Morgunblaðið - 28.03.2004, Qupperneq 12

12 SUNNUDAGUR 28. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
É
g heyrði af því að verið væri að
setja upp leikrit eftir mig á Ís-
landi,“ segir leikskáldið Lee Hall
glaðlega, sem þáði boð um að
koma til landsins og sækja hátíð-
arsýningu á Eldað með Elvis í
Samkomuhúsinu á Akureyri 7.
apríl í boði Menningarfélagsins Eilífs og
Leikfélags Akureyrar.
Tilnefndur til Óskarsverðlauna
Lee Hall er fæddur árið 1966 og kunn-
astur fyrir að skrifa handrit að kvikmynd-
inni Billy Elliott, en hann var tilnefndur til
óskarsverðlauna fyrir handritið. Hann segist
hafa komið til Íslands eitt sumar sem
krakki. Í þeirri reisu lá leiðin líka til Ak-
ureyrar. Þá dvaldi hann við Mývatn og fór
upp að Kröflu og skoðaði nýju hraunstraum-
ana sem þaðan runnu í eldsumbrotunum á
áttunda áratugnum.
„Kennari í skólanum hafði mikinn áhuga á
jarðfræði,“ segir Lee Hall. „Hann og vinir
hans ákváðu að fara til Íslands og sögðu að
það væri rúm fyrir tvo til þrjá krakka úr
skólanum. Ég notaði vasapeningana mína til
að komast með. Mér leið ósköp vel þarna, al-
veg eins og heima hjá mér. En ég hef aldrei
komið til Reykjavíkur og hlakka til að skoða
borgina.“
Af verkafólki kominn
Lee Hall fæddist í Newcastle nyrst á
Englandi við landamærin að Skotlandi.
Hann hefur alla tíð haft mikinn áhuga á leik-
húsi og starfaði með áhugaleikhópum sem
krakki. Í háskóla lagði hann stund á ensku í
Cambridge, en féll ekki alveg í hópinn, þar
sem hann var að norðan og átti ekki til auð-
ugra að telja. En þar byrjaði hann að skrifa
fyrir alvöru og flest leikrita hans eru um líf-
ið í Newcastle. „Ég er kominn af verkafólki
og ólst upp í sama umhverfi og Billy Ell-
iott,“ segir hann.
Þurftirðu að vera góður dansari til að
skrifa sögu eins og Billy Elliott?
„Ég er skelfilegur dansari. Enska orða-
tiltækið um tvo vinstri fætur á mjög vel við
um mig. Ég vildi óska að ég gæti dansað.
Sagan er engu að síður að hluta til byggð á
æsku minni. Dansinn er myndlíking fyrir
skriftirnar. Ég var sífellt að skrifa ljóð og
lesa bækur og var því utanveltu. Ég vildi
hafa eitthvað sjónrænt í handritinu, sem
væri táknrænt fyrir þessa reynslu – að vera
framandi á heimaslóðum.“
Söngleikur með Elton John
Hvernig upplifun var það?
„Það var mjög erfitt vegna þess að ég
hafði ekki sömu áhugamál og vinir mínir og
fjölskylda. Eftir að ég náði að hasla mér völl
sem rithöfundur hef ég hins vegar fundið að
draumar fólksins á mínum heimaslóðum eru
að vissu leyti að rætast í mér. Það er gott að
geta skilað list aftur til samfélagsins um tog-
streituna við að sinna listinni í upphafi.“
Þannig að þú veitir mörgum Billy Elliott
innblástur.
„Ég er að skrifa söngleik með Elton John
sem byggður er á Billy Elliott og verður
frumsýndur í Newcastle í haust. Það verður
sviðsverk og ég vonast til að þar verði marg-
ur Billy Elliott. Í því skyni settum við á fót
skóla í Newcastle fyrir drengi með dans- og
sönghæfileika. Söngleikurinn verður síðan
settur upp í London snemma á næsta ári.
Og Íslandi eftir það.
„Auðvitað,“ segir hann og hlær.
Kom þér á óvart hversu góðar viðtökur
myndin fékk?
„Já, ég hélt að þetta yrði bara lítil mynd.
Ég bjóst heldur ekki við að bakgrunnur sög-
unnar ætti eftir að falla svona vel í kramið,
hvorki verkfallið 1984 né dansinn. Ég hélt að
hvorugt ætti nokkra skírskotun hjá almenn-
ingi. Þess vegna varð ég furðu lostinn þegar
í ljós kom að þetta reyndist helsti styrkleiki
myndarinnar.“
Mótmæli við leikhúsið
Hvert sækirðu efniviðinn í leikritið Eldað
með Elvis?
„Það er byggt á sannri sögu af nágrönn-
um foreldra minna. Mér fannst sagan alltaf
mjög bundin æskuslóðum mínum í New-
castle. Þess vegna varð ég undrandi þegar
leikritið var sett upp víðsvegar um heiminn
og á Íslandi, sem er mjög frábrugðið minni
heimaborg.“
Ekki datt mér í hug að þetta leikrit, af öll-
um, væri byggt á sannri sögu!
