Réttur - 01.01.1946, Blaðsíða 22

22
RÉTTUR
til þess að mega eiga Dnéprostroj eða járnbrautir Ráðstjórn-
arríkjanna.
Og hvað stjórnmálaflokkana snertir, þá er einnig rétt að
minnast þess, að í Ráðstjórnarríkjunum voru Jrað tveir flokk-
ar, sem mynduðu stjórnina 7. nóv. 1917 og störfuðu saman
fyrst framan af. Og Jrá voru fleiri flokkar leyfðir. Það er
fyrst þegar þessir flokkar gera sig sem samtök seka um starf-
semi, er varðar við lög landsins, landráðastarfsemi, gera sig
t. d. seka um stuðning við innrásarheri og morðtilraunir og
morð á forystumönnum þjóðarinnar, að jreir eru bannaðir.
Og sama hefði orðið hlutskipti slíkra flokka í borgaralegum
lýðræðislöndum, ef Jreir hefðu gert sig seka um það sama.
Það, að aðeins er einn flokkur í Ráðstjórnarríkjunum, staf-
ar af því sögulega fyrirbæri, að þeir aðrir flokkar, sem fyrir
voru 1917, gerðust þannig allir saman sekir um brot, er
varðaði lagalega tilveru Jjeirra, svo að Bolsjevíkaflokkurinn
varð einn eftir. Það, að Bolsjevíkaflokkurinn er eini stjórn-
málaflokkur Ráðstjórnarríkjanna, er því sérstakt sögulegt
fyrirbrigði, bundið við þróunina í þeim ríkjum og er á eng-
an hátt neitt fordæmi eða skapar neina reglu um það fyrir-
komulag, sem yrði í öðrum löndum, Jtar sem verkamenn og
bændur kæmu á sósíalisma, lýðræði, ekki aðeins í stjórnmála-
heldur líka atvinnulífinu. Ekkert er líklegra en að saga 19.
aldarinnar endurtaki sig að nokkru leyti, hvað snertir þróun
sósíalistísks lýðræðis á 20. öldinni: henni svipi að því leyti
til þróunar borgaralega lýðræðisins á 19. öld, að sigramir
verði í framkvæmd með hinu ólíkasta móti. Nú þegar má
sjá lýðræði verkamanna, bænda, menntamanna og milli-
stétta framkvæmt í löndum eins og Póllandi, Tékkóslóvakíu,
Búlgaríu og Júgóslavíu með því, að margir flokkar starfa
saman gegn aðli og auðhringum, taka höndum saman til að
uppræta gamla, spillta höfðingjavaklið í þessum löndum,
en J)að var oftast nær mjög bundið peningaaðli stórveldanna
og gerði lönd þessi að hálf-nýlendum þeirra. í staðinn er
svo komið á alþýðuvaldi og raunhæfu Jojóðfrelsi.