Morgunblaðið - 28.11.2003, Blaðsíða 50

MINNINGAR
50 FÖSTUDAGUR 28. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Diðrik Jónssonfæddist á Hamri í
Skilmannahreppi í
Borgarfjarðarsýslu 3.
maí 1914. Hann lést á
heimili sínu aðfara-
nótt 18. nóvember
síðastliðinn. Foreldr-
ar Diðriks voru Jón
Diðriksson, f. í Gras-
húsum á Álftanesi 5.
júlí 1875, d. 30. des-
ember 1954 og Guð-
rún Guðnadóttir, f. á
Sarpi í Skorradal 8.
apríl 1881, d. 25. febr-
úar 1959. Diðrik var
sjötti í röð 13 systkina, en af þeim
komust 12 upp. Systkini hans voru
Guðni, Margrét, Ásgeir, Guð-
mundur, Jóhanna, Ásgrímur,
Soffíu, Halldóra, Helgi, Ásta, Eð-
varð og Lilja. Eftirlifandi eru þau
Jóhanna, Ásgrímur, Soffía, Ásta
og Lilja.
Diðrik fluttist 9 ára með fjöl-
skyldu sinni frá Akranesi til
Bjarnastaða á Álftanesi í Bessa-
staðahreppi, þar sem fjölskyldan
var með búskap og réri til fiskjar.
Hann fluttist árið 1943 á Lindar-
götu 44 í Reykjavík og á Kirkju-
teig 11 flutti hann 18. júní 1947,
þar sem hann hélt heimili með
Guðna bróður sínum og fjölskyldu
hans. Á Kirkjuteig
bjó hann til 1996,
þegar hann fluttist í
þjónustuíbúð að Dal-
braut 27.
Diðrik gekk í
barnaskóla Bessa-
staðahrepps að
Bjarnastöðum á
Álftanesi og naut þar
kennslu Klemensar
Jónssonar sem hann
bjó að alla tíð. Hann
fór til sjós um 14 ára
gamall, í fyrstu á bát-
um Ólafs í Gestshús-
um og annarra.
Hann var til sjós á síðutogaranum
Tryggva gamla, með Snæbirni
Ólafssyni sem skipstjóra. Hann
sigldi öll stríðsárin til Englands
með fisk. Eftir stríð var hann á ný-
sköpunartogaranum Hvalfelli,
fyrst sem háseti og síðar sem neta-
maður. Hann smíðaði tvo trillu-
báta með Braga bróðursyni sínum,
annan í bakgarðinum að Kirkju-
teig. Þeir, ásamt Geir Guðjónssyni,
gerðu trillurnar út frá Reykjavík í
mörg ár. Síðustu starfsárin vann
hann í landi, við trésmíðar, einkum
með Herði Runólfssyni.
Útför Diðriks fer fram frá Laug-
arneskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
Það er skrítin tilfinning að kveðja
hinstu kveðju mann sem hefur verið
stór hluti af lífi mínu allt frá fæð-
ingu. Í rauninni er maður að að
missa hluta af sínu eigin lífi og þarf
að byggja upp tilveruna aftur án
hans. Þetta er tilfinningin við að
kveðja í dag afabróður minn Diðrik
Jónsson eða Didda frænda, eins og
hann var alltaf kallaður.
Diddi lést aðfaranótt þriðjudags-
ins 18. nóvember sl. á heimili sínu á
Dalbraut 27 í Reykjavík, 89 ára að
aldri. Dauða hans bar að skyndilega
og fyrirvaralaust, eins og hann
hafði sjálfur óskað sér. Hann var
ekki „saddur lífdaga“ eins og stund-
um er sagt, heldur var hann með
sterkan lífsvilja og naut lífsins af
fullum krafti, eftir aðstæðum. Þeg-
ar hann lést hafði hann nýlega lagt
kjölinn að báti eftir nýrri teikningu
og var spenntur að halda áfram
með hann.
