 10 alvarleg
slys á stórum þoum.