Morgunblaðið - 13.12.2003, Blaðsíða 57

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. DESEMBER 2003 57
ÞAÐ FÓR ekki fram hjá neinum
hver viðbrögð forsætisráðherra voru
þegar launasamningar Sigurðar
Einarssonar og Hreiðars Más Sig-
urðssonar hjá Kaup-
þingi Búnaðarbanka
komust í almenna um-
ræðu. Því var haldið
fram að samningarnir
væru úr takt við ís-
lenskan raunveruleika,
bæru þess vott að
samningsaðilar væru
veruleikafirrtir og
hvað var nú ekki nefnt.
Vissulega innihéldu
samningarnir stórar
tölur sem ekki sjást oft
í á Íslandi. En við skul-
um skoða nánar hvaða
tölur er að finna hjá
hæstvirtum forsætisráðherra og
öðrum embættismönnum ríkisvalds-
ins sem tjáðu sig um þessi mál.
Samkvæmt frumvarpi sem nú
liggur fyrir Alþingi, verður lögum
breytt lítillega þannig að eftirlaun
forseta Íslands verði 80% af launum
hans eftir að hann fer úr embætti.
Sama gildir um forsætisráðherra og
svipað um aðra ráðherra að ein-
hverju marki, mismiklu þó eftir
stöðu og starfsaldri o.s.frv. Áhuga-
samir geta skoðað smáatriðin í frum-
varpinu.
Skoðum þetta aðeins betur
Árslaun (grunnlaun)
forseta Íslands eru um
16.800.000 krónur.
Árslaun (grunnlaun)
forsætisráðherra eru
um 10.452.000.
Samtals 27.252.000
krónur.
Bæði forsætisráð-
herra og forseti þessa
ágæta lands fá greidd
laun sem nema 80% af
ofangreindum tölum
frá því þeir hætta störf-
um og fram til dauða-
dags. Ekki nóg með
það heldur fær maki
þeirra greidda upphæðina eftir að
viðkomandi fer yfir móðuna miklu.
Ef við miðum við að báðir núver-
andi embættismenn láti nú af störf-
um og lifi til 85 ára aldurs fá þeir eft-
irlaunagreiðslur í samtals 55 ár.
Samtals fengju þeir því 586.848.000.
Tæplega 600 miljónir takk fyrir.
Það er því dagljóst að áðurnefndir
embættismenn koma til með að fá
þessa peninga úr vösum skattgreið-
enda. Samningar Hreiðars og Sig-
urðar gátu t.d. skilað þeim 5-700
milljónum samtals. Það væri ekki
slæmt ef hver sem er gæti nú sett
lög sem færðu honum slíkar tekjur
úr vösum almennings fyrir að gera
nákvæmlega ekkert. Í tilviki Sig-
urðar og Hreiðars verða þeir að
vinna fyrir peningunum og skapa
verðmæti til að fá slík laun fyrir
starf sitt. Undir þeirra stjórn hefur
bankinn 71 faldað eigið fé sitt á 6 ár-
um og, takið eftir þessu, 243 faldað
markaðsvirði sitt á jafn löngum
tíma.
Hefur landsframleiðsla á mann á
föstu verðlagi 71 faldast síðustu 6 ár
í embættistíð áðurnefndra embætt-
ismanna? Nei svo sannarlega ekki.
Með auknu frelsi í viðskiptum og af-
námi tolla og annarra hafta hafa
mörg lönd náð gríðarlegum árangri
undanfarin ár og mörg hver marg-
faldað landsframleiðslu sína á mann.
Svo virðist sem frelsi í launasamn-
ingagerð sé sumum ráðamönnum
ekki að skapi nema þegar kemur að
þeirra eigin launum og eftirlaunum.
Það væri því ráð að spyrja hverjir
það eru sem ekki eru alveg með fing-
urinn á veruleikanum? Áðurnefndir
embættismenn eða bankastjórarnir?
Friðbjörn Orri Ketilsson skrifar
um langa fingur ríkisvaldsins og
viðbrögð við launasamningum
Kaupþings Búnaðarbanka
’Það væri ekki slæmtef hver sem er gæti nú
sett lög sem færðu
honum slíkar tekjur úr
vösum almennings fyrir
að gera nákvæmlega
ekkert.‘
Friðbjörn Orri
Ketilsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Frjálshyggjufélagsins og
hagfræðinemi.
Langir fingur ríkisvaldsinsLaunakostnaður – lyfjakostnaðurÍ skýrslunni kemur fram að lyfja-
kostnaður sjúkrahúsanna í Reykja-
vík hafi aukist um 149% milli áranna
1999 og 2002 eða úr 933 milljónum
króna í 2.327 milljónir. Langstærstur
hluti þessarar hækkunar á sér þær
skýringar að kostnaður vegna s-
merktra lyfja fluttist til sjúkrahús-
anna frá Tryggingastofnun árið 2001.
Að frádregnum þeim kostnaði, sem
þannig var í raun aðeins fluttur á
milli ríkisstofnana, nemur hækkunin
rúmum 40%, eða úr 933 milljónum
króna í 1.306 milljónir, sem er hækk-
un upp á 273 milljónir króna. Á sama
tíma fer launakostnaður eins og fyrr
segir úr 12,8 milljörðum króna í 16,6
milljarða, sem er hækkun um 3,6
milljarða króna. Þessar tölur sýna að
þótt lyfjakostnaður LSH hafi hækk-
að er hann þó tiltölulega léttvægur
samanborið við stóraukinn launa-
kostnað. Greinilegt er að stjórnendur
spítalans sáu ekki fyrir þetta launa-
skrið í sínum áætlunum og misstu því
tökin á rekstri spítalans. Skýrsla
Ríkisendurskoðunar staðfestir þá
skoðun Samtaka verslunarinnar að
það er ekki lyfjakostnaður heldur
fyrst og fremst stóraukinn launa-
kostnaður sem hefur sett rekstur
LSH úr skorðum á undanförnum ár-
um.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samtaka verslunarinnar.