Morgunblaðið - 17.05.2003, Qupperneq 18

ERLENT
18 LAUGARDAGUR 17. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Gengið hefur verið frá breytingu á
umboði fyrir MaK-skipavélar á Ís-
landi. Frá og með 1. maí sl. hefur
Framtak tekið alfarið við öllum um-
boðsþáttum, þ.e. viðgerðar- og vara-
hlutaþjónustu auk sölu á nýjum
skipavélum frá MaK. Samstarfsaðili
Framtaks er fyrirtækið Enmaco Mot-
orer as. (áður MaK Scandinavia) í
Hvidøvre við Kaupmannahöfn. En-
maco Motorer sem er hluti af Cat/
MaK-samsteypunni, sér nú um MaK-
þjónustu við Danmörku, Færeyjar,
Svíþjóð og Finnland, auk Íslands.
Fulltrúar Enmaco, þeir Erik Hass
og Björn Kirk Pedersen, komu af
þessu tilefni til Íslands til að ganga
frá umboðssamningi og heimsækja
viðskiptavini.
„Framtak hefur verið viðurkennd-
ur þjónustuaðili fyrir viðgerðir á
MaK-skipavélum um langt árabil og
hafa starfsmenn fyrirtækisins sótt
fjölmörg tækninámskeið í því sam-
bandi. Framtak hefur auk þess yfir að
ráða fjölþættum, sérhæfðum tækja-
búnaði og verkfærum til að sinna
þessum verkefnum.
MaK-skipavélar eru þekktar fyrir
gangöryggi og lágan rekstrarkostn-
að. Þess má geta að MaK-aðalvélar
sem eru í togurum Útgerðarfélags
Akureyringa, hafa verið keyrðar
u.þ.b. 180.000 tíma síðan árið 1974, án
nokkurra bilana umfram eðlilegt við-
hald. Þar fara saman gæði framleiðsl-
unnar auk sérlega góðrar umhirðu
vélstjóra og viðhaldsdeildar ÚA sem
eiga heiður skilinn fyrir að halda vél-
arúmum skipanna í einstaklega góðu
ástandi.
MaK-vélar eru í fjölmörgum fiski-
skipum í flotanum, flutningaskipum
hjá Eimskipi og Samskipum og voru
valdar í nýsmíðaskipin sem komu frá
Chile, þ.e. í Hugin, Hákon og Ingunni.
Í nýju ferjunni Norrænu eru fjórar
MaK-aðalvélar auk þriggja ljósavéla.
Hjá Framtaki verður byggður upp
lager af algengustu varahlutum fyrir
MaK-vélar en aðra varahluti er í flest-
um tilfellum hægt að fá innan 24
klukkustunda en staðsetning Enmaco
Motorer rétt við Kastrupflugvöll flýt-
ir verulega fyrir afgreiðslu á vara-
hlutum,“ segir í frétt frá Framtaki.
Framtak með alla
þætti umboðsins fyr-
ir MaK-skipavélar
Erik Hass frá Enmaco og Magnús Aadnegard, einn þriggja eigenda Fram-
taks, undirrita nýjan umboðssamning. Aðrir á myndinni, talið frá vinstri:
Kristján Hermannsson, sölu- og markaðsdeild Framtaks, Björn Kirk Ped-
ersen, Enmaco, Óskar Björnsson, eigandi Framtaks, Þór Þórsson, eigandi
Framtaks, og Guðmundur M. Jónsson, sölu- og markaðsdeild Framtaks.
KANADÍSKIR vísindamenn hafa
komizt að þeirri niðurstöðu, eftir
áralangar rannsóknir, að 90% stór-
fiska í höfunum séu horfin. Þetta
eigi við fisktegundir eins og túnfisk,
sverðfisk, seglfisk, hákarla, þorsk
og lúðu. Samkvæmt skýrslu þeirra
er nauðsynlegt að draga úr veiðum
um 50% til að byggja stofnana upp á
ný.
Greint er frá þessari skýrslu í vís-
indatímaritinu Nature, en hún er
unnin af vísindamönnum við Dal-
housie-háskóla í Kanada. Þar er
fullyrt að það taki vinnsluskip að-
eins 10 til 15 ár að ofveiða fiski-
stofna niður í einn tíundahluta þess
sem þeir voru við upphaf veiðanna.
