Réttur - 01.04.1971, Blaðsíða 13

til þess að vinna fyrir honum og börnunum.
Síðan sér hún um daglegan heimilisrekstur
og ber ábyrgð á uppeldi og umönnun barn-
anna.
Þetta er engin smáræðis fyrirgreiðsla, sem
honum veitist.
Hún greiðir sitt lífsins framfæri því geipi-
verði að sitja heima innilokuð án beinnat,
virkrar aðildar að heimi starfsins, þjóðfélag-
inu í öllum þess margbreytileika. Hún nær
ekki að vinna sér þar óskoraðan þegnrétt.
Krafa hennar er hvergi tekin gild. Það þætti
fjarstæða og ósvinna, ef faðirinn þyrfti um
stund að þoka af sviðinu úti í þjóðfélaginu
vegna skyldustarfa heima fyrir.
Hvað stoðar það Ingu í barátm hennar
fyrir eigin persónulegu lífi, þótt börn hennar
eigi sér föður? „hún átti þetta með strák"
eins og móðir hennar bendir á. Hann er
„stikkfrí" frá heimilis- og uppeldisskyldum,
þær dæmast á konuna, og hún hvílir í horn-
steini þjóðfélagsins, múruð inni.
Það er vísast fráleitt að hugsa sér, að það
kynferðismisrétti, sem er svo áþreifanleg
staðreynd í nútímanum, muni á næstunni
hverfa úr sögunni og aðstæður allar færast til
betra og réttlátara horfs, jafnvel þótt kon-
urnar sjálfar upp til hópa færðust stórlega
í aukana með virku andófi gegn ríkjandi
ástandi.
Hér er um að ræða meira forskot og meiri
forréttindaaðstöðu en svo, að hægt sé að gera
ráð fyrir, að slíkt verði fúslega af hendi látið
og sviðið rýmt, þótt ekki væri nema um svo
sem hársbreidd.
Sú heildarmynd mun því miður enn um
stund blasa við, að íslenzkar konur standa
höllum fæti á vinnumarkaði, eru þar varalið,
sem er kallað út, þegar byrlega blæs í efna-
hagslífinu, en sendar heim aftur um leið
og harðnar á dalnum. Þannig eru þær
íhlaupavinnuafl og láglaunahópur, sem ekki
nýmr skýlausrar viðurkenningar á réttinum
til atvinnu í samræmi við getu.
Þær eru áhrifalausar á stjórn landsins, þær
standa utan valdamiðstöðvanna sjálfra,
smárra og stórra.
Vandséð er hvað er orsök og hvað er af-
leiðing eða er þetta vítahringur? Það eitt er
víst, að hér er við ramman reip að draga.
Hver sú kona, sem vill skapa sér eigin sjálf-
stæða braut og taka upp baráttuna gegn ríkj-
andi skoðunum og hefðbundnu mati á stöðu
konunnar, verður að hafa sig alla við, og
má ekki vera uppnæm, þótt á móti blási.
I seinni tíð hefur almenn umræða um
þessi mál mjög færzt í aukana, og framlag
Svövu Jakobsdóttur vegur þar þungt.
Enginn vafi leikur á því, að umræðuverk
sem þetta leikrit hennar, er sérlega vel til
þess fallið að vekja til umhugsunar og skiln-
ings á þeim vanda mannlegs samfélags, sem
að vísu lýtur að margnefndri stöðu kvenn-
anna, en er þó engan veginn neitt sérmál
þeirra.
Leikritið „Hvað er í blýhólknum" er að
að líkindum öllu sigurstranglegra, þegar á
allt er litið, en langar ræður og ýrnis meiri
háttar fyrirgangur annar.
Verkið var sýnt í Lindarbæ á vegum leik-
félagsins Grímu við góðar undirtektir. Síðar
var gerð sjónvarpsupptaka, sem hinn mesti
fengur var að og hefur hlotið lofsamleg
ummæli.
Það er einlæg von mín, að Svava Jakobs-
dóttir haldi áfram að lesa okkur pistilinn,
segi okkur fleiri sögur.
Leiðrétting:
í grein Soffíu í síðasta hefti Réttar mis-
prentaðist í 6. línu á bls. 20 í síðasta dálki
„einnig", en á að vera „engirí’.
69