Morgunblaðið - 23.10.2002, Blaðsíða 16

SUÐURNES
16 MIÐVIKUDAGUR 23. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÓSKAR Ævarsson, rekstrarstjóri
Samherja hf. í Grindavík, var áður
vélstjóri á togurum fyrirtækisins og
var yfirvélstjóri á Þorsteini EA þegar
honum bauðst núverandi starf á
árinu 1997. Þá hafði Samherji eignast
Fiskimjöli og lýsi hf. í Grindavík og
var að sameina það móðurfélaginu.
Óskar fluttist til Grindavíkur.
Samherji rekur fiskimjölsverk-
smiðju í Grindavík, frystihús og fisk-
eldi. Fyrirtækið hefur verið að end-
urnýja fiskimjölsverksmiðjuna og
stækka með endurnýjun á tækjakosti
hennar.
160 milljónir í
laun til Suðurnesja
Samherji í Grindavík er með
stærstu útflytjendum loðnuhrogna á
landinu. Í þeim tilgangi og til að
frysta loðnu og síldarafurðir er fyr-
irtækið með frystihús í Þórkötlu-
staðahverfi. Í frystihúsinu er einnig
slátrað og gengið frá til útflutnings
öllum afurðum frá laxeldisstöðinni
Íslandslaxi í Staðarhverfi en Sam-
herji á meirihluta hlutafjár í því fyr-
irtæki. Þar voru framleidd um 1.300
tonn af laxi til slátrunar á síðasta ári.
Velta Samherja í Grindavík var
tæpir 2 milljarðar á síðasta ári, þar af
urðu 1,5 milljarðar til í bræðslunni og
frystihúsinu. Tíu menn vinna við lax-
eldið, tíu í frystihúsinu og fimmtán í
bræðslunni þannig að starfsmenn í
landi eru um 35 allt árið. Við hrogna-
frystingu bætast 20–30 manns við.
Samherji greiddi starfsfólki sem bú-
sett er í Grindavík hátt í 120 milljónir
í laun á síðasta ári og um 40 milljónir
kr. til starfsfólks sem búsett er ann-
ars staðar á Suðurnesjum. Í þessum
hópi eru starfsmenn fiskimjölsverk-
smiðjunnar, frystihússins, laxeldisins
og sjómenn á skipum Samherja.
Afkastagetan aukin
Frá því Samherji eignaðist fyrir-
tækið og hóf uppbyggingu þess hefur
það verið markmið starfsmanna fyr-
irtækisins að ná 100 þúsund tonna
markinu. Undanfarin tvö ár hefur
verksmiðjan brætt úr 93 þúsund
tonnum af hráefni. En um helgina
náðist takmarkið langþráða þegar
Bergur VE landaði liðlega 1.000
tonnum og tonnafjöldinn datt yfir
hundraðið. Hafnarstjórinn í Grinda-
vík afhenti skipstjóranum á Bergi
tertu af þessu tilefni.
Óskar segir að afkastageta verk-
smiðjunnar hafi verið aukin en það
hafi riðið baggamuninn að meira hafi
borist af kolmunna. Hann segist hafa
talið að sjávarútvegsráðherra væri
full fljótur á sér að setja kvóta á kol-
munnann en það hafi vissulega komið
sér vel fyrir starfsemina í Grindavík
og aðrar bræðslur sem liggja langt
frá miðunum. Fram til þessa, þegar
útgerðirnar hafi verið í kapphlaupi
um veiðireynslu, hafi mestum hluta
aflans verið landað á Austfjörðum.
Reiknar Óskar með því að í lok árs-
ins hafi verksmiðjan brætt úr 115
þúsund tonnum af hráefni og stefnir
hann ótrauður að aukningu á næsta
ári. Það geti þó riðlast vegna sam-
ræmingar á starfsemi þeirra fyrir-
tækja í fiskimjölsiðnaðinum sem
Samherji á nú aðild að.
Megnið af því hráefni sem verk-
smiðjan fær til bræðslu kemur af
skipum Samherja og nýtur hún þess
því að fyrirtækið hefur yfir að ráða
miklum kvóta og góðum fiskiskipum.
En einnig eru fleiri skip í föstum við-
skiptum, eins og Bergur VE sem
landað hefur 17 þúsund tonnum á
árinu. Þá hafa skip samstarfsfyrir-
tækja Samherja, eins og Júpíter frá
Þórshöfn, landað þar hluta af afla sín-
um.
