Réttur - 01.06.1947, Side 5

RÉTTUR
77
í sífellu í iðnaðarborgunum og auðvaldið varð í sífellu
að endurbæta framleiðslutækni sína til þess að geta
borið hið hækkandi kaup. Þannig lagði straumurinn til
hins frjálsa jarðnæðis á 19. öldinni grundvöllinn að
„háa kaupinu" 1 Ameríku og hinni öru þróun tækninnar
þar.
En ástæðan til þess að nýbyggjarnir fengu ókeypis
jarðnæði til eignar var sú að gömlu hugvitssósíalistarn-
ir, lærisveinar Fouriers og að nokkru leyti Owens, höfðu
frá því um 1840 unnið að útbreiðslu hugmynda sinna í
Ameríku og sérstaklega einbeitt sér á tvær raunhæfar
lagasetningar, síðast undir forustu Horace Greeley, eig-
anda New York Tribune: Lögin um að hver vinnufær
maður skyldi eignast ókeypis þá ónumdu jörð, er hann
vildi ryðja og rækta, — og lög um tíu tíma vinnudag.
Baráttan fyrir þessum lögum setti áratugum saman
mark sitt á löggjöf hinna ýmsu Bandaríkja Norður-
Ameríku og 1862 sigruðu þeir í baráttunni fyrir hinum
fyrrnefndu (homestead-lögin).
Þessi réttur til jarðarinnar gerði það mögulegt fyrir
duglegustu alþýðumenn Ameríku áratugum saman að
komast úr helgreipum stóriðjuvaldsins, sem alltaf læst-
ust fastar að hálsi kolaþræla Pennsylvaníu og annarra
iðjusvæða. Þessi réttur til óbyggðarinnar, meðan hún
var til, skóp hina sjálfstæðu bændastétt Ameríku á
nítjándu öldinni og fylkti henni lengi vel við 'hlið iðn-
aðarverkalýðsins í stórborgum austurstrandarinnar gegn
ágengni og kúgun auðdrottnanna, sem teygðu járn-
brautir sínar eins og klær út um frjáls lönd bændanna
og reyndu að flytja þrældóminn í kjölfar þeirra.
Óbyggðin og réttur hins vinnandi manns til jarðar-
innar, sem hann ryður sér og ræktar, er efnahagslegi
grundvöllurinn að því frelsi sem til var í Ameríku á
síðari hluta 19. aldar. Þessar aðstæður hjálpuðu og til
að skapa hina sterku einstaklingshyggju, er einkennir