Morgunblaðið - 28.11.2003, Blaðsíða 45

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. NÓVEMBER 2003 45
MÉR er ekki ljúft að rita um mál
sem er í rannsókn, en misvísandi frétt-
ir í Ríkisútvarpinu og í Fréttablaðinu
knýja mig til að segja
eins nákvæmlega frá
málum eins og mér er
unnt í stuttri grein.
Guðrún Jóna Gunn-
arsdóttir, hjúkrunar-
forstjóri hér í Búðar-
dal, hefur komið í fjöl-
miðla með alvarlegar ásakanir í garð
nafngreinds læknis. Hér leitast ég við
að koma að leiðréttingu, svo órök-
studdar og endurteknar ásakanir fái
ekki að standa óhaggaðar. Ég hafði
frekar átt von á skömmum frá henni í
minn garð, enda deildum við Guðrún
um hitaveitumál hér í Búðardal, en
einnig löngu áður en pólitík bar á
góma. Það að meint sjúkraskrármis-
ferli, sem greint er frá í áðurnefndum
fjölmiðlum, komst upp er margslungin
tilviljun:
1. Nú er nýkomin nýja útgáfan af
sjúkraskrárkerfinu Sögu.
2. Yfirlæknir fór á námskeið um
skýrslugerð í Sögu.
3. Pólitískur andstæðingur hjúkr-
unarfræðingsins þarf á læknisþjónustu
að halda að kvöldlagi og heyrir um-
gang í húsinu. Þá verður sjúklingi á að
segja í hálfgerðum hálfkæringi: „Ætli
hjúkkan sé að tékka á mér“. Hjúkr-
unarfræðingurinn hafði um nokkurt
skeið verið beðin um að halda sig frá
vinnustaðnum vegna langvinnra sam-
starfsörðugleika. Hún hefur verið
skráð í veikindaleyfi, enda talið sig
sæta einelti. Aðrir starfsmenn töldu sig
hins vegar sæta „fjölelti“! Hún átti þó
erindi í tölvuna, einkum vegna hjúkr-
unarmats aldraðra og mátti starfa við
það að kvöldlagi.
4. Yfirlæknir æfir sig í skýrslugerð-
inni samkvæmt fyrrgreindu námskeiði
og prófar hvort tilgáta sjúklings eigi
við rök að styðjast, og virtist fá já-
kvæða niðurstöðu.
5. Aðstoðarlandlæknir kemur til að
rannsaka störf hjúkrunarfræðings og
freistar þess að koma á sáttum. Yf-
irlæknir nefnir ekki meint sjúkraskrár-
misferli við hann. Eftir að heimsóknin
er um garð gengin heyrir ég á tal yf-
irlæknis og rekstrarstjóra, þar sem yf-
irlæknir talar um að hann hafi gleymt
að minnast á meint sjúkraskrármis-
ferli, sem mér og öðrum starfs-
mönnum var ókunnugt um og vildi nú
láta rekstrarstjóra taka ákvörðun í
málinu. Rekstrarstjóri ætlaði að hugsa
málið, enda engin ný dæmi um mis-
notkun á sjúkraskránni og heiður
stöðvarinnar í hættu.
6. Lögfræðingar sem ég hafði sam-
band við voru sammála um að brota-
þolar verði að geta tekið ákvörðun um
hvort málið eigi að falla niður. Næsta
dag hringdi ég þess vegna í aðstoð-
arlandlækni og sagði honum frá því
sem ég hafði heyrt og hann fór fram á
að fá skriflegt erindi frá yfirlækni. Þeg-
ar hjúkrunarfræðingur var beðin um
skýringar, þá svaraði hún með því að
neita öllum ásökunum og saka yf-
irlækni um að sverta sig og fara inn á
sínu aðgangsorði.
