Morgunblaðið - 13.12.2003, Blaðsíða 59

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. DESEMBER 2003 59
Í dag kl. 13:00 er þátturinn Heil og sæl á dagskrá Útvarps Sögu 99.4.
Einar Karl Haraldsson ræðir við lyfjafræðingana Eggert Sigfússon og Önnu Birnu
Almarsdóttur, læknana Guðlaugu Þorsteinsdóttur og Guðmund Vikar Einarsson og
Sigurstein Másson, formann Geðhjálpar, um “lífstílslyfin”, heilsuna og fjárhaginn.
VIÐ afgreiðslu fjárlaga fyrir árið
2004 var samþykkt að veita meiri
fjármuni af hálfu ríkisins til ferða-
þjónustu en nokkru sinni fyrr á
einu ári. Um er að ræða nær 700
milljónir og af þeim fara nær 500
milljónir í almenn
kynningar- og upplýs-
ingamál.
Fjármagn hins op-
inbera til þessa mála-
flokks hefur vaxið
mjög mikið og meira
en þrefaldast frá árinu
1999.
Ákveðin vatnaskil
urðu haustið 2001 þeg-
ar samgönguráðherra
ákvað að beita sér fyr-
ir að Alþingi veitti
stóraukna fjármuni til
kynningarmála í kjöl-
far hryðjuverkanna 11. september
það ár. Þeir fjármunir, sem þá voru
nýttir í nánu samstarfi við atvinnu-
greinina sjálfa á árinu 2002, gerðu
okkur kleift að verja þá sókn-
arstöðu sem greinin hafði komið sér
í fyrir 11. september 2001. Þetta
var langt frá að vera sjálfsögð að-
gerð. Flestar aðrar þjóðir kusu að
bíða átekta, fara í vörn og halda að
sér höndum hvað varðar kynning-
arfjármagn á þessum tíma.
Á árinu sem nú er að líða var enn
aukið við fjármagn og vinnu í allri
almennri kynningu, þannig að á
þessu þriggja ára tímabili 2002–
2004 verður því varið um 750 millj-
ónum til aukinnar kynningar á landi
og þjóð. Þessi upphæð er til við-
bótar við hefðbundnar fjárveitingar
til málaflokksins.
Eðlilegt er að því sé velt fyrir sér
hvort og þá hvernig þessar auknu
fjárveitingar og aukið samstarf rík-
is og greinarinnar að almennri
landkynningu hafi skilað árangri á
þessu ári.
Verulega aukin
umsvif
Þegar litið er til ár-
angurs í ferðaþjónustu
hér á landi á þessu ári
þá hefur umfang
greinarinnar aukist á
öllum sviðum. Nægir
þar að nefna nokkrar
tölulegar staðreyndir:
 Erlendum ferða-
mönnum hefur
fjölgað um 14%
fyrstu ellefu mánuði
þessa árs frá sama
tíma í fyrra og aukning er frá öll-
um markaðssvæðum
 Gera má því ráð fyrir að hingað
komi rúmlega 40.000 fleiri er-
lendir gestir á þessu ári en á síð-
asta ári, eða um 318.000
 Gistinóttum á hótelum og gisti-
heimilum hefur fjölgað fyrstu
átta mánuði ársins um 8%
 Gistinóttum hefur fjölgað meira
utan höfuðborgarsvæðisins en í
höfuðborginni, en mikil áhersla
hefur verið lögð á að kynna sem
mest af landinu í allri almennri
kynningu. Þegar litið er á um-
fangið eru um 62% allra gisti-
nátta á landsbyggðinni á ári en
um 38% í Reykjavík. Þessar tölur
sýna mikilvægi ferðaþjónustu í
atvinnulífi alls landsins.
