Morgunblaðið - 10.07.2002, Blaðsíða 22

LISTIR
22 MIÐVIKUDAGUR 10. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
DAGSKRÁ þjóðlagahátíðarinnar á
Siglufirði þéttist æ sem á leið.
Fimmta og þriðjasíðasta daginn má
segja að viðburðir hafi með hléum
staðið alls 17 klukkustundir. Fyrir-
lestrar dagsins hófust á lofti Siglu-
fjarðarkirkju kl. 10 með erindi Unu
Margrétar Jónsdóttur útvarpsmanns
á íslenzku um þjóðlagasafn sr. Bjarna
Þorsteinssonar. Erindið var almenns
eðlis, byggt á þáttaröð Unu í Ríkisút-
varpinu í vor.
Við tók spjall Ragnars Heyerdahls,
fiðluleikara Sturm und Drang sveit-
arinnar og fjarskylds ættingja Thors,
hins nýlátna sækönnuðar, um norska
þjóðlagatónlist á þjóðtungu sinni.
Einkum var fjallað um spilaramúsík
(„slætti“) síðari alda á fiðlu og Harð-
angursfiðlu, sem Óslóarbúinn og
fiðluleikarinn í Fílharmóníusveit
borgarinnar kvaðst einkum hafa
numið af spilurum úti um sveitir suð-
ur- og vesturlands. Lék hann sjálfur
fjölmörg dæmi um hallinga (fyrir-
mynd Griegs að Rigaudon-þætti Hol-
bergsvítunnar), „springleiki“ og
ýmsa aðra slætti, þ. á m. Djöflaslátt
[„Fa’ntullen“(?)], auk þjóðdansa
sunnan úr álfu eins og mazúrku,
pólsku og rheinländer. Ýmist voru
dæmin fengin úr hljómandi eða nót-
eraðri geymd, sum flutt í eigin útsetn-
ingu eins og jamzkur brúðarmars
(kunnur af plötu Jans Johanssons,
„Jazz på svenska“) er hljómaði í aðra
rönd eins og þáttur úr einleikspartítu
Bachs. Var öllu feikivel tekið, enda
ekki aðeins leikið af næmleika og fjöl-
breyttri snilld, heldur fylgdu einnig
margar skondnar sögur og skýringar,
reiddar fram af ljúfmannlegu látleysi.
Vakti m.a. eftirtekt manns hvað lýd-
ískulegar tóntegundir virtust áber-
andi, ekki sízt vestan úr Gulaþings-
lögum, og gætu elztu íslenzku
þjóðlögin og fiðluslættir Austmanna
eftir því að dæma vel staðið á sameig-
inlegum tónmálsgrunni.
Veðrið lék við Siglfirðinga þennan
dag, eins og raunar flesta daga hátíð-
arinnar, og var því brugðið upp
skemmtun utan dagskrár á bæjar-
torginu kl. 17. Mættu nær allir þátt-
takandi listamenn og léku til skiptis
fyrir hópdansi við almennan fögnuð
nærstaddra. Meðal innslaga fyrir
ungviðið má nefna látbragðsleiki
Francis Firebrands frumbyggja sem
leiddi krakkana í kostulegri eftir-
hermu á hátterni emúfugls þeirra
Andfætlinga, meðan tryllikaggar
gelgjuskeiðsins tóku undir með benz-
íngjöfinni á nærliggjandi rúnti bæj-
arbúa. Þá gat einnig að heyra al-
mennan þjóðlagasöng undir stjórn
Njáls Sigurðssonar kvæðamanns
sem var meðal námskeiðshaldara há-
tíðarinnar.