Skýrsluhöfundar segja að frá árinu
1950 hafi verið gengið hratt á
stofna stóru fiskanna sem séu nú
aðeins 10% af því sem þeir voru þá,
ekki bara á ákveðnum svæðum,
heldur í öllum heimshöfunum.
Áhrif okkar á lífkerfið í höfunum
séu miklu meiri en menn hafi áður
talið, ekki bara á þessa stóru fiska,
heldur alla keðjuna. Það sé ekki að-
eins verið að ofveiða þá, heldur sé
verið að breyta lífríkinu með ófyr-
irséðum afleiðingum.
Minni túnfiskveiði
Leið skýrsluhöfunda að þessari
niðurstöðu er sögð liggja í skýrslum
um línuveiðar Japana á úthöfunum
en þar veiða þeir einkum túnfisk.
Segja þeir að Japanir stundi þessar
veiðar í öllum heimsins höfum nema
í kringum norður- og suðurpólinn.
Þar sem Japanir hafi áður fengið
10 fiska á hverja 100 króka, séu
þeir nú heppnir að fá einn fisk, eða
aðeins 10% af því sem áður var.
Í skýrslunni segir að ekki aðeins
hafi þessum stóru fiskum fækkað
heldur nái þeir aldrei sömu stærð
og áður vegna mikillar veiði. Fisk-
urinn sé jafnvel veiddur áður en
hann nær að fjölga sér.
Minnka þarf veiðar um 50%
„Eina leiðin til að leysa þetta
heimsvandamál,“ segja höfundar
skýrslunnar, „er afskaplega erfið.
Það þarf að minnka aflakvóta,
draga úr veiðigetu, minnka styrki,
draga úr brottkasti og stofna fisk-
verndarsvæði með skipulögðum
hætti. Það verður að draga úr fisk-
veiðum sem nemur 50% til að
koma í veg fyrir frekari hrörnun
fiskistofnanna. Takist að byggja
stofnana upp á ný gætum við veitt
jafnmikið af fiski og áður með ein-
um þriðja til eins tíunda af þeirri
veiðigetu sem nú er notuð. Það
yrðu tímabundnir erfiðleikar fyrir
sjómenn, en þeir munu hagnast á
þessu til lengri tíma litið.“
Megnið af
stórfiskun-
um horfið?
Fjöldi stórfiska, eins og seglfisks,
er nú aðeins 10% af því sem hann
var fyrir áratugum að mati kan-
adískra vísindamanna.
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
BELGAR ganga að kjörborðinu á
morgun, sunnudag, og kjósa sér nýtt
sambandsþing. Mjög mjótt hefur
verið á mununum milli helztu flokka,
ef marka má skoðanakannanir. 7,4
milljónir manna eru á kjörskrá.
Frambjóðendur yzt á hægri kantin-
um gera sér vonir um að stórauka
fylgi sitt frá síðustu kosningum.
Flokkarnir sex sem staðið hafa að
samsteypustjórn hins frjálsynda Guy
Verhofstadt síðustu fjögur árin njóta
örlítils forskots í skoðanakönnunum,
en búizt er við að næsta stjórn verði
mynduð, eins og vaninn er (líkt og á
Íslandi) í þreifingum milli allra
flokka í kjölfar kosninganna.
Hægrijaðarflokknum Vlaams
Blok, sem vill að belgíska sam-
bandsríkið verði leyst upp og Flæm-
ingjaland lýst sjálstætt ríki, er spáð
18% atkvæða, sem yrði þeirra mesti
kosningasigur til þessa. Í síðustu
kosningum náði fylgi flokksins 15%.
Hitt er þó víst, að Vlaams Blok
verður haldið utan við stjórnarmynd-
un, þar sem allir hefðbundnu flokk-
arnir hafa lagt áherzlu á að snið-
ganga flæmsku þjóðernisöfga-
sinnana.
Hinn frjálslyndi VLD-flokkur Ver-
hofstadts er spáð 22,5% samkvæmt
síðustu skoðanakönnun, en hefur að-
eins örlítið forskot á kristilega demó-
krata (CD&V), sem mælast með
21,9%, en leiðtogi þeirra, Stefaan De
Clerck, sækist einnig eftir forsætis-
ráðherrastólnum.
