Réttur - 01.06.1936, Blaðsíða 15

af safni sínu, samanstandandi af skitnum 192 bind-
um. Smáríkin á N.-Spáni voru ekki meira virSi í aug-
um volduga kalífans í Kordoba, en ríki marokk-
önsku ættarhöfðingjanna er í augum franska forset-
ans‘*.
Saga næstu átta alda er sagan um baráttu þessara
menningarsnauðu kristnu ríkja gegn veldi Araba.
Þeim tókst að hrekja þá burt skref fyrir skref, uns
Arabar yfirgáfu Granada, síðasta hæli sitt á Spáni
árið 1492. Stríð þetta hefir markað svo djúp spor
að enn þann dag í dag sér fyrir þeim.
Jörðin féll, jafnóðum og hún var tekin, í hendur
aðalsmanna, sem herjunum stjórnuðu, en kirkjan
hlaut sinn skerf. Frá þessum tímum eru fjárfúlgur
kirkjunnar, völd hennar og sérréttindi. Og sama máli
gegnir um aðalinn. Styrkleiki þessara aðila, sem
þarna hlutu höfuðstól sinn, hefir fram á þennan dag
haldið lífinu í lénsskipulaginu. Á síðari öldum mið-
alda risu upp öflugar iðnaðarborgir annars staðar
í V.-Evrópu. Verzlunarviðskifti fóru vaxandi, (N.-
Italía, S.-Frakkland, S.-Þýskaland, Flandern, Hansa-
staðirnir), og lögðu fyrsta grundvöllinn að kapítal-
isma. En á Spáni voru borgirnar eyðilagðar og fólkið
svift lífi og limum.
Á 16. öld, eftir burthrakningu Mára, er mesta
pólitíska blómaskeið hins kristna Spánar. Spánn var
stærsta veldi kristindómsins. Spönsku konungarnir
drottnuðu yfir Mið- og S.-Ameríku, Hollandi og
Flandern. Þeir voru keisarar „hins heilaga rómverska
ríkis“. Þessi völd byggðust samt ekki á vexti at-
vinnuveganna og viðgangi, heldur á ránum og grip-
deildum sem framin voru í Mið- og S.-Ameríku.
Gríðarmikill straumur gulls flaut frá Ameríku til
Spánar. Heilir skipaflotar fluttu fenginn frá ný-
lendunum, heim til hirðarinnar.
*) Madariaga s. 15.
95