Morgunblaðið - 23.10.2002, Síða 4

FRÉTTIR
4 MIÐVIKUDAGUR 23. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
EINN af félagsmönnum í Félagi eldri borgara
Reykjavík hefur stefnt ríkinu vegna skattlagning-
ar lífeyrisgreiðslna. Þetta kom fram á blaða-
mannafundi Félags eldri borgara í gær. Málið var
þingfest fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur í gær-
morgun en fram kom á fundinum að hér er um
prófmál að ræða og hefur stjórn FEB falið lög-
manni félagsins að annast allan málarekstur.
Þess er krafist í stefnunni að álagning tekju-
skatts stefnanda árið 2002 vegna tekjuársins 2001
verði felld úr gildi en með henni hafi lífeyris-
greiðslur viðkomandi verið skattlagðar með al-
mennu tekjuskattshlutfalli, þ.e. 38,78% skatti, og
eigi það bæði við um inngreidd iðgjöld og uppsafn-
aða vexti. Samkvæmt lögum um fjármagnstekju-
skatt frá 1996 skuli hins vegar greiða 10% skatt af
öllum öðrum fjármagnstekjum en vöxtum af ið-
gjöldum í lífeyrissjóðum, s.s. vöxtum, arði, leigu
og söluhagnaði.
Ólafur Ólafsson, formaður Félags eldri borgara,
segir að hér sé um gamalt baráttumál félagsins að
ræða. „Við höfum lengi talið að ávaxtanahluti líf-
eyrisgreiðslna, þ.e. iðgjöld og uppsafnaðir vextir,
séu fjármagnstekjur,“ segir Ólafur. „Þegar einn af
okkar félagsmönnum fer í einkamál og stefnir rík-
inu styðjum við þann félagsmann siðferðilega og
málefnalega eins og við getum.“
Í stefnunni er byggt á því að mismunandi
skattaprósenta á samkynja tekjur, þ.e. fjármagns-
tekjur, feli í sér mismunun sem ekki fái staðist
nema málefnaleg sjónarmið liggi að baki. Slík að-
greining mismuni stefnanda en honum hafi verið
skylt samkvæmt lögum að greiða í lífeyrissjóð.
Í öðru lagi er byggt á því að skattareglurnar
mismuni stefnanda og að áður en fólki varð skylt
að greiða hluta launa sinna í lífeyrissjóð, hafi aðrir
en launþegar getað lagt fyrir til efri áranna, t.d.
með því að fjárfesta í hlutabréfum. Stefnandi, sem
hafi verið launþegi, hafi ekki haft þetta val og
standi nú frammi fyrir því að greiða 10% skatt af
öllum fjármagnstekjum öðrum en ávöxtunarhluta
lífeyrisgreiðslna.
Brotið gegn jafnræðisreglu
stjórnarskrárinnar
Þá er í þriðja lagi byggt á því að stefnanda sé
mismunað eftir efnahag. Stefnandi, sem hafi ekki
átt fjármuni umfram það sem gengið hafi til fram-
færslu og lagt hafi verið til iðgjaldagreiðslu, greiði
almennan tekjuskatt af útborguðum lífeyri, þ.m.t.
vöxtum.
Hinum efnameiri sé hins vegar með umræddum
skattareglum gefinn kostur á að ávaxta fé umfram
það sem þurfi til framfærslu og iðgjaldagreiðslu
og greiða af því lægri skatt, þ.e. 10% fjármagns-
tekjuskatt.
Engu skipti þótt þeir hafi áður greitt almennan
tekjuskatt af því fé sem síðar hafi verið fjárfest í
öðru fjármagni.
Ólafur sagði að grundvallaratriðið væri sú laga-
skylda sem hvílt hefði á stefnanda, að greiða í líf-
eyrissjóð, en vegna hennar og efnahags hans hefði
hann ekki haft neitt val í því sambandi. Ólafur seg-
ir að því sé haldið fram að þessi mismunun brjóti
gegn jafnræðisreglu 65. gr. og eignarréttarákvæði
72. gr. stjórnarskrárinnar svo og 1. gr. I viðauka
við mannréttindasáttmála Evrópu sbr. 14 gr. sátt-
málans.
Félagsmaður í Félagi eldri borgara stefnir íslenska ríkinu
Hárri skattlagningu líf-
eyrisgreiðslna mótmælt
Morgunblaðið/Jim Smart
Ólafur Ólafsson, formaður Félags eldri borgara.
