Morgunblaðið - 12.04.2005, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 12. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
E
kki eru allir nemendur framhaldsskól-
anna sáttir við hugmyndir um stytt-
ingu náms til stúdentsprófs. Finnst
viðmælendum Morgunblaðsins fram
hjá framhaldsskólanemum gengið í
allri umræðu og stefnumótun um námið og for-
sendur gefnar áður en farið er að ræða málin. Segja
þeir styttinguna mögulega bæði gjaldfella stúdents-
prófið og háskólanámið. Muni stytting náms enn-
fremur bitna á frjálsu vali þeirra í námi og náms-
leiðum, auka einsleitni skólanna og minnka
fjölbreytni um leið og hún skerðir mikilvægustu ár
ævinnar á félagslega sviðinu.
Verið að minnka valfrelsi
Þær Sigrún Bjarnadóttir og Anna Samúelsdóttir
stunda nám í sjötta bekk náttúrufræðibrautar
Menntaskólans í Reykjavík. Þær segja í sjálfu sér
ekkert að því að stytta nám til stúdentsprófs. „En
að stytta framhaldsskólann finnst mér fásinna,“ seg-
ir Anna. Sigrún tekur undir þessa skoðun hennar og
bætir við að í raun ætti hér að vera um að ræða
styttingu á grunnskólanum. „Þegar maður byrjar í
efri bekkjum grunnskólanna og í framhaldsskóla þá
byrjar maður að læra af alvöru og ég sé ekki hvern-
ig væri hægt að þjappa því saman á þrjú ár, eins og
í MR þar sem námið tekur full fjögur ár,“ segir Sig-
rún.
Sigrún og Anna telja styttingu framhaldsskóla-
náms án efa munu skerða undirbúning fyrir há-
skólanám og jafnvel valda keðjuverkandi gengisfell-
ingu framhaldsnáms og háskólanáms. Þá sé um að
ræða skerðingu á afar mikilvægum tíma í fé-
lagsþroska. „Við vorum að tala um þetta við kenn-
arann okkar og hann sagði að þetta væru einu fjög-
ur ár lífs hans sem hann myndi í samhengi,“ segir
Sigrún. „Þetta er svo sérstakur tími og slæmt að
stytta hann. Þetta er ótrúlega mikilvægt þroska-
skeið.“
Sigrún segir getu grunnskólanema til náms van-
metna. „Það væri alveg hægt að færa stærðfræðina
neðar og auka það sem krakkarnir eru að læra. Svo
mætti skipta meira eftir getu og setja duglega
krakka á hraðferð. Það væri betra að auka frelsið
heldur en að þrengja námsleiðirnar. Það er nátt-
úrlega möguleiki núna að klára stúdentspróf á
tveimur árum á Hraðbraut og þremur árum í
áfangakerfi. Svo velur maður að gera þetta á fjórum
árum í bekkjarkerfinu. Af hverju að gera alla
skólana eins? Við vissum að við yrðum fjögur ár að
þessu þegar við fórum í MR, þetta er bara val og
það á ekki að skerða það.“
Anna segir nauðsynlegt að stjórnvöld eigi sam-
ræður við nemendurna sjálfa. „Það á að spyrja okk-
ur í meira mæli og ræða líka við fólkið í háskól-
anum. Þetta náttúrlega snýst um okkur
nemendurna,“ segir Anna og bætir við að taka eigi
mark á ungu fólki sem er enn á þessum stað og veit
hvað það er að tala um. „Maður útskrifast tvítugur
og er þá tilbúinn til að gera ýmsa hluti sem m
var ekki tilbúinn til að gera þegar maður var á
ára, eins og til dæmis að dvelja í útlöndum í ei
Minna valfrelsi, vaxandi kjarni
Hafdís Svava Níelsdóttir og Hreiðar Már Árna
stunda nám í fjölmiðlun í Fjölbrautaskólanum
Breiðholti. Þeim líkar námið vel eins og það er
lagt nú. „Ef þetta yrði stytt í þrjú ár myndi þe
verða of krefjandi. Framhaldsskóli byggist á n
miklu félagslífi og þetta myndi án efa bitna á f
lagslífinu,“ segir Hreiðar.
„Félagslífið dettur örugglega niður og verðu
meira brottfall á nemendum,“ segir Hafdís. „Þ
verður líka minna af námi sem við fáum að vel
sjálf. Fólk nennir ekki að hanga bara í kjarnaf
Fólk vill fá að ráða hvað það fer að læra.“
Hafdís segir að ef stjórnvöld vilja auka hlutf
nemenda sem ljúka stúdentsprófi fyrr eigi að
fyrir fleiri skólum eins og Hraðbraut og einnig
opna betur fyrir hraðari ferð gegnum grunnsk
Undir þetta tekur Hreiðar og bætir við að þeg
hefur meira valfrelsi og meiri tíma til að stund
ið auki það ánægjuna af því.