Diddi elskaði að segja sögur og
maður drakk í sig frásagnir hans og
lifði sig inn í þær. Hann lýsti því
þegar fjölskyldan flutti frá Akra-
nesi til Bjarnastaði á Álftanesi þeg-
ar hann var 9 ára og hann fékk að
sitja aftan á hestvagninum. Systk-
inahópurinn var stór og hann þurfti
eins og aðrir að taka þátt jafnt í
sveitastörfunum og að róa til fiskj-
ar. Viðfangsefnin urðu lifandi í lýs-
ingum hans, til dæmis þegar Guðni
afi skaut fugla til matar. En lífið var
ekki bara vinna. Hann sagði okkur
frá leikjum og prakkarastrikum
með félögum sínum og hafði óþrjót-
andi sögur af Dogginum, hundinum
þeirra. Guðrún mamma hans var
bókhneigð og mikið til af bókum á
heimilinu á þeirra tíma mælikvarða,
sérstaklega ljóðabókum, sem Diddi
fékk dálæti á. Diddi fékk tækifæri
til að menntast hjá Klemens Jóns-
syni í Barnaskóla Bessastaða-
hrepps og bjó að því alla ævi. Hann
fékk hjá honum undirstöðugóða
menntun, ekki síst í að leita sér
frekari þekkingar með lestri. Hann
lærði líka á þessum árum á Álfta-
nesinu að lesa í náttúruna og veðrið.
Diddi fór til sjós fljótlega eftir
fermingu, fyrst á smærri bátum,
meðal annars með Ólafi frá Gest-
húsum og seinna á togurum. Utan
vertíða vann hann við ýmis störf.
En fiskveiðar voru það sem hann
valdi sér að lífsstarfi. Hann var á
Tryggva gamla, sem var gamall
síðutogari og aflaði vel, en skip-
stjóri var Snæbjörn Ólafsson. Síðar
voru þeir á Hvalfelli, sem var einn
af nýsköpunartogurunum sem
komu til Reykjavíkur eftir stríð.
Hann var í fyrstu háseti og síðar
netamaður og lagði alúð í það starf.
Það var ævintýri líkast að heyra
frásagnir hans af lífinu um borð og
kjörum áhafnarinnar. Hann sýndi
mér gamla launamiða og uppgjör og
glæddi þannig frásagnir sínar lífi og
heimildagildi. Til dæmis var ótrú-
legt að heyra um lífsreynsluna við
að sigla með Tryggva gamla í
myrkvuðum og talstöðvarlausum
skipalestum til Englands í stríðinu
og geta átt á hverri stundu von á
árásum þýskra kafbáta. Í landi var
farið til Blackpool á glæsileg kvik-
myndahús, tónleikastaði og menn-
ingin teiguð. Diddi lét þar klæð-
skerasauma á sig fatnað úr
vönduðum efnum sem hann bjó að
lengi. Hann keypti þar líka Harley
Davidson mótorhjól sem hann not-
aði í Reykjavík.
Á tímabili dreymdi mig um að
fara til sjós; lærði netasplæsingar,
netagerð og beitingar af Didda og
las siglingafræði. Ekkert varð þó af
því sökum annarra viðfangsefna.
En það var í kjölfar margra frá-
sagna hans af togaralífinu að ég
ákvað að skrifa BA ritgerð mína í
sagnfræði um aðbúnað togarasjó-
manna og breytingar á þeim með
nýrri togurum. Áður hafði ég tekið
löng viðtöl við Didda um lífið um
borð. Diddi aðstoðaði mig á alla
lund við rannsóknarvinnuna og
veitti mér ómetanlega aðstoð.
Diddi starfaði lengst af á togur-
um. Hann hafði mikinn áhuga á
bátasmíðum, enda kominn af báta-
smiðum í karllegg. Hann og Bragi
bróðursonur hans smíðuðu sér
trillu, RE Þorstein, í bakgarðinum
á Kirkjuteig 11 og gerðu hana síðan
út í mörg ár. Diddi var ótrúlega
naskur á miðin og veðrið og kom
honum það að sérstaklega góðum
notum á þessum árum. Segja má að
hann hafi þekkt Faxaflóamiðin og
-botninn eins og lófann á sér. Síð-
ustu árin starfaði hann í landi við
ýmsa trésmíðavinnu. Hann var ein-
staklega handlaginn og hafði mikla
tilfinningu fyrir formi og hlutföll-
um.
