Morgunblaðið - 23.10.2002, Side 12

FRÉTTIR
12 MIÐVIKUDAGUR 23. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SAMTÖK verslunar og þjónustu, SVÞ, hafa
sent fjármálaráðherra lista yfir innfluttar mat-
vörur sem bera mishá aðflutningsgjöld og virð-
isaukaskatt og óskað eftir að gjaldtakan verði
samræmd til hagsbóta fyrir neytendur. Í bréf-
inu til fjármálaráðherra er bent á að í kjölfar
umræðu um matvöruverð á Íslandi að und-
anförnu sé eðlilegt að stjórnvöld hugleiði til
hvaða ráðstafana megi grípa til að stuðla að
lægra matvöruverði.
Í tilkynningu frá SVÞ segir að gjöld á inn-
fluttar matvörur virðist stundum vera tilvilj-
anakennd og í innbyrðis ósamræmi. Dæmi um
slíkar vörur sé kakómalt sem beri 14% virð-
isaukaskatt ef það er ætlað til blöndunar í heitt
vatn eða heita mjólk, en 24,5% ef drykkurinn er
kaldur sem duftinu er blandað í. SVÞ er ekki
kunnugt um hvernig eftirliti er háttað með því
hvort fólk blandar kakómaltinu í heitan eða
kaldan vökva.
Leiðrétta þarf
11 vörutegundir
Samkvæmt mati SVÞ þarf að leiðrétta gjald-
töku af eftirtöldum vörutegundum, skv. eftirfar-
andi samantekt samtakanna:
1. Kakómalt
Ef gert er ráð fyrir að það sé blandað með
heitu vatni eða heitri mjólk ber það 14% virð-
isaukaskatt. Ef mælt er með að það sé blandað
út í kalt vatn eða mjólk verður virðisauka-
skattur 24,5%.
2. Sojamjólk
Fólk sem er með mjólkuróþol þarf á þessari
vöru að halda. Þó er lagt 8 kr. vörugjald á hvern
lítra og á þessa vöru er síðan lagður 24,5% vsk.
en ekki 14% eins og á venjulega mjólk.
3. Frosið grænmeti
Innflutt frosið grænmeti í neytendapakkn-
ingum og stórpakkningum ber 30% vörugjald.
Ef grænmetið er niðursoðið er ekkert vörugjald
lagt á vöruna. Á sl. ári var gerð sú breyting
varðandi frosið grænmeti í stórpakkningum að
sett var á það 30% vörugjald sem ekki var áður.
4. Frystar franskar kartöflur
Frystar franskar kartöflur bera 76% toll og
14% vsk.
5. Kartöflumús
Ef hún er flutt inn í duftformi ber hún 14
krónu gjald pr. kg og 42% vörugjald. Ef hún er
flutt inn í flögum eru engin aðflutningsgjöld.
6. Snarl úr kartöfludufti
Ef snarlið (flögur, skrúfur o.s.frv.) er fram-
leitt úr kartöfludufti er enginn tollur, en ef það
er framleitt úr heilum kartöflum eða skífum og
steikt í feiti eru gjöldin 54%.
7. Borðedik og ediksýra
Borðedik og ediksýra bera 24,5% virðisauka-
skatt þó að um matvöru sé að ræða.
8. Lýsi
Lýsi, fljótandi í flösku, ber 14% virðisauka-
skatt. Lýsispillur bera 24,5% og fara þá í flokk
með vítamínum og bætiefnum.
9. Marsipan, núggat, kökudropar og íssósur
Virðisaukaskattur á þessum matvörum er
24,5% (þetta eru sykurblandaðar vörur). Eðli-
legra væri að þessar vörur flokkuðust eins og
sultur, marmelaði og hunang sem bera 14%
virðisaukaskatt.
10. Ávaxtasafi
100% ávaxtasafi ber 24,5% virðisaukaskatt
eins og drykkjarvörur sem bætt er í sykri, en
þó er engum sykri bætt í þessar vörur.
11. Sykurvörur
Sykurlaust kex eins og hrökkbrauð ber 14%
virðisaukaskatt, en kex sem í er sykur ber
24,5% virðisaukaskatt. Aðrar matvörur sem
sykur er í bera aðeins 14% virðisaukaskatt sbr.
tölulið 8. Sykur ber sjálfur aðeins 14% virð-
isaukaskatt og má því spyrja hvort ekki sé tölu-
vert ósamræmi í virðisaukaskatti á matvöru.
SVÞ segja misræmi í gjald-
töku af innfluttum matvælum
HEILDARÚTGJÖLD vegna fæð-
ingarorlofs námu rúmum 3,2 milljörð-
um króna á síðasta ári. Það er nærri
helmingsaukning frá árinu 2000 þeg-
ar greiðslur Tryggingastofnunar rík-
isins, TR, til foreldra í fæðingarorlofi
námu rúmum 1,6 milljörðum króna.
Aukningin skýrist fyrst og fremst
af því að á síðasta ári tóku ný lög um
fæðingarorlof gildi þar sem feðrum
var greiddur einn mánuður í orlof og
greiddur var út sérstakur fæðingar-
styrkur.
Á síðasta ári öðluðust 6.823 ein-
staklingar rétt til töku fæðingaror-
lofs, 2.750 karlar og 4.073 konur.
Fæðingarstyrk fengu 211 karlar en
817 konur. Útgjöld samkvæmt nýja
kerfinu námu 2.756 milljónum króna
en heildarútgjöld vegna fæðingaror-
lofs námu 3.236 milljónum króna, að
því er fram kemur í staðtölum Trygg-
ingastofnunar.
Þar kemur einnig fram að útgjöld
TR vegna lyfja námu 4,8 milljörðum á
síðasta ári eða þriðjungur af útgjöld-
um sjúkratrygginga sem námu 15,2
milljörðum. Útgjöld vegna lífeyris-
trygginga námu 19,9 milljörðum og
ýmsar félagslegar greiðslur námu 5,8
milljörðum.
Staðtölurnar, sem og annað efni frá
ársfundi TR, má nálgast á vef Trygg-
ingastofnunar, www.tr.is.
Fæðing-
arorlofs-
greiðslur
jukust um
helming