Þegar litið er til þessara talna og
fleiri fer ekki á milli mála að tekist
hefur með samstilltu átaki allra og
stórauknu fjármagni að verja góðan
árangur ferðaþjónustunnar og hefja
nýja sókn. Það sem einnig gefur
okkur tilefni til að álíta að rétt hafi
verið staðið að málum hér er sú
staðreynd að á sama tíma og þessi
árangur næst hér eru nágranna-
þjóðir okkar og samkeppnislönd
enn í samdrætti. Hin Norðurlöndin
sem eru að keppa á sömu mörk-
uðum og við eru t.d. öll með sam-
drátt í ferðaþjónustu það sem af er
þessu ári. Danmörk með minnstan
samdrátt, 0,8%, en Norðmenn með
mest eða 8,4%.
Hundruð milljóna í aukna
neyslu erlendra gesta á árinu
Þegar litið er til þessa framlags rík-
isins má einnig velta fyrir sér hvort
og þá hver sé arðsemi fjárfesting-
arinnar. Auðvitað er alltaf erfitt að
meta heildararðsemi, en þegar litið
er til upplýsinga Seðlabankans um
auknar gjaldeyristekjur þjóðarbús-
ins af neyslu erlendra ferðamanna
hér á landi fyrstu níu mánuði ársins
er ljóst að arður ríkissjóðs af þess-
ari fjárfestingu er verulegur.
Fyrstu níu mánuði ársins keyptu
erlendir gestir hér þjónustu fyrir
1500 milljónum meira en á sama
tíma í fyrra.
Miða við fjölgun gesta síðustu
mánuði ársins má gera ráð fyrir að
þessi aukning verði um 1.800 millj-
ónir yfir árið.
Af þessari neyslu rennur ákveð-
inn hluti beint í ríkissjóð, virð-
isaukaskattur af allri gistingu, veit-
ingasölu o.s.frv., auk þess sem
vaxandi virðisaukaskattur af bíla-
leigubílum og þá greiðsla vega-
skatts í gegnum eldsneytiskaup
skila ríkinu verulegum tekjum.
Þessi aukning á tekjum ríkissjóðs
af bílaleigubílum er ekki síst til
komin vegna breytts ferðamynst-
urs.
Tekjur erlendra ferðamanna
koma í reynd alls staðar fram í hag-
kerfinu. Á það hefur verið bent áð-
ur að gera megi ráð fyrir að með
beinum og óbeinum hætti skili sér
a.m.k. 20% af neyslu erlendra
ferðamanna hér á landi í ríkissjóð.
Miðað við það yrði arðurinn á þessu
ári a.m.k. 360 milljónir af viðbót-
artekjunum, sem skilaði sér í rík-
issjóð. Hér er eingöngu verið að
tala um aukninguna á árinu, en
gera má ráð fyrir að erlendir gestir
kaupi þjónustu og versli hér í landi
fyrir um 25 milljarða svo heildarskil
í ríkisjóð ættu því að verða a.m.k. 5
milljarðar á árinu.
Það munar um minna og ljóst að
fjárfesting ríkisins í ferðaþjónustu
undanfarin ár skilar landsmönnum
öllum góðum arði í formi aukinna
ríkistekna.
Það er því mjög ánægjulegt að
stjórnvöld skuli nú enn hafa aukið
sína fjárfestingu í öllu kynning-
arstarfi á Íslandi sem ferðamanna-
landi.
Á undanförnum árum hefur sú
fjárfesting ekki aðeins skilað arð-
semi í krónum talið, heldur einnig í
auknum umsvifum og atvinnu víða
um land.
Hér hefur af hálfu hins opinbera
verið staðið þannig að málum und-
anfarið að athygli hefur vakið ann-
ars staðar.
Þá má geta þess í lokin að auk
beinna fjárveitinga ríkisins til verk-
efna hefur verið byggð upp þekking
og reynsla á mörkuðunum til að
nýta aukafjármuni til kynning-
arstarfs. Nú eru á vegum Ferða-
málaráðs Íslands starfræktar fimm
skrifstofur í fjórum löndum þar sem
starfa yfir tuttugu sérfræðingar.
Þessir sérfræðingar vinna með
atvinnugreininni á fjölmörgum svið-
um að eflingu hennar, flestir að
kynningar- og upplýsingamálum.