ÁRIN 2000 og 2001 komu að með-
altali um 1.500–1.600 manns sem
höfðu verið beittir líkamlegu ofbeldi
(ekki kynferðislegu) á slysa- og
bráðadeildina í Fossvogi. Þetta er
svipaður fjöldi og hefur leitað þang-
að undanfarin ár en eðli ofbeldisins
hefur þó breyst á undanförnum ár-
um og áratugum. Þá er ofbeldi á
heimilum stórt og að miklu leyti dul-
ið vandamál og nauðsynlegt að taka
það fastari tökum en nú er gert.
Þetta kom m.a. fram í máli Brynj-
ólfs Mogensen, sviðsstjóra slysa- og
bráðasviðs Landspítala-háskóla-
sjúkrahúss, á fundi sem bar yfir-
skriftina „Ofbeldi, sýnilegt og falið“
sem haldinn var á vegum samstarfs-
hópsins Náum áttum en að honum
standa fjölmörg félagasamtök og
stofnanir auk lögreglunnar.
Ofbeldið endurspeglar
breytt viðhorf
„Á árum áður voru menn slegnir
flatir,“ segir Brynjólfur, „en nú eru
menn slegnir flatir og í þá sparkað
eða þeir lamdir með bareflum. Auk
þess hafa hnífar og brotnar flöskur
komið til sögunnar en slíkt sást vart
hér áður fyrr. Ég get bent á hlið-
stæðu: í gömlum vestra voru kannski
sýnd ein góð slagsmál í lokin þar sem
góði maðurinn sigraði þann vonda. Í
kvikmyndum okkar tíma er öllum
bardagaaðferðum og vopnum beitt
og það endurspeglar kannski þá teg-
und af ofbeldi sem við sjáum nú.“
Brynjólfur segir að breytt menn-
ing móti vitaskuld viðmið fólks.
Lendi menn í því, hver svo sem
ástæðan sé, að verða ofbeldishneigð-
ir þá sé búið að innprenta í huga
manna með alls konar fjölmiðlun allt
það sem þar tíðkist að nota. Og þá
noti menn sjálfir það sem þeir hafi
séð á einn hátt eða annan.
Hluti sjúklinga greinir ekki
réttilega frá ástæðum áverka
Brynjólfur telur að heimilisofbeldi
sé stórt og dulið vandamál og segir
að taka þurfi betur á því. „Ef menn
koma til okkar með áverka og segj-
ast hafa verið beittir ofbeldi er það
skráð hjá okkur. Ég held á hinn bóg-
inn að verulegur hluti sjúklinga sem
kemur til okkar gefi upp einhverjar
aðrar ástæður, þ.e. að þeir hafi dott-
ið, skorið sig fyrir slysni o.s.frv. þótt
það sé ekki endilega rétta ástæðan.
Við veitum einstaklingi sem hefur
verið laminn heima hjá sér alla hefð-
bundna aðstoð en við getum ekki
kafað ofan í málið á sama hátt og við
gerum þegar um kynferðislegt of-
beldi er að ræða. Þar er veitt úrvals-
góð þjónusta en við höfum ekki sömu
möguleika til þess að takast á við of-
beldi inni á heimilunum.“
Brynjólfur segist vera þeirrar
skoðunar, sem flestir taki reyndar
undir, að ef barn alist upp við ofbeldi,
t.d. það að móðirin sé beitt reglu-
bundnu ofbeldi og sennilega barnið
sjálft líka því það vilji fylgjast að, þá
verði ofbeldi nánast eðlilegur hluti af
lífi barnsins.
„Hvernig halda menn að slíkur
einstaklingur verði síðar meir? Ef
við getum ekki gripið inn í ofbeldi á
heimilunum meira en við gerum
núna eða haft áhrif á það þá elur
þetta ofbeldi auðvitað af sér ofbeldi.
Um það eru flestir sammála. Ég er
þeirrar skoðunar að það sé skynsam-
legast að byrja þarna.“
Geta greint fagfólki frá
raunverulegri ástæðu áverka
Brynjólfur segir að það þyki í raun
ekkert tiltökumál að koma á slysa-
og bráðadeildina, þangað komi um
fjórðungur þjóðarinnar á hverju ári.