„Það hefur komið mörgum á óvart að það
sé byggt á staðreyndum,“ segir Lee Hall og
hlær. „Annað sem er athyglisvert er að tón-
list er gjarnan þungamiðjan í leikritum mín-
um. Í Eldað með Elvis dansar Elvis-
eftirherma og syngur á sviðinu. Sú hlið á
leikritunum er hvorki bundin menningu né
tungumáli; fólk um allan heim hrífst með
tónlist og dansi.“
Hvernig var leikritinu tekið í Bretlandi?
„Mjög vel. Fyrst var það sett upp í litlu
leikhúsi í Newcastle. Síðan var það sýnt í
Edinborg og uppselt vikum saman og loks
var það sett upp á West End í London, þar
sem það var lengi á fjölunum. Síðan hefur
það farið víða, m.a. í kynlífsleikhús í Amst-
erdam, þar sem leikritið var flutt allan dag-
inn með opinskáu kynlífi. Sem betur fer sá
ég það ekki. En Eldað með Elvis er mjög
áleitið leikrit, segðu mér, hvernig viðtökur
fékk það hjá Íslendingum?“
Það hefur fengið góðar viðtökur, bæði hjá
gagnrýnendum og áhorfendum.
„Þegar leikritið var sýnt í Newcastle og
Scotlandi, þá hneykslaði það engan; fólk
skildi kímnina,“ segir Lee Hall. „Í London
olli það hins vegar hneykslan hjá fámennum
hópi, sem stóð fyrir utan leikhúsið með mót-
mælaspjöld.“
Það er ekki auðvelt að hneyksla Íslend-
inga; ætli það sé ekki írski uppruninn …
„Já, auðvitað. Ég lít á sjálfan mig sem
andlegan norðanmann og vonast til að við
deilum því.“
Með bunka af handritum
Mér skilst það standi til að setja upp leik-
ritið „Spoonface Steinberg“ hjá Leikfélagi
Akureyrar. Getur þú sagt mér frá því leik-
riti?
„Það er ljóðrænt leikrit sem upphaflega
var samið fyrir útvarp og síðar sett upp á
West End í London. Það fjallar um ein-
hverfa stúlku, sem uppgötvar að hún er að
deyja. Þetta er innri fantasía um líf hennar.
Enn og aftur hélt ég að sagan vekti ekki
áhuga fólks, því hún væri á svo persónu-
legum nótum. En þegar leikritið var flutt í
útvarpinu, þá vakti það gífurleg viðbrögð.
Það var endurflutt viku síðar, sýnt í sjón-
varpi, sett á svið í Bretlandi og einnig í
Bandaríkjunum. Það kom mér alveg í opna
skjöldu, að þetta leikrit um öðruvísi barn
ýtti svona við ímyndunarafli fólks. Ég er
mjög ánægður með að það snerti fólk tilfinn-
ingalega og glaður yfir því að það eigi að
sýna leikritið á Íslandi.“
En þú ert sem sagt að vinna að söng-
leiknum Billy Elliott með Elton John um
þessar mundir?
„Já, söngleikurinn er ansi ólíkur mynd-
inni. Þar verða 16 til 17 lög eftir Elton John,
sem eru í anda þjóðlagatónlistar frá Norður-
Englandi. Þau eru mjög frábrugðin annarri
tónlist sem hann hefur samið. Ég hef unnið
að þessu í nokkur ár og held það sé orðið
tilbúið fyrir almenning. Það tekur mjög
langan tíma að gera þennan söngleik út af
börnunum, sem eru mjög ung og þurfa að
syngja, dansa og leika. Æfingar eru byrj-
aðar með þeim fyrir haustið.“
Ætlarðu að halda þig við leikhúsið eða
flytja þig um set yfir í kvikmyndir?
„Ég er að vinna að nokkrum kvikmyndum,
en þær taka svo langan tíma. Ég er með
bunka af handritum sem bíða framleiðslu,
því það er svo tímafrekt að afla fjármuna.
Þar á meðal er handrit um Júrí Gagarín,
sem ég vona að verði mín næsta mynd. Þetta
er langt og lýjandi ferli. Þess vegna kann ég
svo vel við leikhúsið. Þar er allt auðveldara,
gengur fljótar fyrir sig og maður er við-
staddur þegar það gerist. Svo nærist maður
á viðbrögðunum sem maður skapar sjálfur.“
Jamie Bell í hlutverki sínu í myndinni Billy
Elliott, sem leikstýrt var af Stephen Daldry.
Morgunblaðið/Eggert
Friðrik Friðriksson og Steinn Ármann Magn-
ússon í hlutverkum sínum í Eldað með Elvis.
Innblástur
fyrir margan
Billy Elliott
pebl@mbl
Eflaust grunaði engan sem mætti litlum pjakki við Kröflu í
byrjun áttunda áratugarins að það yrði síðar eitt helsta leikskáld
Englendinga, eins og síðar varð raunin. Pétur Blöndal ræðir við
Lee Hall, sem samdi handrit að Billy Elliott, leikritið Eldað með
Elvis og vinnur að söngleik með Elton John.
Lee Hall nýtur lífsins á veitingastað á suðrænni sólarströnd.
Leikararnir Álfrún Örnólfsdóttir og Steinn
Ármann Magnú́sson í Eldað með Elvis.
Leikritahöfundurinn Lee Hall með vígalega
slöngu um háls sér í félagi við tuskubangsa.