Um kvöldið sýndu „norsku æringj-
arnir“ (svo vitnað sé í orðalag hátíð-
arskrár sem átti kannski ekki sízt við
þróttmikla tilburði gítarleikarans) í
Sturm und Drang listir sínar í sval-
búnum sal Nýjabíós kl. 23 eftir sýn-
ingu áhugaleikfélagsins Hugleiks á
Kolrössu þar á undan. Enda þótt tríó-
ið væri aðeins 3⁄5 hluti af fullskipaðri
hljómsveit (dragspilsleikarinn og
cimbalom slagherpillinn sátu eftir
heima í Noregi) var verkefnavalið
fjöskrúðugt og kenndi margra grasa,
eldri og yngri. Mátti þar m.a. heyra
þjóðlega dansa heima og heiman, sí-
gaunalög, klezmer og fleira. Meðal
vinsælustu atriða var Hvalveiðara-
vals Bastesens stórþingmanns sem
einnig hafði vakið kátínu úti á torgi
fyrr um daginn.
Sturm und Drang kvintettinn mun
um 20 ára gamall, þó að kontrabassa-
leikarinn (kollegi Ragnars Heyer-
dahls í Óslóarfílharmóníunni) sé nýr
meðlimur, og hefur ferðazt víða um
Norðurlönd og Þýzkaland, en kom nú
til Íslands í fyrsta sinn. Þeir þre-
menningar léku af mikilli spilagleði
og héldu uppi stanzlausu fjöri allt
fram að óttu. Upp úr miðnætti um-
breyttust tónleikarnir reyndar í al-
mennan dansleik. Af honum fara þó
litlar sögur hér, enda hafði útsendur
umsagnarmaður þá hrökklazt heim í
háttinn.
Af djöflasláttum og emúfuglum
TÓNLIST
Nýja bíó
Norskir og miðevrópskir þjóðdansar,
klezmer- og sígaunalög. Sturm und
Drang (Ragnar Heyerdahl, fiðla; Eilif
Moe, gítar; Svein Haugen, kontrabassi).
Föstudaginn 5. júlí kl. 23.
ÞJÓÐLAGAHÁTÍÐ Á SIGLUFIRÐI
Ríkarður Ö. Pálsson
MYNDLIST speglar ávallt per-
sónuleika listamannsins, hvort sem
honum líkar það betur eða verr. En
hún speglar líka það samfélag sem
hann býr við. Samfélagið er ráðandi í
mótun listarinnar og ef samfélagið
ákveður að upphefja myndlist og
leggja fé í hana þá blómstrar hún út
á við eins og gerðist með abstrakt
expressjónismann í Bandaríkjunum,
Nýja málverkið í Þýskalandi og YBA
hópinn í Bretlandi, svo dæmi séu
nefnd. Stefnan í íslenskri listpólitík
er það jafnaðarsinnuð að opinbert fé
sem lagt er í myndlist er dreift á
milli allt of margra aðila svo að lítið
sem ekkert verður úr því. Of fáir Ís-
lendingar safna framsækinni list til
þess að myndlistarmenn geti lifað af
listsköpun einni saman, enda hafa al-
menningi aldrei verið gerð ljós þau
skil sem eru á milli framsækinna
lista og listmuna eða listgjafavara,
líkt og öllum eru ljós skilin á milli
metnaðarfullra skáldsagna og reyf-
ara. En sköpunarþráin er efnis-
hyggjunni oft sterkari og margir
listamenn sem vinna framsækið
reyna að aðlaga sig aðstæðunum.
