Morgunblaðið - 27.01.2004, Qupperneq 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 27. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Anna Birna Jensdóttir, semgegnir stöðu fram-kvæmdastjóra og hjúkr-unarforstjóra hjúkrunar-
heimilisins Sóltúns, gagnrýndi
mikla lyfjagjöf á málþingi sænsk-
íslenska verslunarráðsins, um
einkarekstur á heilbrigðissviði, á
föstudag. Þegar Sóltún tók til starfa
árið 2001 tóku 76% heimilisfólksins
níu eða fleiri tegundir lyfja að stað-
aldri, nú er þetta hlutfall komið nið-
ur í 65%. Dregið hefur úr lyfjagjöf á
hjúkrunarheimilum á landsvísu,
þannig voru 66% íbúa hjúkrunar-
heimila á níu lyfjum eða fleiri árið
2001, og 55% ári síðar.
Anna Birna segir þessa miklu
lyfjanotkun mjög gagnrýnisverða
þar sem hún geti haft slæm áhrif á
líðan fólks, lyfin geti haft áhrif á
virkni annarra lyfja og að auki sé
svo mikil lyfjagjöf kostnaðarsöm.
Fyrsta starfsár Sóltúns var lyfja-
kostnaðurinn fyrir þá 92 einstakl-
inga sem þar búa 28 milljónir króna,
eða 800 krónur á mann á dag að
meðaltali og rúmlega 290 þúsund
krónur á ári á einstakling.
Segir hún að sumir sjúklingar
taki allt að 20 lyf að staðaldri þegar
þeir komi á Sóltún og sum lyfjanna
séu gefin oft á sólarhring. „Þetta er
gífurlega mikil lyfjanotkun og lyfja-
notkun er almennt mikil hjá íbúum
hjúkrunarheimila á landinu. Þetta
var alveg toppurinn að okkur fannst
og finnst mér þetta mjög gagnrýn-
isvert. Við höfum brugðist við þessu
hérna í Sóltúni með því að setja
fram lyfjastefnu og útbúa ákveðna
gæðahandbók fyrir lyf,“ segir Anna
Birna.
Hún segir að stjórnendur Sóltúns
hafi fundað með Landspítala – há-
skólasjúkrahúsi um þetta mál og
unnið markvisst að því að vinna
gegn þessu. „Við leggjum gífurlega
áherslu á að það sé gagn að lyfjum
sem fólk er að taka og að lyfjameð-
að hlakka til og þessa hluti
færa gleði í lífið. Það þarf e
til þess. Ég hef einmitt hey
segja að engin gleðipilla ge
þeim jafn mikla ánægju og
uppákomur í menningu og
samveru, söng og þess hátt
um. Við getum í þjónustu v
beitt allt öðrum aðferðum,
með nudd, heitan pott, gön
dans og fleira,“ segir Anna
Lyfin geta gert óga
Hún segir þá spurningu
hvort lyfin geti gert ógagn,
lyf hafi aukaverkanir. „Mér
ferðin sé örugg og hagkvæm. Ef
þessi þrjú atriði eru uppfyllt teljum
við eðlilegt að viðkomandi taki lyf-
ið,“ segir Anna Birna.
Aukin vellíðan og færri byltur
Á Sóltúni er að hennar sögn
reynt að vinna gegn ónauðsynlegri
lyfjagjöf. Þannig fara þeir starfs-
menn sem annast heimilismenn sem
taka níu lyf eða fleiri ársfjórðungs-
lega yfir árangur þeirrar lyfja-
meðferðar sem viðkomandi íbúi er
á. Þannig sitji fólk ekki uppi með
lyfjagjafir sem það þarf ekki á að
halda.
„Á sama tíma erum við að mæla
meiri vellíðan og aukin lífsgæði hjá
þessum einstaklingum nú en áður
en þeir komu hingað inn. Þannig að
það virðist alla vega ekki hafa þau
áhrif að fólki líði verr, þó við séum
að fækka lyfjunum.“
Anna Birna segist hafa miklar
áhyggjur af milliverkun lyfja, það
er þeim áhrifum sem eitt lyf hefur á
virkni annars lyfs, þegar svo mörg-
um lyfjum er blandað saman. Segir
hún að margir íbúar hjúkrunar-
heimila séu mjög valtir, þá svimi og
þeir eigi erfitt með að halda jafn-
vægi. Eins detti margir og þá sé
hætt við að fólk brotni. „Þá fer mað-
ur að velta því fyrir sér hvort ekki
geti verið tengsl þarna á milli.
Hvort það geti verið að fólk sé með
svima þar sem það sé á svo miklum
lyfjum. Mörg lyf, eins og t.d. hjarta-
og þvagræsilyf, geta t.d. haft mikil
áhrif á efnabúskap líkamans þannig
að fólk fær svima ef það stendur
snöggt upp,“ segir Anna Birna. Al-
gengi byltna var um 22% fyrsta
heila starfsár Sóltúns, en er nú
komið niður í 15%.
Anna Birna segir að önnur úr-
ræði þurfi að koma í stað lyfjanna.
