Morgunblaðið - 18.12.2005, Blaðsíða 40

Slowlab er hreyfing skapandifólks sem hvert á sinn háttvinnur að einhverju leytiundir hugmyndafræði
„slow design“. Þetta fólk vill með
verkum sínum, hvort sem það eru
hugmyndir, vörur eða umhverfi,
bæta lífsgæði fólks.
Hugmyndin að baki „slow de-
sign“ er komin frá ýmsum hreyf-
ingum sem hafa verið að ryðja sér
til rúms og flytja út boðskap sinn.
Á Ítalíu var fyrir um 15 árum
stofnum hreyfing sem kallast
„slow food“. Hugmyndafræði slow
food byggist á því að stytta sér
ekki leið eða sætta sig við skyndi-
lausnir þegar kemur að mat. Einn-
ig má segja að lífsmáti nútímans
hljóti að kalla á einhvers konar
andsvar. Það er hlutverk hönnuða
að leita lausna fyrir aðkallandi
vandamál.
Hugmyndafræði „slow design“
snýr að öllu hönnunaferlinu, hug-
myndavinnunni og útkomunni.
Hugmyndin um „slow design“ hef-
ur ekkert með tíma að gera og
snýst ekki um að gera hluti hægt
eða eitthvað slíkt. Heldur snýst
hún frekar um að vera opin fyrir
umhverfinu í kringum okkur í
hönnunarferlinu og opna kannski
einnig augu notandans með hönn-
uninni. Það er svo margt sem
gleymist og týnist þegar lifað er á
tvöföldum hraða, þessi mikli hraði
hefur áhrif á skilningarvit okkar,
slítur sambönd manna á milli og
fer illa með umhverfið.
Andsvar við neysluhyggjunni
„Slow design“ snýst m.a um
samskipti manna á milli, sögur
sem fólk hefur að segja og sögur
sem leynast í hlutunum í kringum
okkur og er því að mörgu leyti
andsvar við neysluhyggjunni og
öllu flóðinu af upplýsingum sem
yfir okkur flæða á hverjum degi.
Hollenski hönnunarhópurinn
Droog sýndi á hönnunarvikunni í
Mílanó, Salone del Mobile árið
2004 verkefni undir einkunnarorð-
unum „Go Slow“ eða farðu þér
hægt. Mitt í öllum ysinum og þys-
inum sem einkennir Mílanóborg á
hönnunarvikunni settu Droog-
félagar upp veitingastað þar sem
hægt var að njóta „hægra“ lysti-
semda og eiga örlitla hvíldarstund.
Allir hlutir og húsgögn á veitinga-
staðnum voru sérhönnuð af Droog
og meira segja var flogið með
starfsfólkið, sérvalin hollensk
gamalmenni, frá Hollandi. Verk-
efnið hefur síðan verið sýnt í Rott-
erdam, London og Tókýó.
Á veitingastaðnum eru gestir
boðnir velkomnir og fá í hönd
handsaumaðan matseðill. Eftir að
hafa valið mat og drykk fá gest-
irnir fallega sérvéttu sem þeir eiga
að geyma. Kannski þurfa þeir að
bíða eftir borði en þá gefst tæki-
færi til að líta í kringum sig. Þegar
komið er að því að setjast til borðs
fá gestir stóra inniskó sem þeir
klæðast. Skórnir hafa þann eig-
inleika að þeir hægja á ganghraða
gesta, auk þess að pússa gólfið í
leiðinni. Stólar veitingastaðarins
hanga á veggjum og gestir velja
sér stól til að sitja í. Einnig er
hægt að slappa af í ruggustól og
nudda fæturna eða dunda sér við
að raka í litlum Zengarði.
Gestir eru hvattir til að fylgjast
með öllu sem fram fer hvort sem
það er starfsfólkið sem þjónar
hægt en örugglega til borðs,
hvernig maturinn er búinn til, ljós-
unum sem verða bjartari og veik-
ari til skiptis eða hinum gestunum.
Gestirnir eru einnig hvattir til að
spjalla við aðra gesti og jafnvel
eignast vini. Þegar þjónninn kem-
ur með heitt handklæði er kominn
tími til að halda leiðar sinnar,
hengja upp stólinn sinn og muna
að pakka ílátunum í áðurnefnda
servéttu því borðbúnaðinn má taka
með heim.
Life is Suite
Hönnunarhópurinn Raw Nerve
sem hefur aðsetur í London bjarg-
aði gömlum sófa sem átti að henda
og gaf honum nýtt líf. Sófinn var
illa farinn en hópurinn velti fyrir
sér sögu hans og þeim leyndar-
dómum sem hann geymdi eftir að
hafa þjónað hlutverki sínu sem sófi
heimilis í mörg ár. Þau ímynduðu
sér að hann hafi heyrt ástarjátn-
ingar og leyndarmál. Verið hluti af
leik barna og týndir hlutir leynd-
ust á milli púða hans. Þau sáu sóf-
ann ekki sem dauðan hlut heldur
sem lifandi veru sem ætti sér líf og
hefði sögu að segja.
