Morgunblaðið - 24.10.2002, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. OKTÓBER 2002 29
ÞAÐ má vart greina áBandaríkjamönnum aðekki séu nema tæpartvær vikur til kosninga
til þingsins í Washington. Fyrir-
sagnir fjölmiðla hafa þessar síð-
ustu vikur fyrst og fremst snúist
um hugsanlegt stríð við Íraka og
leyniskyttuna sem hefur orðið
fjölda manna að bana á höfuð-
borgarsvæðinu. En þar með er
ekki sagt að kosningarnar hafi lít-
ið gildi, baráttan er hörð og svo
naumt á milli flokkanna að nokkur
atkvæði gætu ráðið úrslitum um
það hvort demókratar halda öld-
ungadeildinni eða repúblikanar ná
yfirráðum í báðum deildum þings-
ins.
Öldungadeildarþingmennirnir
100 sitja sex ára kjörtímabil og er
kosið um þriðjung sæta annað
hvert ár, samfara kosningu um öll
435 sætin í fulltrúadeildinni.
Demókratar ráða yfir eins tæpum
meirihluta og vera má í öldunga-
deildinni, 50 sætum á móti 49 en
einn óháður þingmaður greiðir at-
kvæði með demókrötum. Ógerlegt
er að spá um úrslit kosninganna.
Afar mjótt er á munum í Ark-
ansas, Kólóradó, Missouri og Suð-
ur-Dakóta. George Bush vann
þessi ríki í forsetakosningunum
fyrir tveimur árum og á því
byggja repúblikanar vonir sínar
um að endurheimta öldungadeild-
ina. Demókratar segjast hafa jafn
góða möguleika á þessum vígvöll-
um og eftir að hinn umdeildi
Torricelli dró sig í hlé í New Jers-
ey sé útlitið bjartara.
Þótt að demókratar þurfi ekki
að ná nema sex sætum frá rep-
úblikönum í fulltrúadeildinni þyk-
ir ólíklegt að það takist. Nýjar
markalínur voru lagðar að loknu
manntali árið 2000 og repúblik-
anar högnuðust meira á kjör-
dæmabreytingunni. Eins er rík
hefð fyrir því að sitjandi fulltrúa-
deildarþingmenn haldi sætum sín-
um.
Einn af þingmönnum repúblik-
ana sem gæti farið halloka er
Connie Morella í Maryland. Hún
hefur setið á þingi í 16 ár og þykir
hófsöm (fylgir hertu eftirliti með
byssueign og greiddi nýlega at-
kvæði á móti því að gefa forset-
anum heimild til að ráðast á Írak).
Chris Van Hollen, sem bar sig-
urorð af Mark Shriver (meðlimi
Kennedyfjölskyldunnar) í próf-
kjöri demókrata, hefur sótt fast
að Morella og nýjustu kannanir
sýna hann með naumt forskot.
Leikfléttur flokkanna
Veður skipast fljótt í lofti í
heimi stjórnmálanna og fyrir að-
eins nokkrum mánuðum eygðu
demókratar von um byr. Þrátt
fyrir miklar persónuvinsældir
George Bush ríkti vaxandi
óánægja með efnahagsstefnu
Bandaríkjaforseta, verð á hluta-
bréfamörkuðum hélt áfram að
falla og ekki bættu úr skák stór
hneykslismál í viðskiptaheiminum
á borð við hrun Enrons og fleiri
fyrirtækja. Repúblikanar hafa
löngum sótt styrk til viðskipta-
heimsins og spurningar um náin
tengsl forsetans og varaforsetans
við vafasama viðskiptahætti urðu
æ áleitnari. Demókratar sáu sér
leik á borði og hugðust láta kosn-
ingarnar snúast um efnahags-
lægðina, trúverðugleika stjórnar-
innar og þá málaflokka sem
standa mörgum kjósendum næst
svo sem heilbrigðisþjónustu, líf-
eyrismál og menntun.
Ekki hefur þetta gengið eftir
hjá demókrötum. Í lok sumars
höfðu repúblikanar að mestu hrist
af sér hneykslismálin í viðskipta-
heiminum og Bush hefur tekist
einstaklega vel að beina athygl-
inni á aðrar brautir. Margir dást
að einurð forsetans og festu, sem
aðrir myndu sjálfsagt kalla þrá-
hyggju, í málefnum Íraks, sem
Bush segir að ráðist verði gegn
fallist Saddam Hussein ekki á að
láta vopn sín af hendi. Í stað þess
að ræða um heilsugæslu og ódýr-
ari lyf stóðu þingmenn demókrata
því frammi fyrir því á haustmán-
uðum að verða vændir um föð-
urlandssvik ef þeir fylgdu ekki
forsetanum í baráttunni við Sadd-
am Hussein.
