Réttur - 01.01.1966, Qupperneq 65

R K T T U R
65
ónáð.*) Leið verkalýðsins hefur legið um fjöll og firnindi vinnu-
þrælkunar og verðbólgu. Alltaf hafa vegfarendur átt von árása úr
launsátri ríkisvalds: gerðardóma og gengislækkana. Nokkur góð
virki hafa verið hlaðin til varnar (atvinnuleysistryggingar o. fl.),
en einnig þau eiga áhlaupa von frá andstæðingnum. En með skæru-
iiernaði kaupgjaldsbaráttunnar einum saman kemst alþýðan aldrei
á leiðarenda í þessum áfanga. Afangastaðurinn er: úrslitaáhrif al-
þýðunnar á ríkisvaldið, — að því sé beitt í hennar þágu, ekki auð-
valdsins. Það er skilyrði sigursins.
Enginn má þó halda að lífskjarabaráttan ein sé allt, svo geysi
mikilvæg sem hún er, sérstaklega á fyrsta stiginu. Menningarbarátta
alþýðunnar, andleg og pólitísk frelsisbarátta hennar, þarf að fylgj-
ast þar að. An sigurs í henni yrði Gozenland velferðarþjóðfélagsins
andleg eyðimörk — og hinn róttæki verkamaður, sem sigurinn vann
í baráttunni fyrir daglegu brauði, gæti breytzt í hinn feita þjón.
Síðan 1942 hefur lengst af verið nokkurt jafnvægi um vald og
styrk milli verklýðs- og starfsmannastéttarinnar annarsvegar og auð-
mannastéttar Reykjavíkur hinsvegar. En í krafti ríkisvaldsins hefur
auðmannastétlin nú í aldarfjórðung beitt verðbólgu og gengislækk-
unum í sífellu til þess að svíkja þannig launþega um ávexti sigra
sinna og samninga. Hefur sú saga oft áður verið rakin hér í „Rétti“.
Slik svikamylla auðvaldsins verður aðeins stöðvuð ef aðstaða og
vilj.i er til að beita ríkisvaldinu gegn auðmannastéttinni á vissu
sviði: með áætlunarbúskap, sterkum áhrifum alþýðu á bankavaldið
og nokkurri þjóðnýtingu. En þegar slíkt tækifæri gafst, — með
vinstri stjórninni 1956—8, þverneitaði Framsókn öllum slíkum að-
gerðum, — jafnt áætlunarráði sem t. d. olíueinkasölu ríkisins, —
en lét þá „fjármálamenn“ og „efnahagssérfræðinga“ ráða ferðinni,
sem síðan gengu beint í þjónustu „viðreisnar“-stjórnarinnar. —
Framsókn hafði þá enn ekkert lært og engu gleymt og sprengdi þá
stjórn á kauphækkunarkröfu, — eins og vinstri stjórnina 1938 og
samningana um vinstr.i stjórn 1942. Máske hefur hún eitthvað lært
nú, í 7 ára stjórnarandstöðu?
En verkalýður íslands þarf að læra það til fullnustu af fimmtíu
ára átökum við yfirstétt og afturhald, að eins og samstaðan í verk-
*) Eðvarð Sigurðsson, formaður Dagsbrúnar, gaf ágætt yfirlit yfir hvað
Dagsbrúnarmenn hefðu unnið af lífskjarabótum í viðtali við Þjóðviljann á
sextugsafmæli félagsins 26. janúar 1966.