 



    



     





 


      



   
DR. HANNES Hólmsteinn Giss-
urarson, prófessor í stjórn-
málafræði við Háskóla Íslands,
hitti á dögunum frú Margaret
Thatcher, fyrrverandi forsætisráð-
herra Bretlands, í móttöku sem
haldin var á vegum bresku lávarða-
deildarinnar og var myndin tekin
af því tilefni. Að sögn Hannesar lá
vel á frú Thatcher sem rifjaði upp
ýmis atvik frá stjórnartíð sinni og
fjallaði m.a. um réttarríkið. Þá sló
hún á létta strengi og sagði brand-
ara um sósíalismann.
Að sögn Hannesar Hólmsteins
sagði hún viðstöddum að fyrsta ár-
ið sem hún var við völd hefðu 365
hagfræðingar sagt henni að stjórn-
arstefna hennar gæti ekki gengið
upp.
Thatcher lauk lofsorði á Davíð
Oddsson forsætisráðherra, í spjalli
sem þau áttu saman. Ræddu þau
m.a. um einkavæðingaráform í
stjórnartíð Davíðs, tilraunir til að
auka frelsi, lækka skatta og færa
valdið til fólksins.
Hitti
Thatcher
Hannes Hólmsteinn Gissurarson hitti frú Thatcher í móttöku á vegum
bresku lávarðadeildarinnar 7. október sl.
 ODDNÝ Mjöll Arnardóttir varði
doktorsritgerð sína á sviði lögfræði
við Edinborgarháskóla hinn 23. maí
sl. Ritgerðin nefnist „Equality and
Non-Discrim-
ination in the
European Con-
vention on Hum-
an Rights; Tow-
ards a Substant-
ive Approach“.
Leiðbeinendur
voru Wilson Finn-
ie, lektor við Ed-
inborgarháskóla,
og dr. Guðmundur Alfreðsson, pró-
fessor í Lundi. Ritdómendur voru dr.
Stephen Neff, lektor við Edinborg-
arháskóla og Iain Cameron, prófess-
or í Uppsölum. Oddný mun vera
fyrsta íslenska konan sem lýkur
doktorsprófi í lögfræði.
Í rannsókninni er fjallað um jafn-
ræðisreglur 14. gr. Mannréttinda-
sáttmála Evrópu og 1. gr. viðauka nr.
12 við sáttmálann sem ekki hefur enn
tekið gildi. Sett er fram módel
þriggja þátta sem hafa áhrif á það
hversu strangt jafnræðisreglu 14. gr.
sáttmálans er beitt í dómafram-
kvæmd. Þessir þættir eru tegund
mismununar, grundvöllur mismun-
unar og þeir hagsmunir sem í húfi
eru. Undir þeim áhrifaþætti sem
nefnist tegund mismununar er sett
fram nýtt hugtak, „passive discrim-
ination“ eða óvirk mismunun, sem
ætlað er að ná yfir jákvæðar skyldur
ríkja. Það hefur verið viðtekið viðhorf
að dómaframkvæmd á grundvelli 14.
gr. sáttmálans sé óskýr og ósamstæð.
Það módel áhrifaþátta sem þróað er í
rannsókninni skýrir þessa dóma-
framkvæmd og felur í sér nálgun sem
er hæf til að takast á við hinn nýja
viðauka nr. 12 við sáttmálann. Það er
einnig niðurstaða rannsóknarinnar
að áhrifaþættirnir skýri það hvenær
sönnunarbyrði í máli flyst frá ein-
staklingi yfir á ríki sem og það hve-
nær 14 gr. sáttmálans er tekin til
skoðunar í máli. Greining áhrifaþátta
í rannsókninni styður þá ályktun að
nálgun Mannréttindasáttmálans sé í
auknum mæli að færast frá því að