„Við vinnum mjög mikið með fé-
lagslíf, að fólk hafi eitthvað
skemmtilegt fyrir stafni, eitthvað til
Fólk tekur allt að 20 lyf að staðaldri við komu á hjúkr
Byltum hefur fækk
aukist við minni ly
Á Sóltúni hefur markvisst verið unnið að
því að fækka lyfjategundum sem fólk tek-
ur inn að staðaldri, Anna Birna Jensdóttir,
forstjóri heimilisins, segir í samtali við
Nínu Björk Jónsdóttur, að á sama tíma
hafi vellíðan íbúa aukist og byltum fækkað.
Anna Birna Jensdóttir seg








!! !"
+,-
#
!./
.+/






 7 $
%
&

'
"
!
(

Frambjóðendur í kosn-ingum vítt og breitt umheim standa yfirleittframmi fyrir því sama.
Að kynna stefnu sína þannig, að
hún höfði til kjósenda, og fjár-
magna kosningabaráttuna. Rúss-
neski forsetaframbjóðandinn og
auðjöfurinn Vladímír Bryntsalov
hefur samt engar áhyggjur af
þessu. Honum er mest í mun, að
„keppinauturinn“, Vladímír Pútín,
núverandi Rússlandsforseti, taki
hann ekki allt of alvarlega.
„Ég ætla mér ekki að gagnrýna
Pútín og upphefja sjálfan mig,“
segir Bryntsalov. „Hér horfir allt til
betri vegar.“
Þegar hann er spurður hvers
vegna hann sé þá yfirleitt að bjóða
sig fram, segir hann, að það sé til að
viðra skoðanir sínar, jafnvel þótt
forsetakosningarnar 14. m
næstkomandi verði allt of l
sem gerist í Norður-Kóreu
þessi vandi heldur aukist s
þingkosningunum í desemb
unnu flokkar, sem styðja P
stórsigur. Í kjölfarið hafa n
kunnir stjórnmálamenn dr
hlé og Pútín og ráðgjafarni
að verði hann að heita má e
framboði, muni það sá efas
um, að hann sé í raun lýðræ
kjörinn leiðtogi. Þetta er á
þær séu þær sömu og Pútíns. Hann
er líka alveg með það á hreinu, að
„aðeins Pútín getur orðið forseti“.
Takist Bryntsalov að komast á
listann yfir frambjóðendur með því
að ná saman undirskriftum tveggja
milljóna meðmælenda, er eins víst,
að afskiptum hans af pólitík verði
þar með lokið. „Hvers vegna ætti
ég svo sem að vera að sólunda opin-
beru fé og taka tíma í sjónvarpi til
að endurtaka það, sem Pútín segir,“
spyr hann í mestu einlægni.
Óttast n-kóreskt yfirbragð
Nú kynnu einhverjir að klóra sér
í hausnum í forundran en það er
engin ástæða til þess. Svona er
komið fyrir lýðræðinu í Rússlandi.
Pútín gnæfir yfir allt og alla í
rússneskum stjórnmálum og mesta
áhyggjuefni ráðgjafa hans er, að
Allt fyrir Pútín
Pútín á skjánum í sjónvarp
verslun í Moskvu.
Lýðræðið í Rússlandi virðist hafa látið
verulega á sjá í valdatíð Vladímírs Pútíns
forseta. Andstæðingar hans segja, að í
raun sé um að ræða eins-flokks-kerfi.
„ÞETTA ERU HETJUR“
Tveimur bátsverjum af bátn-um Sigurvin GK var bjargaðköldum og hröktum úr sjáv-
arháska í innsiglingunni að
Grindavíkurhöfn á föstudag.
Vonskuveður var þegar björgunin
átti sér stað og samkvæmt lýsingu
á atburðarásinni í Morgunblaðinu
á laugardag rak bátinn stjórnlaust
á nokkrum mínútum upp að eystri
brimgarðinum í höfninni. Sjónar-
vottar að því þegar bátnum hvolfdi
tilkynntu það Neyðarlínunni upp
úr klukkan 11 á föstudagsmorgun
og kom hún boðum til björgunar-
sveitarinnar. Rétt rúmum hálftíma
síðar hafði mönnunum báðum verið
bjargað. Menn úr björgunarsveit-
inni Þorbirni komu mönnunum til
bjargar og sýndu mikið snarræði.
Erfitt var að athafna sig á staðnum
vegna brims og grynninga og sagði
Agnar Smári Agnarsson, skipstjóri
á björgunarbátnum Oddi V. Gísla-
syni, að lítið hefði mátt bera út af.
Þrír björgunarmenn á slöngubátn-
um Hjalta Frey áttu auðveldara
með að komast að mönnunum og
var þeim bjargað um borð í hann.
Skipbrotsmennirnir þökkuðu
björgunarsveitarmönnunum líf-
gjöfina á laugardag. „Þetta eru
hetjur, þetta er ekkert annað.
Menn þurfa að vera svakalega hug-
aðir, þetta er ekki fyrir hvern sem
er,“ sagði Svanur Karl Friðjóns-
son, skipstjóri á Sigurvini, en með
honum um borð var Heimir Gunn-
ar Hansson. Þegar slysið varð
tókst Heimi að hlaupa til og ná í
björgunarvesti fyrir þá og hefur
það sennilega bjargað þeim frá
drukknun.
