Morgunblaðið - 28.11.2003, Blaðsíða 16

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
16 FÖSTUDAGUR 28. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
MEDCARE Flaga var skráð á að-
allista Kauphallar Íslands í gær
og er það fyrsta fyrirtækið í tæpt
ár sem er nýskráð á aðallista
Kauphallar Íslands.
Lokaverð Medcare Flögu var 7
en í lokuðu útboði sem lauk 20.
nóvember sl. var gengið á bréf-
unum 6. Bréfin hafa því hækkað
um 16,67% frá útboðinu. Alls
voru 148 viðskipti með bréf fé-
lagsins í Kauphöll Íslands í gær
og námu þau alls 236 milljónum
króna. Gengið fór hæst í 8 en
lægst í 7.
Stærsti hluthafinn í Medcare
Flögu er Kaupþing Bún-
aðarbanki.
Morgunblaðið/Kristinn
Svanbjörn Thoroddsen, forstjóri Medcare Flögu, og Þórður Friðjónsson,
forstjóri Kauphallar Íslands, fylgdust með því þegar fyrstu viðskiptin áttu
sér stað með hlutabréf í Medcare Flögu í Kauphöll Íslands í gær.
Viðskipti hafin með
Medcare Flögu
ÞAÐ ATHÆFI bankanna að
reikna vexti af debetkorta-
færslum þá daga sem bankar eru
lokaðir, en vaxtareikna hins vegar
ekki það sem kemur í hlut seljand-
ans með sambærilegum hætti, er
ósanngjarnt að mati Samtaka
verslunar og þjónustu, SVÞ.
Samtökin nefna sem dæmi
7.000 króna úttekt sem á sér stað
29. ágúst 2003. Korti er rennt í
gegnum posann og engin heimild
sótt. Fyrirtækið gerir upp posann
og sendir úttektarfærsluna inn til
bankans þann 2. september og
fær greiðsluna inn á reikning sinn
þann dag. Færslan er vaxtalega
færð út af reikningi korthafans
þann 29. ágúst en inn á reikning
fyrirtækisins 2. september. Þetta
þýðir, að mati SVÞ, að miðað við
13% skuldavexti þá er bankinn að
taka kr. 10,11 í vexti af láni sem
hann hefur aldrei veitt.
„Okkur finnst eðilegt að allt sé
vaxtareiknað daginn sem það er
bókað. Þetta skiptir sérstaklega
miklu máli fyrir korthafann, sér-
staklega ef hann er með yfirdrátt
á reikningi sínum,“ segir Sigurður
Jónsson framkvæmdastjóri SVÞ í
samtali við Morgunblaðið.
„Við áttum fund með forsvars-
mönnum bankanna í byrjun síð-
asta sumars og héldum að þeir
myndu breyta þessu, en þeir hafa
ekki gert það. Korthafinn er að
borga bankanum 12 krónur fyrir
hverja færslu og seljandinn að
borga frá þremur til eitthundrað
og nítíu krónur fyrir hverja
færslu. Þessi gjöld eru milljarður
á ári. Þessvegna spyr maður af-
hverju þurfi að bæta við aukavöxt-
um. Eru menn ekki að fara hér of-
fari.“
Bankar reikna sér
fyrirframvexti
SVÞ spyrja hvort farið sé offari
SÍF hf. skilaði 2,1 milljóna evra
hagnaði eftir skatta, sem svarar til
176 milljóna króna, á fyrstu níu
mánuðum ársins, en hagnaður á
sama tímabili í fyrra var 418 þús-
undir evra. Hagnaður SÍF hf. fyrir
afskriftir og fjármagnsliði
(EBITDA) nam 12,4 milljónum
evra, 1.062 milljónum króna, á
fyrstu níu mánuðum ársins en var
11,1 milljónir evra á sama tímabili
árið 2002. Þá skilaði rekstur sam-
stæðunnar veltufé frá rekstri að
fjárhæð 4,3 milljónir evra, 364 millj.
kr., á fyrstu níu mánuðum ársins en
það var 6,1 milljón evra á sama
tímabili árið 2002.
Rekstrarliðir hafa hér verið um-
reiknaðir í íslenskar krónur á með-
algengi viðkomandi tímabils, að því
er fram kemur í tilkynningu frá
SÍF.
