Réttur - 01.01.1950, Síða 16

16
RÉTTUR
sjón í liði Chiang Kai-sheks, þeir samþykktu því að sleppa Mao,
en fyrirliði þeirra komst að því og hindraði það. Þegar þeir áttu
eftir um tvö hundruð metra til aftökustaðarins, sá Mao sér færi
á að hlaupast brott frá hermönnunum og fela sig í háu grasi. Hans
var leitað lengi dags, og stundum gengu hermennirnir svo nærri
honum að við sjálft lá að þeir stigju ofan á hann. Þegar dimmdi
um kvöldið komst hann til fjalla og náði eftir mikla erfiðleika til
bændaherfylkis sem tók honum fegins hendi.
Bændur á þessum slóðum höfðu nú einnig risið upp gegn
Kuomintang og hinn litli her þeirra sótti sigursæll suður á við
gegnum Húnanfylki. En stefnuskrá uppreisnarmanna, er Mao hafði
átt mestan þátt í að semja, hafði aldrei náð samþykki miðstjórnar
Kommúnistaflokksins, og vildi hún að herferðinni yrði hætt, Mao
var sviptur trúnaðarstörfum sínum hjá flokknum. Engu að síðúr
hélt hinn litli bændaher áfram bardögum og fleiri og fleiri gengu
í herinn. í nóvember 1927 var fyrsta sovétið sett’á stofn í Chalin
á landamærum Húnan, uppreisnir brutust út víða um landið og
rauðir herir og sovét voru stofnuð, en eining komst aftur á í
Kommúnistaflokknum. Rauði herinn efldist skjótt að styrkleik og
sigrum og náði næstum öllu Kiangsihéraðinu á sitt vald og þar
með var fenginn grundvöllur undir ráðstjórnarríki og stjórn þess
mynduð, og átti Mao sæti í henni.
En nú fór Kuomintangstjórnin að verða alvarlega skelkuð út af
fylgi kommúnista, og Chiang Kai-shek hóf gereyðingarstyrjaldir
sínar á hendur þeim, en þrátt fyrir tífalt stærri her og betri út-
búnað tókst honum þó ekki að sigra kommúnista. Alls voru farnar
fimm herferðir gegn þeim, og loks voru þeir orðnir svo aðþrengdir,
að þeir tóku þá ákvörðun að draga sig til baka til norðvesturhéraða
Kína, Shensi og Kansu eftir sjö ára ráðstjórn í suður Kína. Þetta
var 1934, og þá var Mao kosinn stjórnarforseti Ráðstjórnarríkja
alþýðu í Kína og hefur verið það síðan.
Sagan af því ferðalagi þegar 90 þúsundir manna lögðu af stað
fótgangandi níu þúsund kílómetra leið yfir fjöll og firnindi, of-
sóttar allan tímann af herjum Kuomintang með flugvélum og
nýjustu hernaðartækjum, verður ekki sögð hér, en ári síðar höfðu