Hafdís segir afar mikilvægt að nemendur fá
eiga sumrin í friði, bæði vegna vinnu og til að
orku. „Við þurfum á þessum sumarfríum að ha
fyrir okkur sem viljum fara út á land er þetta
mikilvægt,“ segir Hafdís og bætir við að lokum
fólkið sem sér um stefnumótunina eigi að ræða
meira mæli við nemendur skólanna, sem eiga r
verulegra hagsmuna að gæta.
Nám á eigin forsendum
Helga Rut Magnúsdóttir og Þorsteinn Skúli S
son eru á öðru ári á náttúrufræðibraut í Flens
arskólanum. Þeim þykir óþarfi að stytta með l
nám til stúdentsprófs, þar sem aðrir valkostir
fyrir. „Er þetta ekki bara spursmál um einhve
ar niðurskurði hjá ríkinu?“ spyr Helga Rut.
Þorsteinn segir miklu mega bæta við nám í
skólum. „Það má leggja miklu meiri áherslu á
þar og undirbúa krakka miklu betur áður en þ
koma upp í framhaldsskólana,“ segir Þorsteinn
„Þessi fyrstu tíu ár eru óttalegt dútl.“ Undir þ
tekur Helga sem segir yngri nemendur geta te
mun meiri fróðleik, sérstaklega á sviði tungum
stærðfræði. „Það er þörf á því að bæta stærð-
fræðikennsluna hjá grunnskólunum.“
Þorsteinn og Helga segja framhaldsskólaári
mikilvæg vegna þess að þar eignist maður vini
endast fyrir lífstíð, enda sé þar um að ræða fy
skólastigið þar sem fólk stundar nám og félags
eigin forsendum. Þegar komið sé í háskóla séu
sendurnar breyttar, en vinskapur við framhald
skólavinina haldist. „Fólk hittist sem er á söm
í lífinu og á sér sameiginlega stefnu, fólk sem
svipuðu plani. Fólk velur sér skóla og brautir
þannig samferðafólk,“ segir Helga. Er það sam
inleg niðurstaða þeirra að ekki sé ráðlegt að s
þetta viðkvæma tímabil þar sem mikilvæg féla
tengsl eru að mótast.
Framhaldsskólanemar vilja að tekið sé t
þegar rætt er um styttingu náms til stúd
Morgunblaðið/Árni S
„Fólk nennir ekki að hanga bara í kjarnafögum. Fólk vill ráða hvað það er að læra,“ segja þau Hafdís o
Hreiðar, en þau stunda nám í fjölmiðlun við FB. Telja þau valáfanga afar mikilvæga í námi.
Mikilvægt tíma-
bil vinatengsla
og félagsþroska
Eftir Svavar Knút Kristinsson
svavar@mbl.is
UM HVAÐ ER TEKIZT Á
Í SAMFYLKINGUNNI?
Baráttan vegna formanns-kjörsins í Samfylkingunni eraugljóslega að harðna.
Stuðningsmenn formannsefnanna
tveggja láta meira til sín taka. Báð-
ir frambjóðendur hafa sett upp
kosningaskrifstofur og augljóst að
töluverðu er til kostað.
Um hvað snúast þessar kosning-
ar? Er málefnaágreiningur innan
Samfylkingarinnar? Er Ingibjörg
Sólrún, sem leitast við að fella
þann formann sem fyrir er, mál-
svari ákveðinna sjónarmiða, sem í
grundvallaratriðum eru frábrugðin
þeirri stefnu sem Samfylkingin hef-
ur fylgt í formannstíð Össurar
Skarphéðinssonar?
Þótt töluverðar umræður hafi
staðið frá því snemma á árinu í
tengslum við formannskjörið, verð-
ur ekki séð að málefnalegur ágrein-
ingur liggi að baki því uppgjöri
sem framundan er í Samfylking-
unni. Formannskosningarnar virð-
ast snúast um það, hvort þeirra
tveggja sé betur fallið til þess að
leiða Samfylkinguna á næstu árum.
En jafnvel þótt formannskosn-
ingarnar virðist snúast um persón-
ur en ekki málefni er engu að síður
hægt að gera kröfu til þess að for-
mannsefnin skýri afstöðu sína til
ákveðinna grundvallarmála, sem til
umræðu eru í samfélagi okkar.
Í utanríkismálum er bakgrunnur
þeirra beggja sá, að þau börðust í
eina tíð gegn varnarsamstarfi Ís-
lands og Bandaríkjanna. Þess
vegna er ekki óeðlilegt að spurt sé:
eru þau bæði Össur og Ingibjörg
Sólrún nú eindregnir stuðnings-
menn aðildar okkar að Atlantshafs-
bandalaginu? Hver er afstaða
þeirra til varnarsamstarfs Íslands
og Bandaríkjanna? Leggja þau
áherzlu á að því verði haldið
áfram? Eru þau samþykk þeim
áherzlum sem núverandi ríkis-
stjórn hefur haft varðandi loftvarn-
ir á Íslandi?