Þegar farið er að athuga fleiri sjúk-
linga kemur í ljós að hún virtist einnig
hafa skoðað mótaðila í gagnkvæmu
áverkamáli gegn hjónum hér í þorp-
inu. Hjúkrunarfræðingurinn hafði far-
ið að rífast við manninn um hitaveitu-
mál á leið sinni úr veitingastað
þorpsins og það endað með átökum,
sem sagt er frá í Fréttablaðinu þar
sem Biskupi Íslands er blandað í mál-
ið! Þessi meinta misnotkun á sjúkra-
skránni átti sér stað í maí og það í tví-
gang, áður en starfsmannamálin
komust á lokastig. Yfirlæknir kæmi
því vart til greina sem sökudólgur í því
máli, auk þess fór þetta fram í lok
venjulegs starfsdags og þá varla dæmi
þess að aðrir en hjúkrunarfræðing-
urinn ynnu í sögu við hennar tölvu.
Misnotkunin á sjúkraskránni er þessu
tilfelli alvarlegri þar sem mótaðili í
kærumáli á í hlut og málinu var því vís-
að til lögreglu. Fyrrverandi samherjar
hjúkrunarfræðingsins lentu einnig í
þessu og brugðust þannig við að lýsa
yfir vantrausti á hana í nefndum sveit-
arstjórnar. Reyndar kemur fram í
máli fyrrverandi samherja og núver-
andi oddvita, að hann vonist eftir betri
starfsanda í nefndum sveitarfélagsins.
Sagt var frá þessu í fréttum og m.a.
talað við Gísla Einarsson fréttaritara
útvarpsins á Vesturlandi. Hann gefur
ekki alkostar rétta mynd af málinu og
kemur með nokkrar rangfærslur, t.d.
að núverandi oddviti hafi ekki verið
kjörinn með öllum greiddum atkvæð-
um. Í kjölfar fréttaflutningsins lýsir
stjórn Framsóknarfélags Dalamanna
yfir stuðningi við fyrrverandi oddvita,
og tala um óréttmæta brottvikningu
úr nefndum sveitarfélagsins.
Það má til sanns vegar færa að
óheppilegt er að byggja vantraustið á
meintu sjúkraskrármisferli, enda málið
ekki fullrannsakað og menn saklausir
þar til sekt er sönnuð. Þó er skiljanlegt
að menn eigi erfitt með að starfa með
aðila, sem er grunaður um að hnýsast í
einkamál þeirra. Réttara hefði verið að
byggja vantraustið á dæmalausri fram-
göngu hjúkrunarfræðings í fjölmiðlum.
Óábyrgt tal um yfirvofandi gjaldþrot
sveitarsjóðs meðan hún var oddviti og
nú ásakanir í fjölmiðlum um að nafn-
greindur starfsmaður sé að sverta
hana, án þess að nokkuð virðist sanna
það að hann eigi þar hlut að máli frem-
ur en aðrir starfsmenn stöðvarinnar,
sem enn hafa ekki verið yfirheyrðir,
t.d. er varðar fjarvistarsannanir. Meint
skjalafals yfirlæknis er mjög alvarlegt
refsilagabrot og slíkum ásökunum
verður að fylgja rökstuðningur.
Leiðrétting frétta frá Búðardal
Eftir Sigurð Gunnarsson
Höfundur er læknir í Búðardal.
SEM ásatrúarmanni verður mér
sífellt ljósara að ég bý við sama rétt-
arríki og dýrin í sögu George Orwells.
Hér á Íslandi eru sumir greinilega
jafnari en aðrir og kné látið fylgja
kviði í því efni.
Það virðist engu
máli skipta þótt
stjórnarskrá og al-
þjóðlegar skuldbind-
ingar okkar Íslend-
inga kveði á um
jafnan rétt þegnanna
án tillits til trúarbragða, í skjóli rík-
isvaldsins er miskunnarlaust gengið á
rétt þeirra sem standa utan þjóð-
kirkjunnar og skellt skollaeyrum við
öllum umræðum um jafnrétti.
Í orði er látið í verði vaka að trú-
frelsi sé í landinu, en á borði er hlaðið
undir þjóðkirkjuna af almannafé og
sóknarbörnum hennar mismunað
freklega á kostnað okkar hinna.
Þingmenn okkar, þeir sem eiga að
standa vörð um mannréttindi landa
sinna, virðast flestir láta sér í léttu
rúmi liggja þótt réttindi okkar séu
þverbrotin og skattfé almennings sé
notað til að hygla einum trúarsöfnuði
fram yfir aðra.