Þá hefur flæmski jafnaðarmanna-
flokkurinn (SPA) verið í mikilli sókn
eftir að hann sameinaði krafta sína
með hófsömum þjóðernissinnum í
flokknum Spirit. Saman mælast þeir
með 21,1%.
Flæmingjar í forystu
Frá því Belgía varð að sam-
bandsríki hefur venjan verið sú að
forsætisráðherraembættið skipi
Flæmingi, en í flæmskumælandi
norðurhluta landsins búa um 60%
íbúa Belgíu og þar er velmegun mun
meiri en í frönskumælandi suður-
hlutanum, Vallóníu.
Tveir frönskumælandi stjórnmála-
menn eiga þó möguleika á því að hafa
eitthvað að segja um myndun næstu
stjórnar. Fyrstan er þar að nefna
Louis Michel, fráfarandi utanríkis-
ráðherra, sem jók persónufylgi sitt
meðal vissra hópa kjósenda með ein-
arðri afstöðu sinni gegn Íraksstríð-
inu. Hinn er Elio Di Rupo úr Sósíal-
istaflokki frönskumælandi Belga, en
honum hefur tekizt að „taka til“ í
þeim flokki eftir ýmis hneykslismál.
Mjótt á munum í Belgíu
Jaðarflokkar
til hægri vonast
eftir fylgis-
uppsveiflu
Reuters
Guy Verhofstadt, forsætisráðherra
Belgíu, í útvarpsviðtali í Brussel í
gær. Samsteypustjórn hans stendur
tæpt í skoðanakönnunum, en Belg-
ar kjósa nýtt þing á morgun.
Brussel. AFP.
ÍTALSKUR bóndi gerir hlé á vinnu sinni í gær og fylg-
ist með þátttakendum í hjólreiðakeppninni Ítalíuhring-
urinn, sem nú stendur yfir. Í gær var hjólaður sjötti
hluti keppninnar, 222 km,frá Maddaloni til Avezzano á
Mið-Ítalíu, en keppninni, sem hófst í Lecce 10. maí, lýk-
ur í Mílanó 1. júní. Ítalinn Alessandro Petacchi sigraði í
sjötta hlutanum í gær og er ennfremur með forystu í
heildarkeppninni. Alls er hjóluð 21 leið.
AP
Fylgst með Ítalíuhringnum
Sænska krónprinsessan
veldur deilum
Andstæðingar
evrunnar æfir
Ulla Hoffman, leiðtogi Venstre,
tekur í sama streng: „Það væri
óskandi að konunsgfjölskyldan
gætti hlutleysis, og um leið að hlut-
verki sínu, þegar þjóðaratkvæða-
greiðsla er svo skammt undan.“
Upplýsingafulltrúi sænsku kon-
ungshallarinnar, Elisabeth Tarras-
Wahlberg, segist ekki sjá nein
tengsl milli skoðana Viktoríu
prinsessu og viðveru hennar á
fundi evrusinna. Hún segist muni
ábyrgjast að krónprinsessan verði
einnig viðstödd fund andstæðinga
evrunnar.
SÆNSKIR andstæðingar evrunnar
eru æfir yfir því að evrusinnar noti
Viktoríu krónprinsessu í herferð
sinni að því er fram kemur í
norska dagblaðinu Aftenposten.
Krónprinsessan var sl. miðviku-
dag viðstödd fund evrusinna í
hljómleikahúsinu í Stokkhólmi.
Þar hélt sósíal-demókratinn og
evrusinninn Anders Sundström er-
indi um kosti inngöngu í evrópska
myntbandalagið og er Viktoría
prinsessa sögð hafa lofað ræðuna.
Þetta þykir Sören Wibe, forsvars-
manni þeirra sósíal-demókrata
sem mótfallnir eru evrunni, hafa
verið afar ósmekklegt. Að hans
mati á konungsfjölskyldan að gæta
fyllsta hlutleysis þar til þjóð-
aratkvæðagreiðsla hefur farið
fram en að tveimur mánuðum liðn-
um kýs sænska þjóðin um það
hvort skipta eigi sænsku krónunni
út fyrir evruna. „Konungs-
fjölskyldan á að vera fulltrúi allrar
þjóðarinnar,“ segir Wibe.