Þegar Samherji tók við verksmiðj-
unni í Grindavík var tekið þar á móti
60–70 þúsund tonnum af hráefni á
ári, að sögn Óskars, og verksmiðjan
var í sjöunda sæti hjá bræðslum
landsins, miðað við móttekið hráefni.
Óskar telur að verksmiðjan sé nú
komin í fjórða sætið, á hæla stóru
verksmiðjanna á Eskifirði, Neskaup-
stað og Seyðisfirði, en tekur fram að
ekki sé hægt að keppa við þær vegna
aðgangs þeirra að hráefninu.
Ekki hægt að losna við lyktina
Íbúar í nágrenni verksmiðjunnar
hafa stundum kvartað undan óþef frá
starfseminni. Óskar segir að verk-
smiðjan sé inni í byggð og ekki sé
hægt að koma í veg fyrir að íbúar í
nágrenni hennar verði varir við starf-
semi hennar. Hann segir að íbúarnir
hafi sýnt fyrirtækinu velvilja og hún
hafi þrátt fyrir allt haft allgóðan
starfsfrið. Þessi iðnaður verði aldrei
lyktarlaus, þótt reynt sé að minnka
hana eins og mögulegt er. Hann segir
að verksmiðjan hafi orðið fyrir því að
fá skemmt hráefni á dögunum og þá
hafi lyktin magnast sem og kvartanir
íbúa. Verið sé að flytja kolmunnann
um langan veg og þótt sjómennirnir
vandi sig við frágang á aflanum geti
alltaf orðið óhöpp eins og raun hafi
orðið á í þessu tilviki. Tekur hann
fram að til athugunar sé að setja
strangari viðmiðunarreglur um gæði
hráefnisins sem tekið er á móti.
Óskar tekur fram að verksmiðjan
sé með sama mengunarvarnabúnað
og flestar verksmiðjur á landinu. Get-
ur þess að fyrir fjórum árum hafi að
kröfu Hollustuverndar ríkisins verið
byggður hár reykháfur en eins og þá
hafi verið bent á hafi reyháfurinn
ekki eytt lyktinni heldur einungis
orðið til að dreifa henni öðruvísi en
áður. Það sé nú komið á daginn.
Lyktin verði aldrei betri en hráefnið
sem verið sé að vinna úr.
Starfsemi Samherja í Grindavík
hefur blandast inn í umræða um
flutning kvóta frá Suðurnesjum til
annarra byggðarlaga. Loðnukvótinn
sem Samherji eignaðist með kaupum
á fyrirtækinu á sínum tíma er nú
skráður á Akureyri, þar sem Sam-
herji hefur höfuðstöðvar sínar. „Það
var talað um að kvótinn færi að fara í
burtu. Því hefur verið þveröfugt far-
ið, við höfum verið að efla starfsem-
ina og auka það hráefni sem á land
kemur,“ segir Óskar. Í þessu sam-
bandi getur hann þess að Samherji
hafi yfir að ráða 10–11% af loðnu- og
kolmunnakvóta landsmanna og stór
hluti þess afla komi á land í Grinda-
vík. Það skapi tekjur fyrir höfnina og
bæinn.
Unnið að endurskipulagningu
Eftir að Samherji hf. jók verulega
þátttöku sína í fiskimjölsiðnaðinum
með því að auka eignarhlut sinn í
Síldarvinnslunni hf. í Neskaupstað og
kaupum þessara tveggja fyrirtækja á
42% eignarhlut í SR-mjöli hf. hóf
Þorsteinn Már Baldvinsson, forstjóri
Samherja, máls á skipulagi iðnaðar-
ins. Taldi hann að þessi fyrirtæki
myndu auka samstarf sitt og að fiski-
mjölsverksmiðjunum myndi fækka.
Óskar segir að á vegum fyrirtækj-
anna sé verið að vinna ákveðið sam-
ræmingarstarf en segist ekki vita
hver niðurstaða þess verði. Á Suður-
nesjum eru þrjár fiskimjölsverksmið-
ur, SR-mjöl í Helguvík og Barðsnes í
Sandgerði auk verksmiðju Samherja
í Grindavík, og eftir þessar eigna-
breytingar á Samherji hlut að þeim
öllum. Óskar telur líklegt að verk-
smiðjunum á Suðurnesjum fækki á
næstu árum. Spurður um stöðu verk-
smiðjunnar í Grindavík í því efni seg-
ir hann að hún geti lent undir hnífn-
um, alveg eins og hinar. Hins vegar
hafi Samherji fjárfest verulega í
henni á undanförnum árum og hún
afkasti meiru en hinar verksmiðjurn-
ar og sé auk þess með hliðarstarfsemi
sem styrki stöðu hennar. Á hinn bóg-
inn sé það ókostur að verkmiðan sé
inni í byggð og höfnin sé ekki nógu
góð.
