Morgunblaðið - 23.10.2002, Síða 23

TÓMAS Ingi Olrich menntamála-
ráðherra opnaði viðamikla sýningu
á vegum Listasafns Íslands í Tret-
yakov-listasafninu í Moskvu í gær.
Heiti hennar er „Andspænis nátt-
úrunni – íslensk myndlist á 20. öld“.
Þar má sjá 65 verk eftir 21 lista-
mann, frumkvöðla í myndlistarsögu
þjóðarinnar en einnig eftir lista-
menn sem enn eru starfandi.
Á sýningunni eru bæði verk í
eigu safnsins og frá einstaklingum
og stofnunum sem lánað hafa verk.
Sýningunni lýkur 1. desember.
Í fræðsludagskrá Tretyakov-
safnsins vegna íslensku myndlist-
arsýningarinnar verður þar opnuð
sérstök kynning og sýning helguð
Ólafur Kvaran, forstöðumaður LÍ, og dr. Galina Andreeva hjá Tretyakov-safninu spá í uppröðun verka ytra.
Halldóri Laxness. Ennfremur verða
sýndar í safninu nokkrar íslenskar
kvikmyndir í samstarfi við Kvik-
myndasjóð Íslands.
Pharmaco, aðalstyrktaraðili
Listasafns Íslands 2002–2003, hefur
lagt þessu verkefni fjárhagslegan
stuðning, en fyrirtækið og starfs-
fólk þess hefur þekkingu og reynslu
í Rússlandi sem reynst hefur vel í
þessu samstarfi, að sögn Ólafs H.
Torfasonar hjá Listasafni Íslands.
Sendiráð Íslands í Moskvu hefur
einnig veitt margvíslega aðstoð.
Tretyakov-safnið er þjóðlistasafn
Rússa og eitt stærsta safn þjóð-
arinnar. Sýning Listasafns Íslands í
Moskvu er liður í samkomulagi
Íslenska myndlistarsýn-
ingin opnuð í Moskvu
safnanna um sýningaskipti en 27.
apríl – 17. júní 2002 var hér stór
sýning frá Tretyakov-safninu.
Listamenn sem eiga verk sýning-
unni eru: Þórarinn B. Þorláksson,
Ásgrímur Jónsson, Jón Stefánsson,
Jóhannes S. Kjarval, Júlíana
Sveinsdóttir, Gunnlaugur Scheving,
Jóhann Briem, Jón Engilberts,
Svavar Guðnason, Nína Tryggva-
dóttir, Kristján Davíðsson, Ásgerð-
ur Búadóttir, Erró, Sigurður Guð-
mundsson, Gunnar Örn
Gunnarsson, Helgi Þorgils Frið-
jónsson, Guðrún Einarsdóttir,
Georg Guðni Hauksson, Hrafnkell
Sigurðsson, Sigurður Árni Sigurðs-
son og Ólafur Elíasson
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. OKTÓBER 2002 23
Skógarhlíð 18, sími 595 1000.
www.heimsferdir.is
2 fyrir 1 til
Búdapest
28. október
frá kr. 19.950
Ótrúlegt tækifæri til að kynnast þessari mest heillandi borg mið-Evr-
ópu. Beint flug þann 28. október, þú kaupir 2 sæti en greiðir aðeins
fyrir 1. Ungverjar eru orðlagðir fyrir gestrisni og hér er auðvelt að lifa
í veislu í mat og drykk, á milli þess sem maður kynnist ólíkum andlit-
um borgarinnar. Í boði eru mjög góð
3, 4 og 5 stjörnu hótel og spennandi
kynnisferðir um borgina með íslensk-
um fararstjórum Heimsferða.
Verð kr. 19.950
Flugsæti til Búdapest, 28. okt., heim
31. okt. Verð kr. 32.800/2 = 16.400.
Skattur kr. 3.550.
Almennt verð kr. 20.950.
Verð kr. 2.800
Hótelherbergi á mann p. nótt.
M.v. 2 í herbergi á Tulip Hotel.
Almennt verð kr. 2.940.
NÚ standa yfir í Iðnó
æfingar á leikritinu
Hin smyrjandi jómfrú
eftir danska nýbúann
og smurbrauðsdöm-
una Charlotte Böving
en hún skartar einnig
titlunum leik- og
söngkona. Leikritið er
leikið af nýbúa, er eft-
ir nýbúa og um nýbúa
og einbúa. Fjallað er
um tilvistarbaráttu
smurbrauðsins í ís-
lensku samfélagi.