Magnús Sigurðarson, sem nú sýn-
ir í Galleríi Hlemmi, er gott dæmi
um listamann sem hefur tekist að að-
laga listsköpun sína íslenskum að-
stæðum. Hann hefur lengi starfað
við leikmyndahönnun og nýtir sér
þekkingu þaðan við rýmisinnsetn-
ingar. Efnið sem hann vinnur úr er
ódýrt. Oftast gömul dagblöð. Sjálfur
segist Magnús vera haldinn „papp-
írsákefð“, enda þekktur fyrir að rífa
niður dagblöð í tíma og ótíma, nudda
þau með fingrunum og búa til úr
þeim litla skúlptúra, þannig er
myndlistariðkun hans stöðug, hvort
sem hann er staddur á kaffihúsi, í
fundarherbergi, á heimili sínu eða á
heimilum annarra. Á sýningunni í
Galleríi Hlemmi má m.a. sjá ljós-
myndir af dagblaðs-skúlptúrum sem
listamaðurinn hefur stillt upp á eld-
húsborði. Sýninguna nefnir hann
„Sogið – Suck/Suckle“. Við inngang-
inn er texti á ensku eftir rabbínann
Akiba sem segir við lærisvein sinn:
„My son, more than the calf wishes
to suck does the cow yearn to suckle“
(Sonur minn, meira en kálfurinn vill
sjúga þráir kýrin að gefa). Textann
má túlka á marga vísu og kýs ég að
sjá hann í samhengi við listamanninn
sem þráir að gefa af sér með list
sinni meira en listneytandinn vill
„sjúga“ hana í sig og upplifa.
Í innra sýningarrými gallerísins
hefur listamaðurinn staflað upp
þremur bunkum af dagblöðum í tvö-
faldri og þrefaldri röð og sáð fræum
á milli blaðanna. Herbergið er lýst
upp með gróðurhúsaperum. Reglu-
lega fara úðarar í gang sem væta
dagblöðin með vatni. Fyrir vikið eru
litlar lúpínur, radísur og karsi farin
að gægjast upp á milli blaðanna. Úti
við eru einnig úðarar sem væta
stréttina og lítil fræ sem listamað-
urinn sáði þar eru farin að taka við
sér í sprungum í steinsteypunni.
Verkið túlkar hver sýningargestur á
eigin forsendum og þannig nærir
það bæði huga og tilfinningar. Fræin
les ég sem táknmynd fyrir lista-
manninn sem þarf að aðlagast um-
hverfi sínu og/eða hið saklausa líf
sem kviknar innan um hörmungar
sem við sjáum oft á forsíðum blað-
anna. Sem slík snerta þau um-
hyggjusemina.
Sýning sem þessi flokkast undir
„verk í þróun“ (Work in process).
Líkt og „pappírsákefð“ Magnúsar
verður að samfelldri listsköpun frá
degi til dags er listaverkið í Galleríi
Hlemmi í þróun þar til vexti
jurtanna lýkur.
Sælla að gefa
en þiggja
MYNDLIST
Gallerí Hlemmur
Galleríið er opið frá fimmtudögum til
sunnudags frá kl. 14–18. Sýningunni lýk-
ur 21. júlí.
MAGNÚS SIGURÐARSON
BLÖNDUÐ TÆKNI
Jón B.K. Ransu
Morgunblaðið/Arnaldur
Eitt af verkunum á sýningu
Magnúsar Sigurðarsonar.
SKÓLALÚÐRASVEIT Tónlistar-
skóla Seltjarnarness hlaut 1.
verðlaun í keppni ungra lúðra-
sveita á Göteborg Music Festival
á dögunum í keppnisflokki ungra
hljóðfæraleikara. Alls tóku um
tvö þúsund ungmenni þátt í
keppninni. Lúðrasveit Tónlistar-
skóla Seltjarnarness hefur á að
skipa 32 nemendum undir stjórn
Kára H. Einarssonar.
Keppnin fór fram í Lisebergs-
hallen í Gautaborg og lék sveitin
tvö verk, sem valin voru sér-
staklega með tilliti til keppn-
isreglna og hæfni barnanna.