Þarf að dýpka
Grindavíkurbær og Siglingastofn-
un hafa lagt í mikinn kostnað við að
laga innsiglinguna til Grindavíkur.
Óskar segir að það sé ekki nóg. Of
grunnt sé innan hafnar. Samherji eigi
stærstu og bestu uppsjávarveiðiskip
landsins og þau eigi erfitt með að at-
hafna sig í höfninni og ekki sé heldur
nægilegt dýpi við löndunarbryggj-
una. „Það er ekki alltaf auðvelt að fá
skipstjóra stóru skipanna til að koma
hingað inn vegna aðstæðna í höfn-
inni,“ segir Óskar.
Það mun vera á hafnaáætlun að
ráðast í dýpkun í höfninni á árinu
2004 en Óskar vonast til að bæjaryf-
irvöld ráðist í framkvæmdina fyrr, til
þess að styrkja stöðu verksmiðjunn-
ar í þeirri endurskipulagningu fiski-
mjölsiðnaðarins sem framundan er.
Segist hann bjartsýnn á framtíð
fyrirtækisins í Grindavík ef þetta
gangi eftir, þá verði hægt að halda
áfram að efla starfsemina.
Fiskimjölsverksmiðja Samherja hefur í fyrsta skipti tekið á móti 100 þúsund tonnum af fiski
Langþráðu
takmarki náð
Fiskimjölsverksmiðja Samherja hf. í Grindavík hefur tekið við 100
þúsund tonnum af fiski til bræðslu á árinu. Er það í fyrsta skipti
sem verksmiðjan nær því marki. Helgi Bjarnason ræddi við Óskar
Ævarsson rekstrarstjóra um starfsemina í Grindavík af því tilefni.
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Undir stjórn Óskars Ævarssonar rekstrarstjóra hefur tækjabúnaður fiski-
mjölsverksmiðju Samherja verið endurnýjaður og starfsemin efld.
Morgunblaðið/Garðar Páll Vignisson
Sverrir Vilbergsson hafnarstjóri afhendir Elíasi Geir Sævaldssyni, skip-
stjóra á Bergi VE, tertu síðastliðinn sunnudag í tilefni þess að skipið land-
aði afla sem kom verksmiðju Samherja yfir 100 þúsund tonna markið.
Grindavík
helgi@mbl.is
VEL tókst til með strengjamót tón-
listarskólanna sem Tónlistarskóli
Reykjanesbæjar efndi til um
helgina. Næsta mót verður haldið á
Seltjarnarnesi eftir tvö ár.
„Tilgangurinn er að fá nemendur
á strokhljóðfæri og kennara þeirra
til að hittast og vinna saman,“ segir
Haraldur Árni Haraldsson, skóla-
stjóri Tónlistarskóla Reykjanes-
bæjar, en skólinn bauð til mótsins í
samvinnu við foreldra nemenda
sinna. Skólastrengjasveitir hafa ekki
með sér samtök eins og skólalúðra-
sveitirnar en þær síðarnefndu hitt-
ast reglulega á landsmóti. Segir
Haraldur að því hafi vantað verkefni
fyrir nemendur strokhljóðfæra.
„Við ákváðum að ráðast í þetta, fá
fólkið saman og hugsuðum það sem
byrjun á einhverju slíku. Það tókst
mjög vel,“ segir Haraldur.
Þátttakendur voru um 160 frá níu
tónlistarskólum. Nemendurnir æfðu
saman í hópum alla helgina og
mótinu lauk síðan með tónleikum í
Íþróttahúsinu við Sunnubraut í
Keflavík á sunnudag. Þar léku lið-
lega 140 nemendur á fiðlu, lágfiðlu
og selló fyrir nærri því fullu húsi.
Haraldur er ánægður með mótið,
segir að góð stemmning hafi verið í
hópnum og allir farið ánægðir.
Nú er ljóst að framhald verður á
mótshaldi af þessu tagi því Tónlist-
arskóli Seltjarnarness hefur boðið til
næsta móts, eftir tvö ár, en það verð-
ur haldið í tilefni af afmæli skólans.
Fyrsta
strengjamót-
ið tókst vel
Reykjanesbær
Ljósmynd/Páll Ketilsson
Nemendurnir léku á sellóin af mikilli innlifun eins og aðrir þátttakendur.