Hver er afstaða þeirra til hugs-
anlegrar aðildar Íslands að Evr-
ópusambandinu? Mundu þau beita
sér fyrir því að Ísland legði fram
umsókn um aðild að Evrópusam-
bandinu, ef þau væru í aðstöðu til,
óháð því t.d. hvað Norðmenn gera
á næstu árum?
Hver er afstaða þeirra til grund-
vallarmála varðandi endurskoðun
stjórnarskrár? Eru þau tilbúin til
að fallast á niðurfellingu 26. grein-
ar stjórnarskrárinnar gegn því, að
tekin verði upp í stjórnarskrá
ákvæði um þjóðaratkvæði og at-
kvæðagreiðslu innan sveitarfélaga
um tiltekin mál á tilteknum for-
sendum?
Hver er afstaða þeirra til áfram-
haldandi uppbyggingar álvera á Ís-
landi? Telja þau að hægt sé að
halda áfram uppbyggingu stór-
virkjana og álvera í tengslum við
þær eða telja þau nóg komið?
Hver er afstaða þeirra til þróun-
ar viðskiptalífsins? Telja þau að
halda eigi áfram á sömu braut eða
eru þau þeirrar skoðunar, að tíma-
bært sé að setja viðskiptalífinu
ákveðnari starfsramma? Eru þau
tilbúin til að taka þátt í því á Al-
þingi Íslendinga að herða ákvæði
þess frumvarps sem viðskiptaráð-
herra hefur lagt fram á Alþingi og
margir telja að gangi alltof
skammt?
Eru þau sátt við tillögu fjölmiðla-
nefndar til frambúðar eða telja þau
koma til greina að líta á tillögur
nefndarinnar sem fyrsta skref?
Hver er afstaða þeirra til þess
gífurlega tekjumunar og efnamun-
ar sem orðið hefur á Íslandi á til-
tölulega fáum árum? Telja þau til-
efni til að grípa í taumana t.d. með
því að jafna tekjuskattsgreiðslur
milli þeirra sem lifa á launatekjum
og hinna sem byggja afkomu sína á
eignatekjum?
Hvað vilja þau gera til þess að
draga úr þeirri fátækt sem hefur
verið að skjóta rótum á Íslandi?
Hver er afstaða þeirra til þróun-
ar heilbrigðiskerfisins? Telja þau
koma til greina að taka upp eyrna-
merkta skattlagningu til þess að
standa undir opinberri heilbrigð-
isþjónustu? Hver er afstaða þeirra
til einkarekinna valkosta í heil-
brigðiskerfinu?
Hver er afstaða þeirra til þróun-
ar skólakerfisins? Eru þau sam-
mála þeirri skoðun að það sé tíma-
skekkja að leikskólastigið sé
nánast eina skólastigið í landinu
þar sem tekin eru skólagjöld? Hver
er afstaða þeirra til einkaskóla á
öðrum skólastigum svo sem í
grunnskóla og á framhaldsskóla-
stigi?
Hver er afstaða þeirra til þróun-
ar landsbyggðarinnar? Telja þau
málefni landsbyggðarinnar á réttri
leið eða boða þau breytta byggða-
stefnu?
Hver er afstaða þeirra til land-
búnaðarins? Vilja þau auka inn-
flutning á landbúnaðarvörum og
draga úr framlögum til landbún-
aðarins?
Hvaða frekari breytingar vilja
þau gera á fiskveiðistjórnarkerfi
landsmanna? Telja þau tímabært
að huga að hækkun auðlindagjalds
á næstu árum?
Telja verður að afstaða þeirra
beggja til jafnréttismála sé svo
skýr að ekki sé ástæða til að leita
eftir frekari skýringum á afstöðu
þeirra til þess málaflokks.
Samfylkingin er samkvæmt öll-
um skoðanakönnunum næststærsti
stjórnmálaflokkur landsins. Í sum-
um könnunum hefur hann ógnað
stöðu Sjálfstæðisflokksins. Mögu-
leikar flokksins til þess að fá aðild
að ríkisstjórn í þingkosningum að
tveimur árum liðnum eru umtals-
verðir.
Þess vegna er ekki óeðlileg krafa
til þeirra, sem sækjast eftir forystu
fyrir þessum stjórnmálaflokki, að
þau geri landsmönnum skýra grein
fyrir afstöðu sinni til meginmála.
Það er ljúf skylda Morgunblaðsins
að veita þeim vettvang til þess, ef
þeim svo sýnist.