Verðlaun voru veitt í fjórum
flokkum; einum sem lagði áherslu
á marseringu, öðrum sem snerist
einkum um skemmtigildi, og svo
tveimur aldurs- og getuflokkum
þar sem hljóðfæraleikur var aðal-
atriði. Tvennt gerir árangur
lúðrasveitarinnar eftirtekt-
arverðan. Í fyrsta lagi er með-
alaldur barnanna óvenjulágur, en
um helmingur þeirra verður
fermdur næsta vor. Í öðru lagi
náði sveitin flestum stigum allra
lúðrasveita í öllum keppnis-
flokkum. Dómarar voru sammála
um góða spilamennsku sigurveg-
aranna og í umsögnum þeirra
hrósa þeir sveitinni m.a. fyrir
jafnvægi milli radda, einbeitni og
nákvæmni í hryn. Auk þess hrós-
uðu dómarar einleikurum, sem
fengu margir að spreyta sig.
Krakkarnir héldu mjög á loft
verðlaunagrip þeim sem þau
hrepptu og færðu síðan stjórn-
anda sínum, Kára H. Einarssyni,
sérstakan heiðurspening fyrir
starf hans.
Skólalúðrasveit Tónlistarskóla Seltjarnarness ásamt stjórnanda sínum Kára H. Einarssyni.
Sigurvegari í
keppni ungra
lúðrasveita
Í SMÁRA, sal Söngskólans í Reykja-
vík, verður í kvöld flutt dagskrá kl. 20
undir heitinu Óperustjörnur morgun-
dagsins. Átta ungir söngvarar sem
valdir voru, að því er segir í tilkynn-
ingu, eftir ströngum prófum munu
syngja. Söngvararnir ungu eru þau
Nathalía Druzin Halldórsdóttir, Dóra
Steinunn Ármannsdóttir, Bentína
Sigrún Tryggvadóttir, Hafsteinn
Þórólfsson, Aðalsteinn Bergdal, Sól-
veig Samúelsdóttir, Hjördís Elín Lár-
usdóttir og Jóhannes Jóhannesson og
munu þau syngja sumarblíð sönglög
og dúetta við undirleik Steinunnar
Halldórsdóttur píanóleikara.
Á dagskrá eru verk sem hópurinn
hefur æft undir leiðsögn Hrólfs Sæ-
mundssonar óperusöngvara. Lögin
eru bæði íslensk og erlend og ber þar
að nefna t.a.m. lagaflokk á rússnesku
eftir Sjostakovitsj, lög eftir Jórunni
Viðar, Pál Ísólfsson, Karl Runólfsson,
Kurt Weill, Schubert, Fauré, Gluck
og marga fleiri.
Einnig verður flutt atriði úr aðal-
verkefni sumaróperunnar í sumar,
Dido og Eneas, en sérstakur gestur á
tónleikunum er Valgerður Guðna-
dóttir sópransöngkona sem fer með
hlutverk Belindu í þessari uppsetn-
ingu sumaróperunnar.
Morgunblaðið/Golli
Hópurinn sem kemur fram á tónleikunum í kvöld.
Söngvarar í sumarskapi
SUZUKISAMBANDIÐ heldur
námskeið mánudaginn 15. júlí tíl
föstudagsins 19. júlí fyrir fiðlu- og
sellónemendur á Laugarvatni.
Margt verður um manninn á nám-
skeiðinu, en von er á 200 þátttak-
endum. Tónlistarnám með suzuki-
aðferðinni fer, samkvæmt tilkynn-
ingu, þannig fram að nemendur læra
á hljóðfærin líkt og þau læra móður-
málið, þ.e. með því að hlusta á tónlist
og líkja eftir því sem þau heyra. For-
eldrar mæta í tónlistartímana og
taka virkan þátt í námi barnanna.
Þátttakendur í námskeiðinu koma
hvaðanæva að af landinu og einnig
margir frá útlöndum.
Fjóra seinni daga námskeiðsins
verða tónleikar í Íþróttahúsi KHÍ kl.
13.30. Aðgangur ókeypis. Þar munu
nemendur spila ýmsa tónlist, einir
sér eða nokkrir saman. Lokatón-
leikar verða á föstudag á sama stað
og einnig klukkan 13.30.
Að hætti Su-
zuki á Laug-
arvatni