Réttur - 01.01.1946, Blaðsíða 42

42
RÉTTUR
Stofnlán sjávarútvegsins
Til þess að tryggja þetta nauðsynlega samræmi milli að-
gerðanna í atvinnumálum og fjármálum samdi Nýbygging-
arráð vorið 1945 frumvarp til laga um Fiskveiðasjóð ís-
lands, þar sem lagt var til, að sú stofnun yrði efld að mun,
svo að henni yrði gert kleift að sjá sjávarútveginum og lijálp-
aratvinnuvegum hans fyrir stofnlánum, er næmu allt að 75%
kostnaðarverðs nýrra skipa og 67% kostnaðarverðs annarra
framkvæmda, gegn aðeins 21/2% vöxtum. Fjár til þessara út-
lána átti að afla með skyldulánum hjá seðladeild Landsbank-
ans, að svo miklu leyti sem útlánunum væri varið til kaupa
erlendis frá, og með sölu skuldabréfa á innlendum markaði,
að svo miklu leyti, sem um innlendar framkvæmdir væri að
ræða. Það hefði verið ógerningur að afla allrar þeirrar miklu
fjárupphæðar, sem hér er um að ræða, með sölu skuldabréfa
á innlendum markaði, nema þá gegn ofurvöxtum, eins illa
skipulagður og sá markaður er, og eins mikil eftirspurn og
er eftir fé til ýmis konar framkvæmda. Varð því að hverfa að
því ráði að afla fjárins beint hjá seðladeild Landsbankans,
enda var sú aðferð ofur eðlileg, þar sem hér var þá aðeins um
yfirfærslu á eignum seðladeildarinnar frá erlendum innstæð-
um í ríkistryggð innlend lán að ræða, en slík yfirfærsla hefur
engin áhrif á peningamarkaðinn innanlands, skapar enga
eftirspurn eftir vinnuafli og enga nýja kaupgetu innanlands,
og getur því engin áhrif haft í þá átt að auka verðbólguna.
Á hinn bóginn var til þess ætlazt að til allra framkvæmda
innanlands, sem sköpuðu eftirspurn eftir vinnuafli og nýja
kaupgetu, yrði fjár aflað með sölu skuldabréfa innanlands,
er þá drægi jafnmikið úr öðrum framkvæmdum. Hvað vexti
af lánum seðladeildarinnar snertir var gert ráð fyrir, að þeir
yrðu nokkuð hærri, en vextir af hinum erlendu innstæðum
hafa verið undanfarin ár, og að þessi yfirfærsla á fé seðla-
deildarinnar úr erlendum innstæðum í innlend lán yrði
bankanum til nokkurs hagnaðar.