Verkefni Raw Nerve varð því að
endurvekja og segja sögu gamla
sófans.
Sófinn var bólstraður á ný með
efni sem á var prentuð saga hans
fram að þessu, gömul leyndarmál
komu fram í dagsljósið og til að
skoða líf sófans þarf að kíkja undir
hverja pullu og fara á milli púða
og sjá hvað þar leynist.
Með þessum hætti er sófinn ekki
bara nytjahlutur heldur gefur
þeim sem í honum situr tækifæri
til að uppgötva eitthvað sem hann
áður ekki vissi og verður sá hinn
sami um leið hluti af sögu sem
heldur áfram um ókomna tíð.
Harðræði innstungunnar
Heimilistæki Dick van Hoff,
Tyranny of the Plug, eru tæki sem
ætluð eru til nota í eldhúsinu og
vinna af hendi verk eins og að
hræra, blanda og hakka. Það sem
er óvanalegt við þessi tæki er þó
það að þau eru handknúin.
Nútímamaðurinn sankar að sér
ógrynni af ýmsum rafmagnstækj-
um sem vinna ýmis verk en hann
hugsar ekki mikið um hvaðan ork-
an kemur sem knýr öll þessi tæki.
Það er meðal annars hlutverk
þessara handknúnu tækja að fá
fólk til að velta fyrir sér hvaðan
orkan kemur. Tækin eru falleg og
forvitnileg með gamaldags yfir-
bragð 6. áratugarins einmitt þegar
mikil tækjabylting og æði, sem
enn virðist ekki vera að linna, skók
hinn vestræna heim. Tækin vinna
vel þau verk sem þeim er ætlað og
gefa notandanum einnig smánæði
til að hugsa meðan hann snýr
sveifinni til að hakka í grænmet-
isbuffið sitt.
Seinasta vor var haldinn kúrs í
Listaháskóla Íslands þar sem
nemendur rannsökuðu hugtakið
hægt og var námskeiðið kennt af
Corolyn Strauss sem er stofnandi
slowlab. Ellefu nemendur sóttu
námskeiðið sem m.a. fól í sér að
liggja í mosabreiðum, tengja á
milli tyggjóklessna á gangstéttum
á Laugaveginum en fyrst og
fremst veltu nemendur fyrir sér
núinu og mikilvægi þess að hugsa
fram í tímann. Þeir fengu nýja sýn
á sína persónulegu vinnu og sáu
möguleika á vinnu í samvinnu við
aðra og síðast en ekki síst bættu
við „slow design“ hugmyndafræð-
ina.
Rauður þráður – hægfara hönnun
Námskeiðið var mikil innri
rannsókn en einnig byggðist það á
hugmyndaskiptum nemenda á
milli. Nemendur unnu síðan verk-
efni út frá sínum uppgötvunum og
ýmsar skemmtilegar hugmyndir
litu dagsins ljós. Má þar nefna
dansverk sem túlkar hegðun far-
þega strætisvagna Reykjavíkur.
Útirúm fyrir fullorðna svo fólk
geti sofið úti eins og ungabörn og
horfið frá raunveruleikanum. Önn-
ur hugmynd var innsetning þar
sem fólki var boðið að leggjast nið-
ur og með hjálp skýjamynda, vind-
hljóða, gervigrass, viftu og jarð-
arberjalyktarauka upplifði það
undarlega gervináttúru. Þarna
urðu líka til skór sem hjálpa fólki
að hægja á sér og taka eftir um-
hverfi sínu. Þessi verkefni er hægt
að skoða á vefsíðunni www.slowde-
sign.blogspot.com.
Mörg verkefni falla undir hug-
myndafræði „slow design“ og í
fyrstu virðast þau ólík og eins og
þau eigi ekki mikið sameiginlegt
en þegar nánar er athugað er
ákveðinn rauður þráður sem teng-
ir þau, ákveðin hugmyndafræði
undir samheiti „slow“ sem kristall-
ast í þessum verkefnum.
Í hlutarins eðli | Tíminn líður hratt á gervihnattaöld segir í textanum og nú nærri 20 árum eftir að þessi orð voru samin á þetta við sem aldrei fyrr. Nú
mitt í öllu jólastressinu er því ágætt að taka sér stund og slappa af og lesa grein um hugmyndir og hönnun sem fjallar um að fara sér hægar og njóta
andartaksins, segir Lóa Auðunsdóttir.
Go slow-veitingastaður eftir Droog í Mílanó 2004.
Droog-hrærivél.
Tyranny of the
plug, handknúin
eldhústæki eftir
Dick van Hoff.
Höfundur er vöruhönnuður.
Life is suite-sófi.
Endurlífgaður sófi
eftir Raw Nerve.
Legið í mosa.
Nemendur
kynna sér hug-
myndafræði
slow design
liggjandi í mosa.
Hægt og skapandi
’Hugmyndafræði „slow design“snýr að öllu hönnunaferlinu, hug-
myndavinnunni og útkomunni.‘
40 SUNNUDAGUR 18. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Fréttir á SMS