Morgunblaðið - 12.04.2005, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. APRÍL 2005 43
MENNING
ÞAÐ ER ekkert lát á nýjum sýning-
arstöðum finnst manni þessa dagana
og frábær bjartsýni og starfsgleði í
gangi í myndlistinni. Auk þessa er
vegleg listahátíð framundan með
fjölbreyttri dagskrá og myndlistina í
forgrunni, fjölbreyttar sýningar um
land allt, þetta er sannarlega frjó-
samt ár og um að gera að njóta þess
og nýta sér það. Gallery Terpentine
er nýtt gallerí í bænum, alvöru gall-
erí sem stendur undir nafni. Hér er
komin kærkomin viðbót við i8 og
Gallerí Fold sem hvort um sig hafa
sína stefnu. Við fyrstu sýn virðist að-
aláherslan hjá Gallery Terpentine
vera á málaralistina en þó má líka
sjá skúlptúra í kjallaranum þar sem
nokkur fjöldi verka er til sýnis og
sölu. Nafnið dregur hugann óhjá-
kvæmilega að olíulitum og því sem
er þeim meðfylgjandi. Húsakynnin
við Ingólfsstræti 5 bjóða upp á góða
möguleika, björt og rúmgóð, inn af
sýningarrými er myndbandsrými og
einnig rými þar sem forvörður starf-
ar við viðgerðir verka. Já, þetta er
flott viðbót við sýningarsali bæjarins
og eykur á aðgengi almennings að
samtímalist til sölu.
Það er Halldór Ásgeirsson sem er
annar í röðinni með sýningu hjá
Gallery Terpentine, en Halldór er
kunnur af verkum sínum unnum
m.a. með bráðnu hrauni og með
ýmsum gerðum af letri og táknum.
Hann sýnir hér nokkurn fjölda
verka unnin í ýmis efni. Fyrsta verk-
ið sem við blasir er vatnsker þar sem
hraunmolar hafa storknað og mynda
fjölbreytileg form. Röð af hvítum
diskum með svörtum táknum, unn-
um með hraunglerungi. Stórar reyk-
myndir eru unnar á ekki ósvipaðan
hátt, listamaðurinn strekkir stórt
klæði lárétt og skríður svo undir
með kerti og teiknar með sótinu líf-
rænt mynstur. Lífræn form skapast
einnig þegar litur er látinn drjúpa í
vatn í keri á myndvarpa, á veggnum
lifnar myndin við og litur, ljós og
vatn vinna saman. Tákn stafrófa
heimsins eru síðan notuð til að skapa
litríkt mynstur á hringlaga vegg-
mynd. Halldór vinnur þannig aug-
ljóslega og markvisst með samspil
tilviljunar og táknmynda, lífrænt
ferli og vitsmunalegt. Vinna hans er
að vissu marki í anda stefna og
strauma á öldinni sem leið. Notkun
tákna í verkum hans minnir dálítið á
Lettrismann frá því um miðja síð-
ustu öld, en sú stefna, með Isidore
Isou sem forsprakka, notaði ímynd
leturs til að þekja verk sín á fjöl-
breyttan hátt, verkin voru oft þrívíð,
leturímynd þakti yfirborð t.d. ljós-
mynda eða hluta. Leturímynd því
ekki var notað raunverulegt, læsi-
legt letur heldur leitast við að sýna
fram á útlitslega hlið leturs og
möguleikum leturs til að skapa
merkingu var vantreyst. Einnig var
áherslan á líkamstjáningu tekin
fram yfir tæknilegar aðferðir mynd-
sköpunar. Líkamstjáningin var líka í
forgrunni hjá listamönnum á borð
við Henri Michaux sem notuðu td.
austurlenskt letur sem áhrifavald í
verkum sínum og auðvitað hjá ex-
pressionistum eins og Jackson
Pollock sem einnig notaði ólæsileg
leturtákn í upphafi ferils síns. Það er
helst að list Halldórs mæti stefnum
sem þessum í líkamstjáningunni í
reykmyndunum og í krafti tilvilj-
unarinnar í vatnslitamyndunum í
kerinu og í storknun hraunmolanna.
