Morgunblaðið - 18.12.2005, Blaðsíða 1

Gnarr, Guð
og grín
Jón Gnarr ræðir um nýju bókina sína
og leitina að lífsfyllingu | 14
Tímarit og Atvinna í dag
Tímarit | Jólasiðir hjá tónlistarmönnum
Hátíðarvín

Hermenn Drottins
Hátíðarstemmning í Borgarbókasafninu

Einfaldir farsímar Atvinna | Hvenær er rétt að hætta að vinna?
5 6 9 0 9 0 0 0 0 0 9 0 0
SUNNUDAGUR VERÐ KR. 350
EVRÓPUBÚAR standa frammi fyr-
ir mestu loftslagsbreytingum í 5.000
ár vegna hlýnunar af völdum gróð-
urhúsalofttegunda, að mati vísinda-
manna. Rannsóknir benda til þess að
hlýni loftslag verulega hér á landi á
næstu áratugum megi búast við að
fremur hraðar gróðurbreytingar
verði á svæðum þar sem lyngmóa er
að finna en á svæðum þar sem mosa-
þemba er ríkjandi verði breytingar á
hinn bóginn hægfara.
Vísindamenn vara við því að þó
svo að markmið Evrópusambands-
ins um einungis tveggja gráða hlýn-
un næstu 100 árin náist verði and-
rúmsloft öðru vísi en mannskepnan
hafi nokkru sinni kynnst og því verði
að draga hraðar úr útblæstri gróð-
urhúsalofttegunda en áformað er.
Karl Gunnarsson, botnþörunga-
fræðingur hjá Hafrannsóknastofn-
un, segir ekki vitað með vissu hvaða
áhrif hlýnun sjávar hefði hér norður
frá. „Hér eru alltaf sveiflur í hita-
stigi. 1930–1960 var tiltölulega hlýtt
tímabil og hitastigið í sjónum hér er
ekki komið upp fyrir það sem var á
þeim tíma, en samt hefur sjórinn við
Ísland hlýnað á undanförnum árum
frá síðustu áratugum.“
Karl segir erfitt að fullyrða um
það hvort það sé hin hnattræna
hlýnun sem veldur þessum breyt-
ingum eða hvort um sé að ræða nátt-
úrulegar sveiflur. „Það eru skiptar
skoðanir á því hvaða áhrif hnattræn
hlýnun muni hafa hér við land. Ef
hér hlýnar bráðnar væntanlega ís
fyrir norðan okkur, sem veldur því
að meira bráðnunarvatn kemur að
norðan en áður. Það er sjór sem er
kaldari og ekki eins saltur og sá sem
kemur sunnan úr Atlantshafi. Vegna
þessa gæti dregið úr hlýnun og það
jafnvel valdið kólnun.“
Ein afleiðing hlýnunar sjávar er
að ákveðnar fisktegundir veiðast á
svæðum þar sem þær sáust ekki áð-
ur. „Á síðasta áratug erum við t.d.
farin að sjá skötusel fyrir norðan
land sem áður fannst bara við suður-
ströndina, útbreiðsla ýsunnar hefur
aukist og flundra hefur fundist við
landið, sem ekki var áður.“
Karl telur illmögulegt að fullyrða
nokkuð en mögulegt sé að samhliða
hlýnun verði meiri sveiflur í veð-
urfarinu sem gætu hugsanlega vegið
upp á móti áhrifum af gróðurhúsa-
áhrifum.
Mestu loftslagsbreytingar í 5.000 ár gætu verið framundan í Evrópu
Gróður á Íslandi breytist en erfitt
að spá um áhrif á fiskveiðar
Eftir Skapta Hallgrímsson
skapti@mbl.is
 Blikur á lofti | 10
ÞÆR eru fallegar, klukkurnar í búðarglugganum, en minna líka á að nú er
farið að styttast í jólin og hver að verða síðastur að finna góða gjöf.
Morgunblaðið/Kristinn
Allir fá þá eitthvað fallegt …
RÁÐAMENN ríkja Evr-
ópusambandsins fögnuðu í
gær málamiðlunarsam-
komulagi um fjárhags-
áætlun sambandsins fyrir
árin 2007–2013.
Samkomulagið náðist í
fyrrinótt eftir tveggja
daga samningaviðræður
sem Tony Blair, forsætis-
ráðherra Bretlands, sagði
að hefðu verið „ótrúlega
flóknar“.
Samkvæmt samkomulaginu gefa
Bretar eftir 10,5 milljarða evra, sem
samsvarar nær 787 milljörðum
króna, af árlegum afslætti sem þeir
hafa notið af gjöldum til ESB frá
árinu 1984. Á móti kemur að Evrópu-
