Morgunblaðið - 01.12.2005, Page 34

34 FIMMTUDAGUR 1. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
STÚDÍÓSÁND ER OFMETIÐ
HAIRDOCTOR
026
Fimmtudagurinn
1. desember
26. tölublað
1. árgangur
Forsíðumynd
Silja Magg
12
FRÍTT
Myndasíðan
Rokkland og Sigur Rós
4
Hvaða gæludýr
eru í tísku?
Og áhrif bíómynda á
tískuna
Pjúra jóla-
stemning
Í Ingólfsstræti
6
Tannálfarnir
Hanna fyrir Sigur Rós
Meiri Óli Píka
Myndasöguhöfund-
urinn Ómar
8
Nýja Ford-
fyrirsætan
Matthildur Lind
Matthíasdóttir
10
Langþráð til-
raun til flugs
Loksins ný plata með
Úlpu
Laurence
Revey
Týnist ekki á Íslandi
16
Mugison:
Little Trip
Plata vikunnar
17
Ó já, það verð-
ur bĺóð!
Saw II er verri og betri
en fyrri myndin
18
Hobbíhornið!
Karaókí: Partíleikur
dauðans
Í hörðum heimi
50 Cent: Bulletproof
20
Matti í
Pöpunum
Óhófleg bjartsýni
22
MÁLIÐ ER
Í MIÐJUN
NI Á MOG
GANUM Í
DAG
KRISTINN E. Hrafnsson er fjölhæf-
ur listamaður og jafnvígur á kon-
kretljóðlist, hönnun bílastæða og
gjörningaskúlptúra á borð við Ís-
landsklukku á Akureyri. Kristinn
hefur unnið nokkuð af verkum í op-
inbert rými, má þar nefna hönnun
bílastæða við Kringluna. Um alda-
mótin var Íslandsklukku hans komið
fyrir á Akureyri, sjö tonna klukku
sem hringt er einu sinni á ári og eru
slögin jafnmörg árunum fram yfir
aldamót. Kristinn hefur einnig fundið
miðju Reykjavíkur sem sjá má í mið-
bænum. Á sýningunni Ný íslensk
samtímamyndlist II, sem nú stendur
yfir á Listasafni Íslands, er að finna
konkretljóð eftir Kristin og fáein
þeirra má einnig sjá í Safni ásamt
skúlptúr hans, Stöðug óvissa.
Í sýningarskrá í Safni kemur fram
að hugmynd að listaverki um óviss-
una sé gömul en hafi loks fundið sér
form í minningunni um bekk undir
suðurgafli í Hafnarfirði, gafli sem er
horfinn og mennirnir sem þar sátu að
spjalli einnig. Kristinn gerði nýjan
bekk og áletraði hann með orðunum
Stöðug óvissa, með rithönd Hreins
Friðfinnssonar myndlistarmanns.
Þetta verk má sjá sem dæmi um list
sem athvarf, afdrep eða rými til að
nema staðar og hugsa, nema í Safni
sest enginn á bekkinn, þar tekur
hann á sig form skúlptúrs. Í anda
annarra verka Kristins gæti ég vel
hugsað mér bekkinn staðsettan á ein-
hverju litlu torgi, þar sem hann yrði
notaður eins og bekkurinn horfni.
Áletrunin myndi vekja sitjendur til
umhugsunar um lífið og hverfulleika
þess og ég er jafnvel ekki frá því að
listaverkið nyti sín betur við slíkar
aðstæður, hreinlega sem hlutur með
notagildi en um leið listaverk sem
vekur athygli á möguleikum list-
arinnar sem andlegu rými, umhugs-
unarrými í samfélaginu. Slík nálgun
er ekki óalgeng og má nefna verk
Siah Armajani sem dæmi.
Það er til marks um ólíka upplifun
okkar á umhverfinu og fyrirbærum í
samfélaginu að í mínum augum er
bekkur þar sem gamlir menn sitja að
spjalli andstæða stöðugrar óvissu,
þvert á móti einhvers konar fastur
punktur í umhverfi sem að öðru leyti
býr yfir stöðugri óvissu. Þessi and-
stæða upplifun er áhugaverð og vek-
ur til umhugsunar um hvað óvissa er
og hvaða þættir í samfélaginu fela
hana í sér. Nafnið stöðug óvissa
minnir á ákveðna klisju, þá að eini
stöðugi þáttur tilverunnar sé breyt-
ingin, ef til vill má heimfæra hið sama
upp á óvissuna, það eina sem er víst í
þessu lífi er að það er stöðug óvissa.
Þetta er forvitnilegt verk úr smiðju
Kristins sem er einn af áhugaverð-
ustu listamönnum okkar í dag, sér í
lagi hvað varðar listaverk í opinberu
rými.