Með því að ganga úr þjóðkirkjunni
(sem flest okkar erum skráð í sem
ómálga börn) verðföllum við stórlega
sem Íslendingar.
Þjóðkirkjan fær ekki aðeins
greiddar 597 krónur í sóknargjöld
með hverju sóknarbarni mánaðarlega
eins og önnur trúfélög, heldur fær
hún 18,5% til viðbótar því sem renna
aðeins til þjóðkirkjusafnaða í Jöfn-
unarsjóð sókna. Auk þess fær þjóð-
kirkjan 11,3% af tekjuskatti sem
renna til Kirkjumálasjóðs, en sá sjóð-
ur stendur m.a. straum af presta-
stefnu, kirkjuþingi, kirkjuráði, söng-
málastjórn, tónlistarfræðslu og
starfsþjálfun guðfræðikandidata.
Þetta er samt aðeins toppurinn á
ísjakanum.
Auk þessara föstu framlaga nýtur
þjóðkirkjan fríðinda á svo margan
hátt að almenningur eins og ég veit
sjálfsagt ekki um helminginn af þeim.
Á hverju ári er þjóðkirkjunni veitt
stórfé af fjárlögum og þess er
skemmst að minnast að árið 2000 nam
þessi upphæð nær þrem milljörðum
króna.
Þjóðin greiðir laun allra embættis-
manna kirkjunnar, árlega er veitt fé
til Kirkjubyggingarsjóðs sem veitir
m.a. fé til byggingar misvel sóttra
kirkna og þéttbýlissveitarfélögum er
skylt að leggja til ókeypis lóðir undir
kirkjubyggingar og prestssetur. Há-
skóli Íslands sér um uppfræðslu
væntanlegra presta kirkjunnar, en
skólinn er að stærstum hluta ríkisrek-
inn. Þá tekur ríkissjóður þátt í rekstri
Skálholtsskóla til að stuðla að áhrifum
kristinnar menningar í þjóðlífinu.
Sennilega gerir þjóðin sér enga
grein fyrir hvað kirkjan kostar okkur
skattgreiðendur. Það kann vel að vera
að sumir greiði þessa upphæð með
brosi á vör, en það geri ég ekki á með-
an brotin eru mannréttindi á mér og
trúfélagi mínu.
Ég er þeirrar skoðunar að því fé
sem rennur til kirkjunnar væri betur
varið til mannúðarmála sem allir
landsmenn nytu góðs af, hverrar trú-
ar sem þeir eru. Fyrir það fé sem
kirkjan þiggur af skatttekjum ríkisins
væri hægt að hækka bætur til öryrkja
og aldraðra sem nú lepja dauðann úr
skel, byggja og reka dagheimili og
leikskóla og styrkja sveltandi heil-
brigðiskerfi svo eitthvað sé nefnt.
Í 18. gr. Alþjóðasamnings Samein-
uðu þjóðanna um borgaraleg og
stjórnmálaleg réttindi segir:
Allir eru jafnir fyrir lögum og eiga
rétt á sömu lagavernd án nokkurrar
mismununar. Lögin skulu…banna
hvers konar mismunun og ábyrgjast
öllum mönnum jafna og raunhæfa
vernd gegn mismunun svo sem
vegna…trúarbragða.
Þennan samning hefur Ísland
undirritað og er bundið af honum.
Hvar eru efndirnar?
Hvað eftir annað hefur verið lagt
fram frumvarp til laga um aðskilnað
ríkis og kirkju en því verið vísað frá
eða potað afsíðis með einhverjum
hætti og áfram heldur mismunun
þegnanna í skjóli sameinaðs valds
þessara sterku stofnana, ríkis og
kirkju.
Enn eru við lýði í landinu lög sem
gera ráð fyrir að ríkisvaldið styðji og
verndi hina evangelísku lútersku
kirkju sem þjóðkirkju, en það er á
valdi löggjafans að breyta því.
Það er tími til kominn að Alþingi
Íslendinga standi við heit sín og virði
mannréttindi.
Við sem stöndum utan þjóðkirkj-
unnar neitum að láta fella okkur í
verði eins og kjöt sem sett er í annan
flokk og krefjumst þess að staða safn-
aða í landinu sé jöfnuð þar til fullu
jafnrétti er náð og þjóðin fær að taka
afstöðu til aðskilnaðar ríkis og kirkju.