„Menn geta auðvitað sagt að þeir
séu að fara á slysadeildina vegna ein-
hvers áverka enda þótt þeir gefi síð-
an upp að um ofbeldisverk hafi verið
að ræða þegar þeir komi á staðinn og
gætu þá fengið aðstoð svipaða þeirri
sem við veitum þegar kynferðisof-
beldi á í hlut. Ef við kæmum okkur
saman um að styrkja þessa einingu,
sem áfallahjálparmiðstöðin er, og
gæfum slíku tilraunaverkefni þrjú til
fjögur ár er ég viss um að til mikils
væri unnið. Þetta þyrfti heldur ekki
að kosta svo mikið.“
Ofbeldi á heimilunum
stórt og dulið vandamál
BÓNUS færði Mæðrastyrksnefnd
25 milljóna króna gjöf í gær í formi
5.000 vörumiða. Mæðrastyrksnefnd
mun úthluta miðunum í samvinnu
við Hjálparstarf kirkjunnar og Ör-
yrkjabandalag Íslands. Miðunum
verður úthlutað frá byrjun desem-
ber næstkomandi og fá handhafar
þeirra vörur í verslunum Bónuss en
verðgildi hvers miða er 5.000 kr.
„Við sem stöndum að Bónusi
fæddumst ekki með silfurskeið í
munni, við þekkjum hvað það er að
berjast,“ sagði Jóhannes Jónsson,
stofnandi Bónuss, er hann afhenti
Mæðrastyrksnefnd gjafabréfið í
gær. „Það er rík hefð fyrir sam-
hjálp í íslensku þjóðfélagi. Þeir sem
betur mega sín styðja við þá sem
höllum fæti standa.“
Jóhannes sagði að Bónus hefði
átt velgengni að fagna á þessu ári
og af því tilefni hefði verið óskað
eftir samstarfi við Mæðrastyrks-
nefnd, Hjálparstarf kirkjunnar og
Öryrkjabandalagið um úthlutun
vörumiða til íslenskra heimila sem
þurfa á aðstoð að halda fyrir jólin.
Karl Sigurbjörnsson, biskup Ís-
lands, var viðstaddur afhendinguna
og þakkaði Bónusi og öllum þeim
fyrirtækjum og einstaklingum sem
færa Mæðrastyrksnefnd og líkn-
arsamtökum gjafir. Þá þakkaði
hann þeim sem standa að starfi
líknarsamtaka. „Þessi gjöf er þörf
og mikilvæg áminning til okkar og
íslensks samfélags um tilvist þeirra
sem neyðast til þess að sækja hjálp
til líknarsamtaka,“ sagði Karl.
Einu sinni í viku er úthlutað föt-
um, matvælum og öðru hjá Mæðra-
styrksnefnd. Þegar nær dregur jól-
um er opið daglega.
Bónus færir Mæðrastyrksnefnd matarmiða að verðmæti 25 milljónir króna
Áminning um
tilvist þeirra sem
minna mega sín
Morgunblaðið/Þorkell
Við afhendingu gjafarinnar í gær voru meðal annarra viðstaddir Karl Sigurbjörnsson, biskup Íslands, Jóhannes
Jónsson, stofnandi Bónuss, Áslaug Jóna Flosadóttir, formaður Mæðrastyrksnefndar, Garðar Sverrisson, formaður
Öryrkjabandalagsins, og Jónas Þórisson, framkvæmdastjóri Hjálparstarfs kirkjunnar.
SKIPST var á skoðunum um fram-
kvæmd EES-samningsins og úti-
standandi ágreiningsmál, eins og
segir í frétt utanríkisráðuneytisins, á
18. ráðsfundi EES í Lúxemborg í
gær.
Í fjarveru Halldórs Ásgrímssonar
utanríkisráðherra sat Sverrir Hauk-
ur Gunnlaugsson ráðuneytisstjóri
fundinn.
Í tilkynningu frá utanríkisráðu-
neytinu kemur fram að EFTA/EES-
ríkin hafi lagt áherslu á að sam-
komulag næðist sem fyrst um aðild
þeirra að þremur nýjum stofnunum
ESB sem fara munu með málefni á
sviði matvælaöryggis, siglingamála
og flugmála.
Sérstaklega var fjallað um stækk-
un ESB og áhrif hennar á EES-
samninginn. Voru aðilar sammála
um mikilvægi þess að aðild nýju
ríkjanna tíu yrði samtímis að EES
og ESB. EFTA/EES-ríkin minntu á
gildandi
fríverslunarsamninga þeirra við
umsóknarríkin og lögðu ríka áherslu
á að aðild þeirra að ESB hafi ekki í
för með sér verri markaðsaðgang
fyrir sjávarafurðir.
Á sérstökum hádegisverðarfundi
var skipst á skoðunum um ástand al-
þjóðamála.
Áhersla á
aðild að nýj-
um stofn-
unum ESB