Framlegð félagsins hækkar mið-
að við sama tímabil árið 2002. Þann-
ig er framlegð félagsins nú 10,2%
en hún var 8,8% á fyrstu níu mán-
uðum ársins 2002. Sölutekjur sam-
stæðunnar lækka lítillega á milli
ára, en það skýrist að mestu af því
að rúm 27% af veltu SÍF samstæð-
unnar myndast í Bandaríkjadölum
en meðalgengi dollars gagnvart
evru hefur lækkað um 18,2% milli
umræddra tímabila. Þá hafa um-
talsverðar verðlækkanir á sumum
afurðaflokkum samstæðunnar einn-
ig áhrif til lækkunar á veltu félags-
ins, að því er segir í tilkynningu.
Lokun sölu-
skrifstofu í Japan
Ákveðið hefur verið að loka sölu-
skrifstofu SÍF samstæðunnar í Jap-
an og flytja verkefni hennar og við-
skiptatengsl til Íslands. „Lokunin
er liður í einföldun á sölukerfi SÍF
samstæðunnar og hagræðingu þar
sem ekki er talið nauðsynlegt að
hafa starfsstöð í Japan til að sinna
þeim markaðshluta sem aðgengileg-
ur er félaginu,“ að því er fram kem-
ur í tilkynningu.
SÍF með 176
milljónir í hagnað
„GILDISTÍMI úrskurðar gerðar-
dóms rennur út um áramót og við-
ræður við útvegsmenn um kjara-
samning á
byrjunarreit. Miðað
við stöðu mála nú má
telja næsta víst að ekki
verði allt klappað og
klárt um áramót og
samningar þar með
lausir. Á þessari
stundu má því segja að
of snemmt sé að vera
með stórar yfirlýsing-
ar varðandi þá vinnu
sem framundan er við
samningagerð en rétt
eins og þegar lagt er í
veiðiferð, þá er ekki
stætt á öðru en gera
ráð fyrir góðum túr, í
það minnsta á útstím-
inu og svona fyrstu hviðuna þar á
eftir. Í öllu falli er það einlæg von
mín að samkomulag náist án þess að
til stórátaka komi og að því er stefnt
af okkar hálfu, svo fremi sem ekki
verður algjör ödeyða á samninga-
slóðinni,“ sagði Árni Bjarnason, for-
seti Farmanna- og fiskimannasam-
bandsins, í setningarræðu sinni á
ársþingi sambandsins sem hófst í
gær.
Árni sagði að takmörkun á fram-
sali veiðiheimilda innan ársins væri
að sínu mati ein mikilvægasta breyt-
ingin sem gera þyrfti á núverandi
fiskveiðistjórnunarkerfi. Þannig
mætti koma í veg fyrir stærsta hlut-
ann af því misferli sem hafi viðgeng-
ist í kerfinu og koma böndum á þá
aðila innan sjávarútvegsins sem
hlunnfara sjómenn í launum með því
að gera upp við þá á mismuni leigu-
verðs og söluverðs. Sagði Árni að
margt hefði áunnist í þessum efnum
en enn væru til þeir sem leigðu frá
sér aflaheimildir innan ársins og það
þurfi að stöðva. Árni sagði þó að erf-
itt væri að henda reiður á því hvað
væru eðlilegar hagræðingartil-
færslur á kvóta innan einnar útgerð-
arsamsteypu, verktökusamnings
eða hreinnar kvótaleigu þar sem um
raunverulegan óskyldan aðila væri
að ræða. Því þyrfti að einfalda regl-
ur með þeim hætti að stórfyrirtæki
sem á meirihluta í mörgum smærri
skuli aðeins hafa eina kennitölu. Þá
verði fyrst hægt að hafa yfirsýn yfir
raunverulegan flutning aflamarks
milli óskyldra aðila.
„Þetta kennitölu-
kraðak og þessi eign-
araðilarflækja er til
þess fallin að spilað er
á þær reglur sem í gildi
eru um hámarkshlut-
deild einstakra fyrir-
tækja í hinum ýmsu
fiskitegundum,“ sagði
Árni og bætti því við að
stórt skref til aukinnar
sáttar fælist í að tak-
marka verulega eða
jafnvel banna framsal
innan ársins, nema
þegar um tegundar-
skipti er að ræða, og
ganga þar með út frá
því sem meginreglu að þeir sem hafi
yfir aflaheimildum að ráða veiði
sjálfir þann fisk sem þeir hafa heim-
ildir fyrir.
Árni vék einnig máli sínu að verð-
myndun á uppsjávarfiski á þinginu.
