Réttur - 01.06.1947, Side 20

92
RÉTTU R
„Nafnið Vilhjálmur Morris ætti að standa gulli ritað á
íslands söguskildi".
★
Beztu menn íslands, þeir, sem hæst báru í menningu
þess og fremstir stóðu á verði um andlegt og siðferðilegt
mat þjóðarinnar á verðmætum lífsins, fordæmdu auðvald
Ameríku og tóku að eygja í sósíalismanum vonina um að
forða íslandi frá því að verða nokkru sinni ofríki auð-
valds að bráð.
Ég hef því orðið svo langorður um afstöðu Matthíasar
í þessum efnum, að það er lærdómsríkt á þeim tímum,
sem amerísk leppblöð á íslandi kenna að sósíalisminn og
öll barátta gegn auðvaldi Ameríku hér á landi sé erlend-
ur undirróður, að minna á hvernig þjóðskáldið, er orti
,,Ó, Guð vors lands“ leit á þessi mál á sínum tíma og
myndi víst verða fyrir galdraofsóknum amerísks auð-
valdsofstækis og rógi íslenzkra þjóna þess, ef 'hann lifði.
En það mætti taka svo mörg dæmi um afstöðu annarra
fremstu manna íslands að æra mætti óstöðugan.
Gestur Pálsson ritar sínar sósíalistisku greinar í
,,Heimskringlu“ til þess að boða Vestur-íslendingum sósí-
alismann sem leiðina til baráttu gegn auðvaldi Ameríku.
Sigurður Júlíus Jóhannesson yrkir sín róttæku ádeilu-
kvæði á auðmenn Ameríku og lýsir fyrir löndum sínum
beggja megin hafsins hervaldskúgun amerísku auðjöfr-
anna gagnvart verkalýðnum.
Því meir sem á líður 20. öldina, því ógnþrungnari verða
frásagnirnar, sem íslenzku þjóðinni berast í ferðasögum,
raunhæfum skáldsögum og þjóðlífslýsingum frá auð-
valdsríki Ameríku.
Einar Hjörleifsson Kvaran reit í frásögn sinni „Vest-
urför“ 1909 m. a. á þessa leið um ameríska auðvaldið.
,,Því meira sem ég las af Vesturheimsblöðunum, því