Réttur - 01.01.1946, Page 51

R É T T U R
51
ríkisins og aðrar aðgerðir að leggjast á eitt. Breyting á verð-
gildi peninganna hefur í för með sér eignatilfærslur, sem eru
af fullkomnu handahófi, og geta komið mjög óréttlátlega
niður. Slíkar breytingar á verðgildi peninganna geta líka
liaft aðrar afleiðingar á hagkerfið. Ef verðgildi peninganna
eykst (deflation) verður það til þess að stöðva atvinnulífið að
verulegu leyti og skapa atvinnuleysi. Slík stefna í peninga-
málurn er því nú almennt fordæmd af hagfræðingum og mun
hvergi í lieiminum vera talin koma til mála nú, enda þótt
Framsóknarflokkurinn hér lteima hafi nú í mörg ár barizt
fyrir þessari stefnu af jafnmiklu skilningsleysi og þrautseigju.
Minnkun á verðgildi peninganna (verðbólga, inflation) er
að vísu samfara eða fylgir mikilli aukningu athafnalífsins, en
er þá vanalega um leið tákn þess, að sú aukning hafi náð
takmörkum sínurn. Ef gengið er óbreytt getur verðbólga
komið mjög liart niður á þeim atvinnuvegum, er framleiða
til útflutnings. Hún leiðir einnig til alls konar braskfyrir-
brigða og gefur þeim einstaklingum, er ráða yfir eftirsóttum
vörutegundum möguleika til okurstarfsemi, sé eftirlitið ekki
því betra. Verðbólgan getur einnig haft mjög óheppilegar af-
leiðingar á tekjuskiptinguna, launastéttirnar geta lent aftur
úr, en braskararnir fleytt rjómann. Gangi verðbólgan langt
getur hún leitt til fullkominnar eyðileggingar myntarinnar
og upplausnar atvinnulífsins. Allt þetta eru þekkt fyrirbrigði
frá verðbólgum stríðs- og eftirstríðsáranna í mörgum lönd-
um, bæði nú og í fyrri heimsstyrjöldinni. Af þessum ástæðum
verður það að teljast æskilegt að halda verðgildi peninganna
sem mest óbreyttu.
Sú verðbólga, sem myndast hefur hér á stríðsárunum, er
í raun og veru ekki mjög mikil, miðað við það, sem átt hefur
sér stað og nú á sér stað víða annars staðar, og hún er að ýmsu
leyti alveg sérstæð. Hinar raunverulegu tekjur þjóðarinnar
hafa stóraukizt einmitt vegna verðbólgunnar, vegna þess að
vinnuafl og íslenzkar útflutningsvörur liafa verið greiddar
með tilliti til Verðlags innanlands. Enda þótt verðlag hafi