Sagði hann að þar væri einn aðili í
einokunarstöðu og verðlagning því í
höndum hans, enda hafi Verðlags-
stofa skiptaverðs engin áhrif á verð-
lagningu uppsjávarfisks. Eins þyrfti
að gera gangskör í að samræma á
landsvísu þann búnað sem notaður
er til löndunar á uppsjávarfiski.
„Vonandi kemur sú tíð að á Íslandi
verði rekstrarumhverfi sjávarút-
vegsins með þeim hætti að útgerð-
armaðurinn og áhöfnin á skipi hans
snúi bökum saman og beiti sér fyrir
samræmdum öruggum vigtunarað-
ferðum og hærra fiskverði. Vart er
hægt að hugsa sér neitt öfugsnúnara
en útgerðarmann sem berst við það
daginn út og inn að lækka aflaverð-
mæti eigin skips,“ sagði Árni. Sagði
hann að fiskiskipaflotinn væri þann-
ig ekki rekinn nema að litlu leyti
sem sjálfstæð rekstrareining með
arðsemi að leiðarljósi. Því væri fjár-
hagslegur aðskilnaður veiða og
vinnslu sú lausn sem byði upp á
bestu möguleikana á frjálsu sam-
keppnisumhverfi og myndi leggja
grunninn að tveimur sjálfstæðum
atvinnugreinum, í stað einnar sem í
eðli sínu grafi undan sjálfri sér.
41. þing Farmanna- og fiskimanna-
sambands Íslands
Samkomulag
án stórátaka
Árni Bjarnason
FRÁ árinu 1980 hafa verkfallsdag-
ar í níu kjaradeilum sjómanna og
útvegsmanna verið 170 alls. Í þrem-
ur tilvikum var endi bundinn á
vinnudeilurnar með lagasetningu.
Árni M. Mathiesen sjávarútvegs-
ráðherra sagði á ársþingi Far-
manna- og fiskimannasambands Ís-
lands í gær, að lagasetningin árið
2001 hafi verið sér þvert um geð, en
stjórnvöld hafi engan annan kost
átt í stöðunni.
Árni vék í ræðu sinni að fyr-
irhuguðum kjarasamningum sjó-
manna og útvegsmanna en samn-
ingar þeirra eru lausir um næstu
áramót. „Ég leyfi mér að vona að
betur takist til við samningagerðina
í komandi kjarasamningum en síð-
ast og að ekki þurfi að koma til af-
skipta ríkisvaldsins að þessu sinni.“
Raunasaga
Árni sagði að öllum væri kunn sú
raunasaga sem kjaradeilur fiski-
manna og útvegsmanna hafa verið á
undanförnum árum. Hann rifjaði
upp að í kjaradeilum þessara aðila
frá árinu 1980 hafi verkfallsdagar
verið alls um 170 í 9 kjaradeilum. Í
fjórum tilvikum hafi verið samið án
verkfalls. Í þremur tilvikum hafi
vinnudeilurnar verið stöðvaðar með
lögum, síðast 16. maí 2001. Þeirri
löggjöf hafi samtök sjómanna vísað
til dómstóla hér og til Alþjóðavinnu-
málastofnunarinnar í Genf. Hér
heima hafi ríkið verið sýknað og
niðurstaða sérfræðinganefndar Al-
þjóðavinnumálastofnunarinnar hafi
í meginatriðum verið sú að fundið
var að því hve oft íslensk stjórnvöld
hefðu gripið inn í kjaradeilur fiski-
manna og útvegsmanna á síðustu
árum og lagt áherslu á að allt yrði
gert til að auðvelda frjálsa kjara-
samninga þessara aðila í framtíð-
inni. „Í framhaldi af framangreindu
áliti nefndar Alþjóðavinnumála-
stofnunarinnar sem fjallar einkum
um félagafrelsi vil ég leggja áherslu
á að ég og félagsmálaráðherra er-
um reiðubúnir að setjast niður með
aðilum í því skyni að ræða málin og
athuga hvort eitthvað megi betur
fara innan stjórnkerfisins sem yrði
til þess fallið að greiða fyrir samn-
ingum aðila. Þótt ég á sínum tíma
teldi að við ættum enga aðra kosti í
stöðunni vorið 2001 en að grípa til
lagasetningar, þá var það inngrip
mér þvert um geð,“ sagði Árni.
