Réttur - 01.05.1961, Blaðsíða 43

H É T T U It
203
og næstum engir þjófnaðir framar. Loksins voru götur Parísar-
borgar aftur orðnar tryggar síðan í febrúar 1843 og það án nokk-
urrar lögreglu. „Við“, sagði einn meðlimur Kommúnunnar, „við
heyrum nú ekki lengur um morð, rán og líkamsárásir á fólk. Það
virðist raunar svo, að lögreglan hafi dregið alla sína íhaldssömu
vini með sér til Versala“. Daðurdrósirnar liöfðu haldið í slóð
verndara sinna — flóttamanna fjölskyldunnar, trúarinnar og um-
fram allt eignarinnar. I þeirra stað komu hinar raunverulegu
konur Parísarborgar aflur upp á yfirborðið -— hetjulegar, veglynd-
ar og fórnfúsar eins og konur fornaldar. París, vinnandi, hugsandi,
stríðandi, blæðandi vegna undirbúningsins að nýju samfélagi, að
hún gleymdi næstum mannætunum við horgarhliðin, geislaði í
eldmóði síns sögulega frumkvæðis!
Nú var Kommúnan hinn sanni fulltrúi allra heilhrigðra þátta í
frönsku þjóðlífi og því hin sanna þjóðlega stjórn, en hún var engu
síður alþjóðleg að eðli sem verkalýðsstjórn, sem hinn djarfi fram-
vörður í baráttunni fyrir frelsun vinnunnar. I augsýn prússneska
hersins, sem hafði innlimað tvö frönsk héruð, gerði hún Frakkland
að föðurlandi fyrir verkalýð alls heimsins.“ (Marx 1871).
Kommúnan fellur — en lifir scmt!
Saga Parísarkommúnunnar er sagan um varnarstríð verkalýðs-
ins í París um tveggja mánaða skeið vorið 1871. 57 daga af 72
daga æfi sinni háði Kommúnan styrjöld. Versalastjórn réðist lil
atlögu gegn kommúnörðunum 2. apríl, en ekki þorði hún að
sækja inn í borgina sjálfa fyrr en 21. maí. Þá var Bismarck orðið
nógu skemmt af að horfa á frönsku borgarastéttina kveljast. Hann
sendi heim frá Þýzkalandi svo marga stríðsfanga, að Thiers var
ekki lengur neilt að vanbúnaði að ganga milli bols og liöfuðs á
kommúnörðunum. Það var líka gert í hókstaflegum skilningi. Það
var barizt í borginni í heila viku, barizt um hvert liverfi, hverja
gotu, hvert hús. Nærri því allir sem vetllingi gátu valdið börðust
með verkalýðsríkinu, karlmenn, konur og börn. Mannfallið var
ogurlegt. En það var við ofurefli að etja, og í lok „blóðvikunnar'4,
28. maí, féllu síðustu götuvígin. Kommúnan var fallin.