vera formleg yfir í að vera efnisleg.
Oddný er fædd í Reykjavík 1970.
Hún lauk stúdentspófi frá ML 1989,
prófi frá lagadeild HÍ 1994 og öðl-
aðist héraðsdómslögmannsréttindi
1995. Foreldrar hennar eru Örn
Harðarson og Halla Mjöll Hallgríms-
dóttir. Oddný er gift Gylfa Gíslasyni
rekstrarhagfræðingi MBA, og þau
eiga tvo syni, Gísla og Arnar. Oddný
hefur hafið störf sem lögmaður á
Lögmannsstofunni Skeifunni.
Doktor
í lögfræði LANDMÆLINGAR Íslands hafa
gefið út nýjan geisladisk með Ís-
landskortum fyrir PC-tölvur. Diskur-
inn kallast „Íslandskort Landmæl-
inga Íslands“ og til nýlundu telst að
hann er gagnvirkur þannig að not-
endur geta sjálfir skráð inn örnefni,
merkt landsvæði, fært inn göngu- og
ferðaleiðir á kortin og einnig upplýs-
ingar um leiðir, til eigin nota eða til
þess að senda öðrum. Geisladiskur-
inn kostar 2.980 krónur.
Þetta er annar geisladiskurinn sem
Landmælingar gefa út en í fyrra kom
út diskurinn á „Á flugi yfir Íslandi“
og hefur hann selst í sjö þúsund ein-
tökum.
Magnús Guðmundsson, forstjóri
Landmælinga Íslands, afhenti Siv
Friðleifsdóttur, umhverfisráðherra,
fyrsta eintakið af geisladiskinum við
stóra Íslandslíkanið í Ráðhúsi
Reykjavíkur og sagði við það tæki-
færi að þetta væru mikil tímamót hjá
stofnuninni og ekki síður fyrir not-
endur sem nú geti fengið ódýran kor-
tadisk til þess að nota í PC-tölvur.
„Þróunin hjá Landmælingum hefur
verið mjög ör í því að koma öllum
kortum á stafrænt form og á geisla-
diska og vefurinn er okkar framtíð-
arútgáfuform.“
Umhverfisráðherra sagði að marg-
ir héldu að Landmælingar Íslands
væru eingöngu að vinna fyrir stofn-
anir en þær væru ekki síður að vinna
fyrir allan almenning. „Þetta er
fyrsta skipti sem almenningur fær
svona gögn í hendurnar, kort á staf-
rænum grunni sem hægt er að vinna
með og miðað við það sem ég hef séð
er alveg ótrúlegt gagn af þessum kor-
tadiski og hann mun skapa alveg nýj-
ar víddir. Þannig að ég er spennt að
sjá hvernig menn munu nýta sér
diskinn í framtíðinni.“
Á kortadisknum er að finna nokkur
Íslandskort, þ.á m. aðalkort í mæli-
kvarðanum 1:250 000, ferðakort í
mælikvarðanum 1:500 000, stjórn-
sýslu- og sveitarfélagskort og kort
sem sýnir gróðurmynd af landinu. Þá
er yfirlitskort og gervitunglamynd á
diskinum. Það sem þó vekur kannski
sérstakan áhuga er að notandinn get-
ur tekið út ákveðin landsvæði og
skráð sínar upplýsingar inn á þau.
Þannig geta menn t.d. skráð eigin ör-
nefnalýsingar, merkt góðar rjúpna-
veiðislóðir, skrifað ferðalýsingar,
stikað gönguleiðir o.s.frv. Einnig er
hægt að tengja GPS-tæki við tölvuna
og sjá staðsetningu á kortinu.
Gagnvirkt Íslandskort á geisladiski
Morgunblaðið/Jim Smart
Magnús Guðmundsson, forstjóri Landmælinga, og Siv Friðleifsdóttir umhverfisráðherra skoða Íslandskortið nýja.