Diddi kvæntist aldrei og eignað-
ist ekki eigin börn. Hann hélt heim-
ili með Guðna bróður sínum og fjöl-
skyldu hans frá 1943, fyrst á
Lindargötu og síðan frá 1947 á
Kirkjuteig 11 og var heimilið oft
fjölmennt. Segja má, að við krakk-
arnir á Kirkjuteignum í gegn um
árin höfum í raun verið börnin hans
og hann vildi allt fyrir okkur gera.
Eftir að Guðni afi dó í bílslysi, ann-
aðist hann ömmu okkar Kristínu.
Diddi hafði stórt herbergi á mið-
hæð hússins á Kirkjuteig 11. Það
var búið fallegum húsgögnum, bók-
um og munum.
Eiginlega er ekki hægt að lýsa í
orðum hvers virði Diddi var okkur,
á öllum æviskeiðum. Hann hjálpaði
okkur að taka fyrstu sporin, las fyr-
ir okkur, kenndi okkur um náttúr-
una og veðrið, fór með okkur í bíl-
túra og veiðiferðir, spilaði óperu-
tónlist fyrir okkur, kenndi okkur á
spil og var alltaf til í að svara spurn-
ingum okkar. Kannski má segja að
hann hafi verið til staðar og gefið
okkur af tíma sínum. Verið vinur og
félagi, frekar en uppalandi.
Diddi studdi okkur einarðlega í
öllu sem við tókum okkur fyrir
hendur og fylgdist vel með. Hann
var spenntur að heyra ferðasögur
og hvað á dagana hefði drifið. Ég
naut þeirra forréttinda að búa á ný í
húsi með honum frá 1987 til 1996 og
umgangast hann þá daglega sem
var frábært. Dætur mínar Jóhanna
Vigdís og Kristín Helga fæddust
1991 og 1993. Diddi var alsæll með
að fá börn aftur í húsið og hjálpaði
mér mikið með þær. Þær sóttu í að
fara til hans og Kristín skreið upp
til hans áður en hún var farin að
ganga. Hann las fyrir þær, söng,
sýndi þeim upptökur með Línu og
Lottu og hafði tíma fyrir þær.
Árið 1996 flutti fjölskylda mín í
stærra húsnæði í næstu götu, en
sama ár þurfti Diddi að flytja. Það
var eiginlega hans gæfa og okkar að
hann fékk leigða þjónustuíbúð á
Dalbraut 27. Tekið var frábærlega
á móti honum og hann blómstraði
þar, enda hafði hann þá einnig fé-
lagsskap jafnaldra sinna. Hann
eignast góða vini eins og Harald og
Hjört. Á Dalbrautinni hélt hann
sjálfstæði sínu, gat farið og komið
þegar hann vildi, boðið fólki í mat
og kaffi og í kjallaranum er tré-
smíðaverkstæði sem hann nýtti sér
óspart við að smíða líkön af bátum
af ýmsum gerðum. Hann hélt á
árinu 2001 opinbera sýningu á
bátslíkönum á Dalbraut 27, sem var
vel sótt.
Annars var Diddi sérstaklega
verklaginn og ráðagóður með af-
brigðum. Stundum þegar maður
horfði á hann vinna, til dæmis lakka
glugga, var eins og allt léki í hönd-
unum á honum. Hann var sérstak-
lega smekklegur og listrænn.
Reyndar ekki eingöngu á þessu
sviði, því hann þekkti mikið til tón-
listar og voru óperur og söngtónlist
þar fremstar í flokki.
Þegar maður komst til vits og
ára, skynjaði maður betur hvað
Diddi var skarpur og vel lesinn. Það
var ekki hægt að koma að gati hjá
honum. Hann var fram á síðasta
dag vel inni í allri þjóðfélagsum-
ræðu og greindi rétt frá röngu.
Hann las mikið, ekki síst ljóð og gat
farið með heilu ljóðabjálkana. Hann
hafði ríka samúð með hinu smáa og
var mikill dýravinur, ekki síst hrif-
inn af köttum og bjargaði mörgum
villikettinum frá hungri.