Er þjóðkirkjan jafnari?
Eftir Jóhönnu G. Harðardóttur
Höfundur er Kjalnesingagoði.
VEGNA ómaklegrar umræðu í garð
menningarfulltrúa Reykjanesbæjar í
ræðu og ritum undanfarna daga, tel ég
mér skylt að segja lít-
illega frá myndlista-
hefð í Reykjanesbæ
og um leið sam-
skiptum Félags
myndlistamanna við
menningarfulltrúa
Valgerði Guðmunds-
dóttur.
Staða menningarfulltrúa er ung í
Reykjanesbæ og óhætt að segja að á
þeim stutta tíma sem liðinn er frá því
menningarfulltrúi tók til starfa, hafi
grettistaki verið lyft í menningar-
málum. Þar þekki ég best þá hlið sem
snýr að myndlistafólki en ég hef verið
formaður Félags myndlistamanna í
Reykjanesbæ í þrjú ár og haft mikil og
góð samskipti við menningarfulltrúa.
Í Reykjanesbæ er myndlistahefð
mikil. Þar hefur í gegnum árin verið
unnið mikið grasrótarstarf í formi
námskeiða undir handleiðslu lands-
þekktra listamanna. Margt af okkar
menntaða listafólki hefur þar stigið sín
fyrstu skref. Félag myndlistamanna
leggur áherslu á að halda áfram þessu
góða starfi, auk þess að skapa vettvang
til að koma alþýðulist á framfæri s.s.
með sýningum og öðrum uppákomum.
Félagar eru á annað hundrað, mennt-
aðir og viðurkenndir myndlistamenn
jafnt sem byrjendur í myndlist. Þessi
breidd hefur gefið félaginu hvað mest
gildi og sýnir að mínu mati þroska
þeirra menntuðu til að ofmetnast ekki,
heldur vera hluti af heildinni. Sem
dæmi um samvinnuna má nefni að ár-
lega, í tengslum við Ljósanótt, heldur
félagið samsýningu félagsmanna þar
sem gestir hafa skipt þúsundum.
Menningarfulltrúi Reykjanesbæjar
hefur sýnt þessari hefð skilning og
staðið við bakið á félaginu og ein-
stökum félögum þess eftir því sem til
hennar hefur verið leitað. Hún hefur
einnig haft frumkvæði að ýmsum atrið-
um sem í sameiningu hefur verið hrint
í framkvæmd. Þótt myndlistarhefð í
Reykjanesbæ sé gömul, hefur hún að
mestu hvílt á grasrótinni, en með
stuðningi menningarfulltrúa blómstrar
myndlistastarf í Reykjanesbæ sem
aldrei fyrr. En grettistakið sem ég
nefni áðan hefur ekki síst verið sú
metnaðarfulla stefna menningarfull-
trúa f.h. Reykjanesbæjar að gera
menntuðum og viðurkenndum mynd-
listarmönnum góð skil. Í því augnamiði
hefur verið sett á laggirnar Listasafn
Reykjanesbæjar, sem hefur uppá að
bjóða einn glæsilegasta sýningarsal á
landinu. Þar fá einungis að sýna
menntaðir eða viðurkenndir listamenn.
Félag myndlistamanna er stolt af lista-
safninu sem er hrein viðbót við það
myndlistaumhverfi sem hér hefur ríkt.
Það er ómetanlegt fyrir áhugafólk um
myndlist að geta farið á metnaðarfullar
sýningar mörgum sinnum á ári í sinni
heimabyggð. Einnig erum við stolt af
þeim móttökum sem safnið hefur feng-
ið meðal listamanna.
Blómlegt menningarstarf hlýtur að
felast í því að gera allri list skil, hvort
sem um er að ræða alþýðulist eða
menntaða listamenn. Í Reykjanesbæ
er það gert, með góðum stuðningi frá
menningarfulltrúa Reykjanesbæjar.
Myndlist og menning í Reykjanesbæ
Eftir Hjördísi Árnadóttur
Höfundur er formaður Félags
myndlistamanna í Reykjanesbæ.