Aukin umsvif og auknar tekjur af
neyslu ferðamanna hljóta að skapa
forsendur fyrir frekari arðsemi fyr-
irtækjanna í greininni, sem skiptir
jú höfuðmáli þegar horft er til
framtíðar.
Fjárfestingin skilar
góðum arði
Magnús Oddsson
skrifar um ferðamál ’Ákveðin vatnaskil urðuhaustið 2001 þegar sam-
gönguráðherra ákvað að
beita sér fyrir að Al-
þingi veitti stóraukna
fjármuni til kynning-
armála í kjölfar hryðju-
verkanna 11. september
það ár.‘
Magnús Oddsson
Höfundur er ferðamálastjóri.
EINKENNILEG orðræða hefur
átt sér stað undanfarið í fjölmiðlum.
Hér er vísað til gífuryrtra viðtala við
fyrrverandi formann
Mæðrastyrksnefndar,
Ásgerði Jónu Flosa-
dóttur, sem nýverið
varð að segja af sér
formennsku eftir, að
því er virðist, mikla
samstarfsörðugleika
og ofríki gagnvart að-
standendum nefnd-
arinnar, og furðulegar
ráðstafanir í nafni
hennar.
Erfitt er að ímynda
sér að hjálparstarf við
þurfandi mæður skuli
verða fyrir því ljósi
sem nú hefur verið
beint að því. Erfitt er
að sjá réttlætingu þess
að nota fjármuni, sem
úthlutað hefur verið til
hjálparstarfs, í ýmsa
ótengda þætti, ss. út-
gáfustarfsemi sem
nánast útilokað er að
geti borið sig fjárhags-
lega, hvað þá að veita
Mæðrastyrksnefnd
eitthvað í aðra hönd.
Undirrituð er hér að
vísa til þess hvernig
fjármagni, sem t.d. Al-
þingi úthlutaði nefnd-
inni, hefur verið eytt í
höfundarlaun um sögu nefnd-
arinnar, í stað þess að nýta það beint
í hjálparstarfinu. Skv. tveimur svar-
greinum talsmanna aðstandenda
nefndarinnar við fúkyrðum fyrrver-
andi formanns í útvarpi og sjónvarpi
er ýmislegt annað í starfi hans sem
orkar vægast sagt tvímælis sem ekki
verður tíundað hér en á eflaust eftir
að líta dagsins ljós síðar. Svar-
greinar aðstandenda nefndarinnar
gefa eindregið til
kynna að eitthvað mik-
ið hefur verið að í
starfi nefndarinnar sl.
ár og að erfitt hafi
reynst þeim að fá að
fylgjast með starfsem-
inni þrátt fyrir eft-
irgang í þá veru.
Greinar þessar vekja
fleiri spurningar en
þær svara, en þegar
upp er staðið er þó að-
alatriðið það að ein-
kennilegar starfs-
aðferðir og furðulegar
yfirlýsingar og skýr-
ingar fyrrverandi for-
manns skaði ekki
nefndina meira en orð-
ið er.
Framundan er mesti
annatími Mæðra-
styrksnefndar – tími
ljóss og friðar helgra
jóla. Stuðlum að því að
sem flestir geti notið
þeirra. Undirrituð er
einn þeirra ein-
staklinga sem glaðst
hafa yfir miklu starfi
nefndarinnar og skor-
ar hér með á dygga
stuðningsaðila hennar
að koma nefndinni nú
þegar til hjálpar við að hjálpa öðr-
um!
Styðjum Mæðra-
styrksnefnd
Ellen Ingvadóttir skrifar um
málefni Mæðrastyrksnefndar
’… er þó aðal-atriðið það að
einkennilegar
starfsaðferðir og
furðulegar yf-
irlýsingar og
skýringar fyrr-
verandi for-
manns skaði ekki
nefndina meira
en orðið er.‘
Ellen Ingvadóttir
Höfundur er löggiltur dómtúlkur og
skjalaþýðandi.
Pipar og salt
kvarnir
Verð
kr. 2.900
Klapparstíg 44, sími 562 3614
AUGLÝSINGADEILD
netfang: augl@mbl.is eða sími 569 1111