Halldór vinnur síðan á annan hátt
með tákn þau sem hann notar, en
hann notar raunverulegt letur, þó
varla læsilegt nema þeim sem kann
fleiri tungumál en flestir. Þetta sam-
spil hins læsilega og óskiljanlega er
áhugavert. Þannig verður táknmál
Halldórs sem listamanns, hið raun-
verulega „letur“ sem notað er til að
vinna verkin, táknmál sem byggist á
líkamlegri upplifun, tengingu við öfl
náttúrunnar og vitrænum skilningi
áhorfandans sem hluta af ákveðnu
menningarsamfélagi. Lifandi vatns-
litamyndirnar gæða sýninguna lífi í
samræmi við vinnu Halldórs að öðru
leyti og þær gera áhorfandanum
mögulegt að upplifa hið skapandi
augnablik af eigin raun.
Morgunblaðið/Golli
Frá sýningu Halldórs Ásgeirssonar í Gallery Terpentine.
Skapandi augnablik
MYNDLIST
Gallery Terpentine,
Ingólfsstræti 5
Til 15. apríl. Opið mánudaga til föstu-
daga kl. 10–18 og 11–16 um helgar.
Blönduð tækni, Halldór Ásgeirsson
Ragna Sigurðardóttir
ÞAÐ VAR vel mætt í FÍH-salinn
þegar boðið var upp á íslensk
dægurlög og tónlist eftir Kurt
Weill og þarf engan að undra. Er
ég hlustaði á þessa tónlist kom
mér í huga grein eftir Jónas Sen í
Lesbók Mbl. 2. þ.m. Þar velti höf-
undur fyrir sér spurningunni um
hvort ný tónlist væri leiðinleg, en
Gísli Marteinn hafði afgreitt all-
flest nútímatónskáld sér og öðru
venjulegu fólki óskiljanleg í viðtali
við Atla Heimi skömmu áður.
Vanti laglínu í tónlist, söguþráð í
skáldverk eða þekkjanlegan hlut í
málverk hefur slíkt jafnan verið
dæmt óskiljanlegt af gíslum allra
tíma, sem hafa þá sjaldnast nennt
að hlusta, lesa eða horfa á það sem
fyrir þarf að hafa. Kannski er það
ekki nema eðlilegt að gíslarnir nái
ekki tónmáli seríalismans frekar
en Jónas, hámenntaður tónlist-
armaður, seið samasöngs Mari
Boine sbr. umsögn hans um tón-
leika hennar í Salnum í fyrra. Það
sem honum fannst tilbreyting-
arlaust söngl fannst mér marg-
brotin túlkun tilfinninga. Það er
nefnilega rétt sem Jónas segir að
„rétt eins og börn þurfa að heyra
nýtt mál talað í ákveðinn tíma til
að læra það þarf að heyra nútíma-
tónlist oftar en einu sinni. Sama
gildir um flesta aðra tónlist“. En
það var ekki rétt í grein Jónasar
að „djassinn og önnur dæg-
urtónlist hafi náð til fjöldans“.
Djass er ekki dægurtónlist og hef-
ur ekki náð til fjöldans eftir að
heimsstyrjöldinni síðari lauk. Aft-
ur á móti hefur tónlistin sem
fimmmenningarnir fluttu í FÍH-
salnum náð til fjöldans, söng-
leikjalög Kurts Weills sem og ís-
lensku dægurlögin. Þau íslensku
runnu inn um annað eyrað og út
um hitt og ekki hefðu þau borið
uppi tónleika án Kurt Weill-
tónsmíðanna. Þarna mátti heyra
tangóa eftir Þóri Jónsson fiðlara,
sem stjórnaði fyrstu alíslensku
djasssveitinni á árunum áður en
djassinn varð listtónlist, og Bjarna
Böðvarsson. Fyrsta lag Guð-
mundar Ingólfssonar píanista við
ljóð móður hans Fríðu Sæmunds-
dóttur, Ástaróð eftir Árna Ísleifs
og Augun þín eftir Skúla Hall-
dórsson sem hann taldi að útlensk-
ir hefðu samið Dóminó upp úr.
Þessi lög voru vel flutt þótt dálítið
skorti á sveifluna í Ástaróðnum og
ótrúlegt var að heyra hversu lit-
laus Vorblómin anga hafa verið í
hinni skrifuðu gerð miðað við túlk-
un Guðmundar á laginu eftir að
hann náði fullum listamanns-
þroska.