„Smurbrauðsjómfrúin
má ekki skilja eftir sig
nein spor í brauðinu.
Hún er listamaður
sem ekki má merkja
sér verk sitt. Hún er
„hinn óþekkti höf-
undur“,“ segir Charl-
otte. „Ég hef ferðast
sem smurbrauðsjómfrú um allan
heim og hef lært að þekkja hinar
mörgu og ólíku „smörrebrauðs“-
manngerðir sem finnast alls stað-
ar. Það þýðir að ég get lesið í per-
sónuleika fólks útfrá því „smörre-
brauði“ sem því þykir best.“
Charlotte hefur unnið til fjölda
verðlauna í Danmörku, m.a. Hen-
kel-leiklistarverðlaunanna. Charl-
otte nam hér land árið 2000 og
samdi barnaleikritið Rauðhettu
og úlfinn sem sýnt var í Hafn-
arfjarðarleikhúsinu á síðasta leik-
ári. Hún samdi einnig tónlistina
og leikstýrði verkinu.
Hin smyrjandi jómfrú verður
frumsýnt í Iðnó 7. nóvember.
Leikstjóri er Steinunn Knúts-
dóttir. Framleiðandi er Benedikt
Erlingsson fyrir hönd Gulldrengs-
ins ehf.
Smurbrauðsdaman, leik- og söngkonan Charl-
otte Böving ásamt dóttur sinni Önnu Róshildi.
Manngerðirnar
þekkjast í
smurbrauðinu
Morgunblaðið/Sverrir
Lára Magnúsardóttir sagnfræð-
ingur flytur erindi á rannsókn-
arkvöldi Félags íslenskra fræða kl.
20.30 í Sögufélagshúsinu, Fischer-
sundi 3. Fyrirlesturinn nefnist Ver-
aldlegt og andlegt vald á miðöldum
og fjallar Lára um samband ríkis og
kirkju á Íslandi á miðöldum, einkum
á síðmiðöldum. Hún reynir að greina
breytingar sem urðu á stjórnkerfi
Íslands á áratugnum 1270–1280 og
ræðir alþjóðlegt sögulegt samhengi
kristinréttar hins nýja frá árinu
1275 og vafaatriði við gildistöku
hans. Að auki fjallar Lára um þá
Í DAG
 Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
málaflokka sem kirkjan réð á þess-
um tíma og veltir fyrir sér afstöð-
unni milli veraldlegs og andlegs
valds fyrir og eftir setningu krist-
inréttarins.
Lára Magnúsardóttir er BA í sagn-
fræði og almennum málvísindum frá
Háskóla Íslands, stundaði fram-
haldsnám í miðaldasögu við Háskól-
ann í Genf og er nú í doktorsnámi við
sagnfræðiskor Háskóla Íslands þar
sem hún er að rannsaka bannfær-
ingar á Íslandi á síðmiðöldum.
sínu hlutverki í yndislega einfaldri
sögu um þann sem týnist en finnst
aftur og kemst í örugga höfn eftir
ýmis hæfilega hræðileg ævintýri.
Ég held að ekkert barnanna hafi
efast um það eitt augnablik að
Björn bóndi fyndi heimalninginn
Heiðarsnældu og þar sem jafnvel
skelmirinn í leikritinu reynist bara
yrðlingsbjálfi er aldrei nein raun-
veruleg hætta á ferðum.
Þemað um týnt ungviði sem
finnst aftur er afar vinsælt um-
fjöllunarefni í verkum sem samin
eru fyrir börn, sérstaklega í
brúðuleikhúsi. Að vísu er sá sem
leitar og finnur venjulega móðirin
svo það er löngu kominn tími til að
rétta hlut karlkynsins eins og hér
er gert. Að sönnu er látið ógert að
velta fyrir sér mögulegum örlög-
um Heiðarsnældu þegar haustar
að og hvaða hlutverki hún gæti
gegnt til að næra börnin líkamlega
rétt eins og lífshlaup hennar hefur
orðið þeim að andlegri næringu,
en best er að geyma slíkar siðferð-
isspurningar til betri tíma þegar
andlegur þroski þeirra er kominn
á það stig að hægt er að upplýsa
þau um staðreyndir tilveru okkar
án þess að það valdi þeim var-
anlegum skaða.