Mér fannst frábært að Diddi fékk
að halda sjálfstæði sínu og reisn til
síðasta dags. Hann keyrði ennþá bíl
sinn, fór á hverjum degi með Hirti
niður að höfn, út á Álftanes eða Sel-
tjarnarnes og lifði sínu lífi. Hann
hafði alltaf tíma fyrir okkur í kring
um sig og hélt áfram að hlusta og
gefa góð ráð. Dætur mínar voru
farnar að leita sjálfar beint til
Didda og heimsækja hann eftir
skóla. Hann kíkti líka oft við hjá
okkur, ekki síst ef honum bárust
fregnir um að fiskur eða hvalkjöt
væru á borðum. Hann var alveg til í
að gera eitthvað óvænt eins og
skreppa í bíltúr eða kíkja á aflann
eftir veiðiferð.
Ég vil að lokum þakka öllum
þeim sem aðstoðuðu Didda við að
lifa innihaldsríku og sjálfstæðu lífi
síðustu árin. Aldur er afstæður;
þótt árin hafi verið orðin mörg, var
hugurinn ungur og hann bæði naut
lífsdagana og gaf okkur hinum með
sér.
Fyrir mér var Diddi einstakur
maður. Vinur, lærifaðir, félagi. Ég
þakka fyrir að hafa fengið að njóta
hans öll þessi ár og kveð hann með
virðingu og trega. Hann skilur eftir
sig fjársjóð í huga okkar og hjarta.
Svanhildur Bogadóttir.
Diddi frændi okkar er dáinn og
okkur langar að kveðja hann. Hann
var okkur miklu meira en frændi,
hann var vinur, félagi og við gátum
alltaf talað við hann. Þegar við kom-
um með einhverjar sögur hlustaði
hann alltaf á okkur og fannst
merkilegt það sem við vorum að
segja. Við gátum komið við hjá hon-
um eða hringt í hann hvenær sem
var. Ef við skildum ekki eitthvað í
skólanum, gátum við alltaf hringt í
hann og hann vissi svarið. Honum
þótti gaman að sjá nýja tækni, eins
og til dæmis hlaupahjól og línu-
skauta og hvernig það virkaði.
Hann hafði dálæti á ljóðum og að
lesa bækur. Diddi var einstakur og
hann mundi allt úr fortíð sinni.
Hann hafði gaman af hlutum sem
við gáfum honum frá útlöndum og
hélt til dæmis upp á ramma með
sandi sem breytti útliti þegar mað-
ur hvolfdi honum.
Við eigum eftir að sakna þess að
geta ekki lengur talað við hann þeg-
ar okkur liggur eitthvað á hjarta.
Við viljum kveðja Didda frænda
okkar og vonum að honum líði vel
þar sem hann er núna og sé ekki
einmana.
Jóhanna Vigdís og
Kristín Helga.
Elsku Diddi minn, þótt þú hafir
verið orðinn þetta gamall, kom
þetta eins og þruma úr heiðskíru
lofti. Þegar ég frétti þetta var varla
liðin vika síðan að þú rannst í hlaðið
heima, hress eins og alltaf og fékkst
með okkur sunnudagskaffi. Þú vild-
ir jú eyða tímanum í eitthvað upp-
byggilegt líkt og að keyra um og
skoða fólkið, frekar en að hírast
heima og gera ekki neitt. Það lýsti
þér mjög vel þegar þú talaðir um
lífið á dvalarheimilinu þínu, en það
vantaði jú allt líf í tuskurnar þar.
Maður fékk á tilfinninguna að þar
væri unglingur á ferð. Þó að tæp 70
ár skildu okkur að var samt alltaf
hægt að setjast niður með þér og
spjalla við þig, en það er jú það sem
okkur krökkunum öllum þótti mest
vænt um við þig.
Þú hefur alltaf verið hlýlegur og
góður við börn, og þótt ég hafi ekki
verið nema fjögurra ára gamall
þegar ég var í pössun hjá þér og
ömmu á Kirkjuteignum á ég samt
margar hlýjar minningar frá þeim
tíma. Ég gleymi því ekki svo lengi
er ég lifi þegar ég sat með þér og þú
last fyrir mig uppúr uppáhaldsbók-
inni minni, Dúrilíus. Þessi saga af
litlu forvitnu kisunni sem þú gæddir
lífi og gerðir ógleymanlega. Eða
svaðilför okkar niður að tjörn, þeg-
ar við ákváðum að gefa öndunum,
en sú ferð endaði nú með því að
Lalli litli missti brauðið í heilu lagi
ofan í tjörnina og í von um að ná því
aftur lenti hann í því að láta álft bíta
sig í fingurna. Þá var nú ekki langt í
Didda að bjarga málunum og þegar
heim var komið var allt komið í lag,
enda hefur þú alltaf haft lag á að
tala við smáfólkið.