Öryggi hefur stóraukist á sjón-
um undanfarna áratugi. Náttúru-
öflin hafa þó hvergi nærri verið
beygð til hlýðni og ljóst að hafið
heldur áfram að vera hættulegur
vinnustaður þótt tækninni fleygi
fram. Atburðarásin í innsigling-
unni í Grindavíkurhöfn á föstudag
sýnir að fyrir öllu er að geta brugð-
ist hratt og örugglega við þegar
mannslíf eru í hættu. Til þess þarf
bæði búnað og þrautþjálfaða
björgunarmenn, sem geta lagt mat
á aðstæður og gengið óhikað til
verks. Um borð í slöngubátnum
Hjalta Frey voru þrír kornungir
menn, Björn Óskar Andrésson,
Vilhjálmur Jóhann Lárusson og
Hlynur Sæberg Helgason, sem
fæddir eru 1981 og 1982. En þótt
þeir séu ungir hafa þeir reynt ým-
islegt. Allir þrír hafa starfað með
björgunarsveitinni Þorbirni frá 14
ára aldri og tekið þátt í björgunar-
aðgerðum. Þeir sögðu við Morgun-
blaðið að þessi björgunaraðgerð
hefði verið sú alvarlegasta. Það er
ljóst að reynslan frá fyrri aðgerð-
um gerði þeim kleift að bregðast
rétt við þegar þeir lentu í sinni erf-
iðustu raun og bjarga tveimur
mannslífum. Þeir eru sannkallaðar
hetjur.
HRINGURINN Í 100 ÁR
Kvenfélagið Hringurinn hélt uppá 100 ára afmæli sitt í gær. Það
er táknrænt fyrir allt starf félags-
ins undanfarna öld, að í tilefni dags-
ins gaf það öðrum rausnarlegar af-
mælisgjafir; annars vegar 50
milljónir króna til byggingar
göngudeildar á Barna- og unglinga-
geðdeild Landspítalans og hins
vegar 15 milljónir króna til Barna-
spítala Hringsins, sem ætlaðar eru
til kaupa á íbúð fyrir foreldra
veikra barna, sem koma utan af
landi að leita sér lækninga.
Hringskonur hófu fyrir rúmum
fjórum áratugum söfnun fyrir
byggingu barnaspítala. Þegar spít-
alinn var risinn árið 2002 gáfu þær
samtals 200 milljónir króna til hans.
Forgangsverkefni Hringsins verð-
ur áfram að styðja við Barnaspít-
alann og efla tækjakost hans. Starf
Hringsins fyrir spítalann er ómet-
anlegt og hefur stuðlað að því að ís-
lenzk börn geti fengið beztu
umönnun, sem völ er á, í veikindum
sínum.
Hringurinn hefur jafnframt æv-
inlega borið velferð barna almennt
fyrir brjósti og það er vel við hæfi
að á afmæli sínu gefi félagið BUGL
stórgjöf. Vandamál barna og ung-
linga með geðraskanir hafa hlotið
aukna athygli á undanförnum ár-
um, en jafnframt hefur mörgum
runnið til rifja hversu ófullkomin
aðstaða hefur verið til að annast
hina ungu sjúklinga, m.a. í saman-
burði við batnandi aðbúnað þeirra,
sem eru líkamlega veikir. Gjöf
Hringsins breytir miklu fyrir
BUGL. Ólafur Ó. Guðmundsson, yf-
irlæknir deildarinnar, segir í Morg-
unblaðinu í gær að gjöfin geri að
verkum að hægt sé að fara af fullum
krafti í að byggja göngudeild við
BUGL. Hann hittir naglann á höf-
uðið þegar hann segir að gjöf
Hringskvenna sé „alveg ótrúlega
rausnarlegt framlag“.
Starf Kvenfélagsins Hringsins í
100 ár er eitt bezta dæmið um það
hverju fórnfúst sjálfboðaliðastarf
getur skilað í þágu góðs málstaðar.
Hringurinn studdi á fyrstu árum
sínum baráttuna gegn berklum og
byggði upp hressingarhæli í Kópa-
vogi, en eftir 1942 varð meginbar-
áttumál félagsins að reisa barna-
spítala á Íslandi. Sá draumur varð
að veruleika 1957 og spítalinn
komst í eigið húsnæði 1965. Öllu
þessu hafa Hringskonur áorkað
með sölu jólakorta og minningar-
korta, jólabasar, happdrætti og
kaffisölu, auk þess sem margir ein-
staklingar og fyrirtæki hafa lagt lóð
sitt á vogarskálarnar og stutt félag-
ið. Fjáröflun með slíku starfi krefst
mikils tíma, vinnu og útsjónarsemi
þeirra sem í félaginu starfa. Hring-
skonur eru ekki þrýstihópur, sem
fer fram á að aðrir leysi þau vanda-
mál, sem við er að etja, heldur vinda
þær sér sjálfar í verkin og hafa
áorkað ótrúlega miklu á einni öld.