Repúblikanar sigurvissir
Nú eru þingmenn farnir heim
fyrir kosningar. Þrátt fyrir
sterka, þverpólitíska samstöðu
eftir hryðjuverkin á síðasta ári er
mörgum mikilvægum málum ólok-
ið. Eining hefur vikið fyrir sundr-
ungu, bæði á milli flokka og innan
þeirra og þingheimi tókst ekki
einu sinni að berja saman fjárlög
fyrir þinglok. Bush nýtur áfram
mikilla vinsælda og tveir þriðju
kjósenda segjast ánægðir með
störf forsetans. Hann notar stöðu
sína óspart og er mikið á ferðinni
þessa dagana að styðja flokk sinn
og afla fjár. Allir frambjóðendur
repúblikana biðla til forsetans og
hann mætir þar sem þörfin er
mest (þar með taldar allmargar
ferðir til Flórída að hjálpa litla
bróður). Margir repúblikanar
brosa í kampinn og sumir eru svo
sigurvissir að þeir eru teknir að
semja lög fyrir næsta þing þar
sem frekari skattalækkanir eru
efstar á dagskrá.
Demókratar segjast
spyrja að leikslokum
Demókrötum hefur gengið illa
að finna fótfestu upp á síðkastið.
Þeir hafa reynt að halda uppi
stöðugri gagnrýni á forsetann og
fyrir nokkrum dögum ásakaði
Tom Daschle, leiðtogi öldunga
deildarinnar, forsetann um að
hafa staðið við orð sín um að
„breyta tóninum“ í Washington.
Þau umskipti hefðu hins vegar
verið til hins verra og þrátt fyrir
allt tal um „samúðarfulla íhalds-
stefnu“ virtist Bush eingöngu
hafa samúð með flokksbræðrum
sínum, íhaldsmönnum. En þessi
orð virðast ekki hljóta undirtektir
meðal kjósenda og demókrötum
hefur ekki tekist að koma skila-
boðum sínum nógu skilmerkilega
á framfæri.
Terry McAuliffe framkvæmda-
stjóri Demókrataflokksins er ekki
sama sinnis. Hann segist ferðast
sex daga vikunnar og að á hverj-
um einasta stað lýsi kjósendur
fyrst og fremst yfir áhyggjum af
efnahagsmálum. Spurningin er sú
hvort það nægi til að fá kjósendur
að kjörborðinu, en þátttaka í
kosningum á miðju kjörtímabili
forseta er yfirleitt fremur dræm.
Stjórnmálaskýrendur hafa sagt að
það eitt að hafa áhyggjur hvetji
ekki til dáða, þvert á móti langi
flesta helst að breiða upp fyrir
haus og fara ekki út úr húsi. Sé al-
menningur á hinn bóginn reittur
til reiði mæti fólk á kjörstað og til
þess sé enn tími.
Stefnir í tvísýn-
ar kosningar í
Bandaríkjunum
Reuters
Jeb Bush, ríkisstjóri í Flórída, tekur í hönd bróður síns eftir ávarp þess
síðarnefnda í grunnskóla einum í ríkinu. Menntamál hafa verið ofarlega
á baugi í ríkisstjórakosningunum í Flórída og var ávarpið liður í þeirri
aðstoð sem Bush forseti hefur veitt bróður sínum en hann berst fyrir
endurkjöri. Forsetinn hefur að auki verið duglegur við að safna fé fyrir
frambjóðendur repúblikana í kosningum til þingsins í Washington.
Þingkosningar fara
fram í Bandaríkjunum
5. næsta mánaðar.
Margrét Björgúlfs-
dóttir, fréttaritari
Morgunblaðsins í
Washington, fjallar um
stöðuna í bandarískum
stjórnmálum.
’ Repúblikanarhafa að mestu hrist
af sér hneykslis-
málin í viðskipta-
heiminum. ‘
’ Eining hefur vik-ið fyrir sundrungu,
bæði á milli flokka
og innan þeirra. ‘
unn Tvíburaturnanna. Stúlka heldur á mynd af föður sínum sem fórst 11. september.
Björnsson
u. Á hon-
åger
uraturnarnir stóðu áður er mikið flæmi. Þar fór fram minningarathöfn um þá sem fórust.
myndir af öllum þeim 343 slökkviliðsmönnum sem fórust við skyldustörf 11. september.
Edward Thompson, formaður F.D.N.Y. Vikings, félags slökkviliðsmanna
í New York af norrænum uppruna, tekur hér við gjöf úr hendi Vern-
harðs Guðmundssonar, formanns Landssambands íslenskra slökkviliðs-
og sjúkraflutningamanna. Honum á vinstri hönd er Sverrir Björn Björns-
son, formaður Brunavarðafélags Reykjavíkur.