Réttur - 01.05.1961, Side 39

R É T T U R
199
mark í huga. Hin misheppnaða styrjöld gegn Þýzkalandi; þreng-
ingarnar, sem íólk haíði orðið að þola í umsátursástandinu; at-
vinnuleysi meðal öreiganna og gjaldþrot meðal smáborgaranna;
gremja fjöldans gegn yfirstéttinni og vanmegna leiðtogum hennar;
gerjunin meðal verkalýðsstéttarinnar, sem orðin var óánægð með
hlutskipti sitt og vildi annars konar þjóðfélagsskipan; hin aftur-
haldssama samsetning þjóðþingsins, sem fyllti menn ugg yfir ör-
lögum lýðveldisins — allt þetta og margt fleira stuðlaði sameigin-
lega að því að hrinda Parísarbúum út í byltinguna 18. marz, og
hún gaf valdið óvænt í liendur Þjóðvarðarins, verkalýðsstéttarinn-
ar og bandamanns hennar, smáborgarastéttarinnar.“ (Lenín).
„París, miðstöð stjórnaraðseturs hins gamla ríkisvalds, en jafn-
framt þjóðfélagsleg þungamiðja frönsku verkalýðsstéttarinnar,
París hafði gripið til vopna gegn þeirri tilraun Thiers og illgresis-
júnkara hans að endurreisa og gera varanlegt hið gamla ríkisvald,
sem þeir höfðu fengið í arf frá keisaratímanum. París gat því að-
eins veitt viðnám, að hún var laus við herinn vegna umsátursins,
en hafði í staðinn sett þjóðvörð, sem einkum var skipaður verka-
mönnum. Þetta þurfti nú að festa í sessi sem stofnun. Fyrsta tilskip-
un Kommúnunnar var því að afnema ríkisherinn og setja vopnaða
alþýðu í staðinn.
Kommúnan var samansett af hverfisráðum, sem kjörin voru í
hinum ýmsu hverfum Parísarborgar með almennum kosningum.
Ráðin voru ábyrg og afsetjanleg, hvenær sem var. Meirihluti þess-
ara hverfisráða var skipaður verkamönnum eða viðurkenndum
fulltrúum verkalýðsstétlarinnar. (Af 85 meðlimum Parísarkomm-
únunnar voru um 30 verkamenn og rúmlega 50 handiðnarmenn,
þjónustumenn og menntamenn. Borgarastéttin átti í upphafi 20
fulltrúa, sem hún hafði komið að í krafti atkvæðamagns síns, en
þeir sögðu undir eins af sér störfum í Kommúnunni. Af meðlimum
Kommúnunnar má nefna verkalýðsleiðtoga eins og Varlin, Assi,
Duval, Theisz og hinn ungverska Leo Frankel, sem gegndi störfum
vinnumála- og viðskiptamálaráðherra. Vísindi og listir áttu þarna
ágæta fulltrúa eins og Courbet málara, Flourence mannfræðing,
Vaillant verkfræðing, Jules Valles rithöfund og Pottier skáld, höf-
und Internationalsins. Ath. H. K.) Kommúnan átti ekki að vera