170 verkfallsdagar
í níu kjaradeilum
EFNAHAGS- og framfarastofnun-
in, OECD, spáir því að hagvöxtur
hér á landi verði 1,9% í ár og 3,7% á
næsta ári. Árið 2005 er síðan spáð
5,6% hagvexti sem er í takt við spá
fjármálaráðuneytisins og Íslands-
banka en nokkuð hærri en spá Seðla-
bankans, að því er fram kemur í
Morgunkorni Íslandsbanka.
OECD segir að nýtt vaxtarskeið
sé hafið hér á landi, drifið áfram af
innlendri eftirspurn. Stofnunin segir
að í stóriðjuframkvæmdunum felist
áskorun fyrir þá sem halda um
taumana í hagstjórn. Líklegt sé að
verðbólga muni fara upp í efri mörk
verðbólgumarkmiðs Seðlabanka inn-
an næstu tveggja ára og að bankinn
þurfi að hækka stýrivexti sína tals-
vert og það fljótlega.
„Þetta mat er í takt við mat Grein-
ingar ÍSB sem telur líklegt að Seðla-
bankinn hefji að hækka vexti sína
strax í byrjun næsta árs“ að því er
fram kemur í Morgunkorni.
Í skýrslu OECD segir að ef áform
ríkisstjórnarinnar um aðhald í rík-
isútgjöldum ganga ekki eftir ættu
stjórnvöld að endurskoða áform sín
um lækkun skatta.
OECD telur
að hækka
þurfi
vexti hér
ÁRNI M. Mathiesen, sjávarútvegs-
ráðherra, varar við of miklu reglu-
gerðarbákni fyrir íslenskt viðskipta-
líf, sem geri ekkert annað en að draga
úr frumkvæði, áræði og möguleikum
einstaklinganna. Þetta sagði hann á
ársþingi FFSÍ, en þar ræddi hann
meðal annars kaupréttarsamninga til
stjórnenda í fyrirtækjum. Hann
sagðist ekki vera á móti afkastahvetj-
andi launakerfi, en hefði ekki mikla
sannfæringu fyrir ofurbónusum í við-
skiptalífinu.
„Breyttum og nýjum reglum fylgir
aukin ábyrgð einstaklinganna og
þeirra sem standa í brúnni hjá ís-
lenskum fyrirtækjum, ekki síst al-
menningshlutafélögum sem axla
mikla ábyrgð. Þegar löggjöf við-
skiptalífsins breytist með jafn örum
hætti til frjálsræðis eins og hér hefur
orðið raunin þá er ekki hægt að setja
inn fyrirvara um alla skapaða hluti.
Þess á heldur ekki að þurfa. Þjóðfé-
lagið tekur mið af mun fleiri þáttum
en þeim sem skráðir eru í lög og að
mínu mati eiga lagareglurnar frekar
að vera færri en fleiri og umfram allt
skýrar. Sá drifkraftur sem verið hef-
ur á Íslandi í samanburði við önnur
lönd Vestur-Evrópu er grundvallað-
ur á þessari hugmyndafræði. Þeir
sem stjórna ferðinni í íslensku þjóð-
félagi verða að gæta þess að ögra
ekki umhverfi sínu og löggjafanum
með þeim hætti að löggjafinn sjái sig
knúinn til þess að setja lög á lög ofan.
Of mikið reglubákn fyrir íslenskt við-
skiptalíf gerir ekkert annað en að
draga úr frumkvæði, áræði og mögu-
leikum einstaklinganna,“ sagði Árni
meðal annars.
„Frumkvæðið og áræðið má þó
ekki leiða til fífldirfsku. Að undan-
förnu hefur mikið verið rætt um ár-
angurstengingu launa, ekki síst í
tengslum við svo kallaða kaupréttar-
samninga. Í sjálfu sér þarf ekki að
vera neitt óeðlilegt við slíka samn-
inga. Það þekkja sjómenn allra best
en árangurstenging launa á við alla
þá sjómenn sem stunda fiskveiðar frá
Íslandi. Laun áhafnar ákvarðast af
fyrirfram ákveðnu kerfi um hlutdeild
í aflaverðmæti skipsins. Margar
breytur hafa síðan áhrif á verðmætið
eins og magn, gæði aflans og færni
áhafnar auk ýmissa utanaðkomandi
þátta eins og ákvörðunar aflamarks,
stöðu markaðarins og skráningar
gengisins svo eitthvað sé nefnt.“
Varar við
reglugerð-
arbákni