Pétur Eggerz er góðmennskan
uppmáluð í hlutverkinu, hann er
jafnöruggur og einbeittur á meðan
á sýningunni stóð og á meðan
hann sýnir börnunum leikbrúður-
og mynd eftir að henni lýkur. Stef-
án Örn Arnarson á að baki þó-
nokkurn feril í leikhúsi sem hljóð-
færaleikari með meiru, m.a. í
Völuspá Möguleikhússins og áður
hjá Leikfélagi Akureyrar. Hann
notaði fiðluna skemmtilega en
óneitanlega er sellóið sem hann
leikur allajafna á mun drama-
tískari hljóðgjafi. Hann gelti,
jarmaði og baulaði eins og hann
ætti líf sitt að leysa – allt með
miklum ágætum. Hér er enginn
hasar á ferðinni heldur hefur
Bjarni Ingvarsson leikstjóri
greinilega einsett sér að gera
yngstu leikhúsgestunum til hæfis.
Leiktjald Kjuregej Alexöndru
Argunovu af bláum heiðahimnum
er sérstaklega fallegt, líkanið af
bænum vel úr garði gert og stærri
leikbrúðurnar lifandi eftirmynd
ungviðisins úr dýraríkinu.
Undirritaður hefur sjaldan verið
á leiksýningu þar sem börnin voru
jafngagntekin. Að auki rifjaði
þetta upp fyrir honum sælar
stundir við upphaf skólagöngunnar
þegar dýrin í sveitinni þóttu enn
hrífandi og verðugt viðfangsefni.
Morgunblaðið/Sverrir
„Undirritaður hefur sjaldan verið á leiksýningu þar sem börnin voru jafn-
gagntekin,“ segir meðal annars í umsögn Sveins Haraldssonar.
LEIKLIST
Möguleikhúsið
Höfundur: Leikhópurinn. Leikstjóri:
Bjarni Ingvarsson. Baktjald: Kjuregej
Alexandra Argunova. Búningar og brúðu-
gerð: Katrín Þorvaldsdóttir. Módelsmíði:
Justin Wallace. Hljóðfæraleikur og hljóð-
mynd: Stefán Örn Arnarson. Leikarar:
Pétur Eggerz og Stefán Örn Arnarson.
Laugardagur 19. október.
HEIÐARSNÆLDA
Átthagafræði fyrir börn
FJÖLMARGIR lesendur blaðs-
ins sem komnir eru vel á legg eiga
eflaust sælar minningar frá fyrstu
námsárum sínum um blessaða átt-
hagafræðina. Þar voru yngstu
skólabörnin m.a. frædd um rætur
sínar í horfinni sveitamenningu og
undirritaður undi glaður við sitt að
teikna burstabæi, dýrin í sveitinni,
konur í peysufötum, legg og skel.
Auðvitað voru vonbrigðin sár þeg-
ar komist var að raun um að stór-
stígar framfarir í sveitum höfðu
fyrir löngu rutt þessari róman-
tísku sýn úr vegi – ef hún hefur þá
nokkurn tímann átt sér stað í
raunveruleikanum.
Allt þetta rifjaðist upp við að sjá
þessa sýningu í Möguleikhúsinu.
Að vísu býr Björn bóndi ekki í
torfbæ – langt í frá – en hann virð-
ist hafa þetta sama viðhorf til lífs-
ins og tilverunnar sem gegnsýrði
átthagafræðina í þá gömlu góðu
daga. Þessi glaðlyndi rómantíker
eltist milli morgun- og kvöldmjalta
við týnda heimalninga og virðist
kæra sig kollóttan um lágt verð á
ull eða takmarkaðan kjöt- og
mjólkurkvóta.
Sýning þessi er ætluð börnum í
yngri kantinum – þeim sem á ann-
að borð hafa þroska til að sitja
kyrr í rúman hálftíma – og það er
greinilegt að þessi rómantíska sýn
á sveitalífið höfðar jafnvel til þessa
aldurshóps og forðum.
Allt sem bar fyrir augu, lítið lík-
an af bænum og umhverfi hans
með örlitlum leikfangadýrum og
Birni bónda úr plasti; litlar leik-
brúður af heimalningi, hundi og
Birni bónda og stærri gerð af
sömu aðilum en bóndinn þá af
holdi og blóði – allt þetta gegndi Sveinn Haraldsson