Ragna Sigurðardóttir
List er staður til að hugsa
Morgunblaðið/RAX
„Þetta er forvitnilegt verk úr smiðju Kristins sem er einn af áhugaverðustu
listamönnum okkar í dag, sér í lagi hvað varðar listaverk í opinberu rými.“
MYNDLIST
Safn við Laugaveg
Til 12. janúar 2006. Safn er opið miðv.d.
til föstud. frá kl. 14–18 og 14–17 um
helgar. Aðgangur ókeypis.
Kristinn E. Hrafnsson
Stöðug óvissa
ENN og aftur var „Tónað inn í að-
ventu“ í Neskirkju á þriðjudags-
kvöld, þegar Heinrich I.F. von Bib-
er var á dagskrá með sjö af
fimmtán Rósakranssónötum sínum
fyrir fiðlu og fylgibassa við óvenju-
litla aðsókn eða aðeins um 20
manns. Skal ósagt látið hvort trúar-
dulúð miðbarokktónskáldsins
(1644–1704) hafi höfðað svona lítið
til nútímahlustenda eða hvort þrjú
ár séu of stutt bil milli uppfærslna,
því sama tríó (nú auknefnt „„Bi-
ber“-tríóið“) flutti sömu sónötur nr.
I–V á sama stað 15.12. 2002. Um
það þagði að vísu tónleikaskráin, en
burtséð frá því var hún vel úr garði
gerð með staðgóðri umfjöllun um
höfund og verk og prýdd kop-
arstungum úr frumútgáfunni sem
einnig var varpað upp á kórvegg.
Annars ættu fiðlueinleiksverk Bi-
bers að vera skylduhlustun fyrir
alla er dá partítur og sónötur Bachs
fyrir sama hljóðfæri, enda líkur
taldar á að þau hafi verið meðal
fyrirmynda hans. A.m.k. féllu þau
aldrei í fulla gleymsku, þökk sé
ekki sízt miklum tæknikröfum
þeirra. Það er auk þess harla ólík-
legt að meistaraverk Bachs, þótt
laus séu við allar „scordatura“
strengjastillingarnar (skil-
merkilega tilgreindar í tónleika-
skrá) sem einkenna verk Bibers,
hefðu getað komið til án virtúósrar
fiðluhefðar í Þýzkalandi.
Hitt er svo annað mál, að bæði
skordatúrurnar (ein fyrir hverja
sónötu) og hin enn skynjanlegu
áhrif kirkjutóntegunda leggja
ákveðnar hömlur á módúlatórískt
svigrúm í verkum Bibers. Þau virð-
ast mikið til hnita í lausu lofti um
sömu megintónmiðju, í stað þess að
leggja í stærri „ferðalög“ milli fjar-
skyldari tóntegunda eins og í 50 ár-
um yngri smíðum Bachs. Séð úr
bakspegli má því kannski segja að
þau fórni framvindu fyrir hljóm-
auðgi.
Slíkt kann að verka svolítið lang-
dregið í tempruðum eyrum 21. ald-
ar, auk þess sem hljómblærinn er
vakti fyrir Biber komst ekki fylli-
lega til skila úr stálstrengdu nú-
tímahljóðfæri Martins Frewers. Á
hinn bóginn hefði barokkfiðla
ábyggilega tekið enn lengri tíma í
umstillingu á milli sónatna en hér
gerðist, og var þó drjúgur fyrir –
jafnvel þótt (að mér sýndist) tvær
fiðlur væru til taks í flýtingarskyni.
Virðist því heldur ólíklegt að Pass-
íusónötur Bibers, eins og þær eru
einnig kallaðar, hafi upphaflega
verið ætlaðar til heildarflutnings á
einum tónleikum.
Að öðru leyti mátti hafa tals-
verða ánægju af leik þeirra félaga,
enda var túlkun aðalleikarans víða
lipur, innlifuð og merkilega hrein í
ljósi sífelldra endurstillinga. Girni-
strengjafiðlari hefði þar auðveld-
lega getað farið á taugum. Fylgi-
bassaleikur þeirra Deans og
Steingríms var ljómandi vel sam-
stilltur og oftast í góðu jafnvægi, þó
að stöku sinni örlaði á groddalegum
tóni í kontrabassanum, enda tón-
sviðabilið óneitanlega fullstórt.
Selló eða bassagamba hefði að lík-
indum náð jafnari samblöndun.
Mér er raunar til efs að Biber hafi
virkilega trúað hinni tiltölulega
nýju og óreyndu kontrastærð sam-
einaðrar fiðlu- og gömbufjölskyldu
fyrir „tasto“-hlutverki fylgibassans.
En þó má vera að meðlimir Biber-
tríósins hafi heimildir fyrir öðru.
Trúardulúð í
lausu lofti
TÓNLIST
Neskirkja
Biber: Rósakranssónötur nr. X–XI & I–V.
Martin Frewer fiðla, Dean Ferrell kontra-
bassi og Steingrímur Þórhallsson orgel.
Þriðjudaginn 29. nóvember kl. 17.
Kammertónleikar
Ríkarður Ö. Pálsson
Fáðu úrslitin
send í símann þinn