Fyrri hluti tónleikanna var helg-
aður tónlist Kurts Weills og
kenndi þar margra grasa. Buddy
on the nightshift var upphafslagið,
en þar skorti á sveiflugleðina hjá
söngkonunum. Aftur á móti sungu
þær Speak low einkar fallega sam-
an og September song var einnig
ágætlega túlkað. Bæði þessi lög
eru löngu orðin klassík í djass-
inum í túlkun helstu söngvara
hans. Jóhanna söng með brecht-
ískum stæl Surabaya-Johnny en
hápunktur tónleikanna var túlkun
Signýjar á tveimur Weill-söngvum
sem ég hefi aldrei heyrt áður:
Complainte de la Seine og Je ne
t’aime pas við ljóð Maurice Magre.
Henni tókst frábærlega að túlka
sorg og óhugnað ljóðanna.
Semsagt: Listamennirnir skil-
uðu sínu með ágætum en dæg-
urlagahluti tónleikanna sannaði að
slík tónlist er ekki samin til að
hlusta á í tónleikasal.
TÓNLIST
Salur FÍH
Signý Sæmundsdóttir sópran, Jóhanna V.
Þórhallsdóttir alt, Hjörleifur Valsson
fiðlu, Gunnar Hrafnsson bassa og Bjarni
Þór Jónatansson píanó.
Laugardaginn 9.4.
Íslensk dægurlög
Signý
Sæmundsdóttir
Jóhanna V.
Þórhallsdóttir
Vernharður Linnet


 
   
  
  
Ingólfur G. Gissurarson, logg. fast.
www.valholl.is
Opið virka daga frá kl. 9-17:30.
Sími 588 4477
Falleg 90 fm íbúð á jarðhæð/
kjallara í góðu steinhúsi.
Sérinngangur. Frábær staðsetn-
ing. Góður suðurgarður með
timburpalli. Verð 15,9 millj.
Allir velkomnir.
Hraunteigur 20 - Opið hús kl. 17-21
„TÓNLISTIN er frá hjarta Mið-
Evrópu – hljómfallið dansandi villt
og laglínurnar tregablandnar. Tón-
skáldin koma frá Slóvakíu, Ung-
verjalandi, Rúmeníu og Tékklandi.
Þau voru uppi á tímum þjóðlegrar
vakningar og sóttu innblástur í
fjölbreytta alþýðutónlist landa
sinna.“ Þessi orð mátti lesa á
heimasíðu Salarins í Kópavogi og
voru um verkin sem Bryndís Halla
Gylfadóttir sellóleikari og Edda
Erlendsdóttir píanóleikari fluttu á
tónleikum á sunnudaginn var.
Þetta voru útgáfutónleikar í tilefni
nýs geisladisks með sömu dagskrá
og fengu áheyrendur fyrst að
hlýða á forkunnarfagra tónsmíð
eftir Leos Janacek, Ævintýri. Bara
þessi tónlist – og sérstaklega síð-
asti kaflinn – gerir diskinn þess
virði að eignast hann. Síðasti kafl-
inn er leikinn aftur og aftur í kvik-
myndinni Óbærilegur léttleiki til-
verunnar; hann er svo fallegur að
orð fá því ekki lýst. Þær Bryndís
og Edda spiluðu hana einstaklega
vel; hver einasti tónn sellóleik-
arans var markviss og alls konar
litbrigði píanóraddarinnar voru
smekklega útfærð.
Svipaða sögu er að segja um
annað á efnisskránni, Sónata nr. 2
op. 26 eftir Enescu var prýðilega
flutt, dramatískar andstæður tón-
listarinnar voru settar fram á
sannfærandi máta. Tæknileg atriði
voru á hreinu, t.d. var samspilið
nákvæmt og styrkleikjafnvægið
eins og það átti að vera. Kodaly
sónatan op. 4 var líka glæsileg, full
af alls konar tilfinningum og Til-
brigði Martinus við slóvneskt stef
voru margbrotin, stígandin í túlk-
uninni snilldarlega byggð upp og
hápunktarnir glæsilegir. Þetta
voru frábærir tónleikar; geisla-
diskurinn hlýtur að vera skemmti-
legur!
TÓNLIST
Salurinn í Kópavogi
Bryndís Halla Gylfadóttir sellóleikari og
Edda Erlendsdóttir píanóleikari fluttu
tónsmíðar eftir Janacek, Enescu, Kodálý
og Martinu. Sunnudagur 10. apríl.
Kammertónleikar
Edda
Erlendsdóttir
Bryndís Halla
Gylfadóttir
Jónas Sen
Falleg tónlist