sambandið á að taka öll útgjöld sín til
endurskoðunar á árunum 2008–2009,
m.a. til sameiginlegu landbúnaðar-
stefnunnar. Meginhluta fjárins verð-
ur varið til uppbyggingar í nýju
ESB-ríkjunum tíu.
Blair verst gagnrýni
Útgjöldin, sem samkomulag náð-
ist um, svara til 1,045% af heildar-
framleiðslu ESB-ríkjanna. Breska
stjórnin hafði áður lagt til að hlut-
fallið yrði 1,03% en framkvæmda-
stjórn ESB vildi að það yrði hækkað
í 1,24%.
Nokkur bresk dagblöð gagnrýndu
Blair harkalega fyrir að fallast á að
gefa eftir svo stóran hluta afslátt-
arins án þess að knýja Frakka til að
fallast á umbætur á landbúnaðar-
stefnunni til að minnka útgjöldin.
Blair varði tilslökunina í gær og
sagði að það hefði stórskaðað hags-
muni Breta ef samkomulag hefði
ekki náðst. „Við hefðum eyðilagt öll
tengsl okkar við nýju ESB-löndin og
nýju stjórnina í Þýskalandi.“
Blair og Jacques Chirac, forseti
Frakklands, sögðu að án samkomu-
lags um þetta mál hefði Evrópusam-
bandið lent í „alvarlegri kreppu“.
Kazimierz Marcinkiewicz, for-
sætisráðherra Póllands, kvaðst vera
ánægður með málamiðlunarsam-
komulagið. „Þegar allir sigra bragð-
ast sigurinn eins vel og franskt
kampavín,“ sagði hann.
Leiðtogar Evrópusambandsins
ákváðu einnig að bjóða Makedóníu
viðræður um aðild að sambandinu.
Reuters
Tony Blair, forsætisráðherra Bretlands, og
Jack Straw utanríkisráðherra (t.v.) á leiðtoga-
fundi Evrópusambandsins í Brussel í gær.
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
Samkomulagi um
fjárhagsáætlun
ESB fagnað
Ashgabat. AP. | Saparmurat Niya-
zov, forseti Túrkmenistans, hefur
skipað nýjan olíumálaráðherra og
fyrirskipað honum að læra ensku á
hálfu ári, ella verði hann rekinn.
Niyazov sagði nýja ráðherranum
að enskukunnátta væri nauðsynleg
í embættinu vegna margra er-
lendra gesta sem hafa hug á að fjár-
festa í olíu- og gasvinnslu í Túrk-
menistan.
Ekki kom fram hvort Niyazov
kann sjálfur ensku. Hann kallar sig
Túrkmenbasa, eða föður allra
Túrkmena, og er einráður í land-
inu.
Á dögunum var skýrt frá því að
Túrkmenbasi hygðist verja sem
samsvarar hundruðum milljóna
króna til að koma upp dýragarði í
Karakorum-eyðimörkinni. Hann
krefst þess að í nýja garðinum verði
mörgæsir þar sem bjarga þurfi
fuglunum frá hungri sem sverfi að
þeim vegna loftslagsbreytinga.
Læri ensku eða
verði rekinn
Hong Kong. AFP. | Í fyrstu drögum að
samkomulagi á ráðherrafundi
Heimsviðskiptastofnunarinnar
(WTO) er ekki tímasett nákvæmlega
hvenær afnema eigi útflutnings-
styrki til bænda í auðugum ríkjum
heims.
Útflutningsstyrkirnir eru á meðal
helstu deilumálanna á fundinum.
Samkvæmt drögunum á annaðhvort
að afnema styrkina fyrir árið 2010,
eins og Bandaríkin og fleiri lönd
vilja, eða fimm árum eftir að nýr
samningur um aukið frelsi í heims-
viðskiptum tekur gildi árið 2008.
Búist er við að samið verði um
breytingar á drögunum áður en
fundinum lýkur í dag, sunnudag.
Peter Mandelson, sem fer með
viðskiptamál í framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins, sagði að í
drögunum væri „ekki nægilegt jafn-
vægi“ en samningaviðræðunum yrði
haldið áfram.
Kamal Nath, viðskiptaráðherra
Indlands, sagði að „alvarlegir gall-
ar“ væru á drögunum.
Deilt um
afnám styrkja
♦♦♦
STOFNAÐ 1913 243. TBL. 93. ÁRG. SUNNUDAGUR 18. DESEMBER 2005 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is