Elsku Diddi minn, þakka þér fyr-
ir allt það sem þú hefur gefið mér
og allt það sem þú hefur kennt mér.
Þakka þér fyrir tímann sem þú
eyddir með mér þegar ég var í pöss-
un hjá ykkur ömmu, því mun ég
aldrei gleyma, það er mikill missir
að sjá þig hverfa á braut, þú skilur
eftir stórt tóm, sem enginn gæti
fyllt. Ég gleymi þér aldrei.
Lárus.
Diddi frændi minn var af þessari
kynslóð sem manni er fyrirmunað
að skilja hvernig komst á legg, svo
erfið var lífsbaráttan. Hann vann í
æsku alla vinnu sem var að hafa.
Mokaði þara og sandi upp úr fjör-
unum á Álftanesi. Gekk langar leið-
ir blautur í fæturna á þessum
skinntátiljum sem voru kallaðir
skór. Reri til sjós á árabátum, vann
seinna á togurum við misslæmar
aðstæður. Sigldi til Englands í
seinni heimsstyrjöld, Gerði út bát
sjálfur og var listasmiður.
Hann var bróðir afa míns og bjó
hjá ömmu og afa á Kirkjuteignum.
Hann var stór hluti æsku minnar.
Alltaf til í að spjalla, fara í bíltúra
og að veiða. Seinna var ómissandi
að koma til Didda og ömmu, lesa
Þjóðviljann, drekka kaffi og ræða
málin enda fróður maður og vel les-
inn.
Diddi frændi var vinur strákanna
minna alveg eins og hann hefur allt-
af verið vinur minn. Hann er sá sem
kenndi þeim að heilsa með handa-
bandi og smíðaði handa þeim fal-
lega báta. Fór með þeim niður í
fjöru, sat og skoðaði dýrgripina sem
þeir fundu þar, krabba, steina,
krossfiska og skeljar.
Diddi var líka mín einkaveður-
stofa og oft sannspárri en okkar
ágæta Veðurstofa Íslands. Ég
hringdi alltaf í Didda áður en ég fór
í ferðalög og spáði í veðrið með hon-
um.
Diddi lifir áfram í hjarta okkar
allra sem þekktum hann. Það eru
forréttindi að hafa umgengist svona
góðan mann, með jafneinstaka sýn
á lífið og tilveruna. Vonandi tekst
okkur að hafa jákvæðnina, seigluna
og kímnina hans að leiðarljósi.
Kristín Bogadóttir.
DIÐRIK
JÓNSSON
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð vegna
andláts elskulegrar móður okkar og tengda-
móður,
SVEINSÍNU JÓNSDÓTTUR,
Brekkugötu 7,
Ólafsfirði,
sem andaðist á hjúkrunardeild Hornbrekku í
Ólafsfirði fimmtudaginn 6. nóvember.
Guðrún Þorvaldsdóttir, Hreinn Bernharðsson,
Jón Þorvaldsson, Sigrún S. Jónsdóttir,
Þóra Þorvaldsdóttir, Guðbjörn Jakobsson,
Ólöf Þorvaldsdóttir, Kjartan Gústafsson,
Þorsteinn Þorvaldsson, Gunnlaug Kristjánsdóttir.
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð vegna
andláts ástkærrar móður okkar, tengdamóður,
ömmu og langömmu,
STEFANÍU GUÐMUNDSDÓTTUR,
hjúkrunarheimilinu Eir,
áður Hjaltabakka 28.
Sérstakar þakkir til starfsfólks á hjúkrunar-
heimilinu Eir.
Jörundur S. Guðmundsson, Anna Vigdís Jónsdóttir,
Jón Guðmundsson, Kristjana Eiðsdóttir,
Finnur Guðmundsson,
Sigríður S. Guðmundsdóttir, Örn Steinar Sigurðsson,
Gísli S. Guðmundsson, Þórdís Baldursdóttir
og fjölskyldur.