Réttur - 01.06.1943, Page 32

Mehring og Marxævisagan
Þjóðverjinn Franz Mehring (1846—1919) mun ætíð talinn með-
al fremstu fræðimanna og rithöfunda Marxismans.
Stjórnmálaferil sinn hóf hann með blaðamennsku og ritstjórn
frjálslyndra borgarablaða, og frá þeim tíma er til rit eftir hann
gegn þýzku sósíaldemókrötunum. En eftir gildistöku „sósíalista-
laga“ Bismarcks snerist Mehring djarflega lil varnar fyrir hina
ofsóttu sósíaldemókrata og tók upp frá því að leggja stund á Marx-
isma með þeim árangri, að hann varð til dauðadags einn bezti
forvígismaður þeirrar stefnu.
Um 1890 var Mehring farinn að rita að staðaldri í tímarit og
blöð sósíaldemókrata (Neue Zeit) og varð brátt umsvifamikill rit-
höfundur um þjóðfélagsmál, og lét flokksstörfin mikið til sín taka.
Hann barðist eins og ljón gegn „endurbótum“ Bernsteins og ann-
arra á Marxismanum, ásamt Kautsky og Rósu Luxemburg. Síðustu
árin fyrir heimsstyrjöldina sneri hann sér einnig gegn Kautsky í
vörn fyrir Marxismann, og var einn af stofnendum Spartakus-
flokksins er síðar varð Kommúnistaflokkur Þýzkalands. Morð nán-
ustu vina hans og samherja, Karls Liebknechts og Rósu Luxemburg,
varð Mehring, háöldruðum og heilsuveilum, of þungt áfall. Hann
lézt nokkrum dögum síðar.
Rit Mehrings ná yfir fjölmörg svið: dagblaðagreinar, sögu Marx-
ismans, sögu þýzka Sósíaldemókrataflokksins, Þýzkalandssögu,
Prússlandssögu, bókmennta- og heimspekisögu og margt fleira. Ell-
efu bindi af ritsafni hans komu út síðasta áratuginn áður en Hitler
komst til valda (Franz Mehring: Gesammelte Schriften und Auf-
satze, in Einzelausgaben. Herausgegeben von Eduard Fuchs. Sozi-
ologische Verlagsanstalt, Leipzig. I—X og XII).
Þar á meðal er eitt mesta og frægasta rit Mehrings, Ævisaga
Karls Marx. Hún kom fyrst út 1918 og er rituð á styrjaldarárun-