Réttur - 01.01.1950, Blaðsíða 42

42
RÉTTUR
skilningi) bæru gæfu til að taka 'höndum saman um að hag-
nýta þá möguleika í þágu þjóðarinnar.
Hagfræðikenningar Benjamíns og Ólafs væru því í sam-
ræmi við hagsmuni voldugs, útlends, kúgandi auðvalds, er
heimtaði markað á Islandi fyrir afurðir sínar (flytjið inn
neysluvörur, Islendingar!), en bannar hér stóriðju og stór-
stígar framfarir, er kref jast f járfestingar. En nýsköpunin
var eitt af þeim framfaraátökum, sem undirokuð nýlendu-
þjóð gerir til að hrista af sér fjötra kyrrstöðu og kúgunar.
Skúli Magnússon landfógeti reit í sinni tíð (Lærdóms
listafélagsrit V. bls. 157—158) : „En sveitabóndinn spyr í
einfeldni sinni: Hvar finnst það í lögum vorum, að Island
skuli vera spunahús vefsmiðjanna í Kaupmannahöfn ? —
eða mega eigi sjálft tilbúa að fullu fatnað sinn, eins af
fcllu sem líni, og selja það, sem þessu kann afgangs að
verða?“ — Þá varð hann að 'horfa upp á hið stórríka ,,A1-
menna verzlunarfélag“ eyðileggja tilraun hans til þess að
íslendingar gætu fullunnið eina aðalframleiðsluvöru sína,
ullina, sjálfir.
Nú er full ástæða fyrir íslenzka fiskimanninn að spyrja:
„Hvar finnst það í lögum vorum, að Island skuli vera
bræðsluhús fyrir herzlustöðvar Unilever í Englandi, eða
mega ekki herða sitt síldarlýsi og búa til úr því smjör-
líki, sápu og annað og selja það, sem kann afgangs að
verða? Eða: Hvar*finnst það í lögum vorum að Island
skuli vera veiðistöð ein, en ekki mega sjálft sjóða niður
fisk og fiskmeti til útflutnings ?“
1 lok 18. aldar reyndust hin óskráðu lög einokunarhrings-
ins danska sterkari þeim íslenzku lögum, sem einföldum
Islending, er aðeins hugsaði um hagsmuni lands síns, fannst
eðlilegt að giltu. Nú um miðbik 20. aldar skrá hagfræðingar
engilsaxnesku auðhringanna, hins „almenna verzlunarfé-
lags“ 20. aldarinnar þau lög, sem ísland er beygt undir:
gengislækkunarlögin með tilheyrandi einokun og raunhæfu