Réttur - 01.04.1971, Blaðsíða 26

róttækum byltingarkenndum breytingum á
núverandi kerfi, og þessar róttæku breytingar
verða ekki gerðar nemá af fólkinu sjálfu, því
sósíalismi er ekki valdboð og tilskipanir ofan-
frá. Það verður að gera bandalag við ein-
staklinginn í allri hans vídd sem þjóðfélags-
legt, sálrænt, mannlegt fyrirbæri. Þannig er
stéttarvitund ekki bara hugarfarsbreyting,
sem gerist vegna áhrifa frá hlutlægri breyt-
ingu á samsetningu efnahagslífsins og þróun
framleiðsluþáttanna. Þekking þess er að
vísu nauðsynleg. En stéttarvitund er líka hug-
læg vitund einstaklingsins. Þannig höfum við
vissar þarfir, sem ekki eru bundnar hlutlægri
þróun framleiðsluaflanna nema að litlu leiti,
en eru hlutar sálarlífsins eða þess sem al-
mennt er kallað eðli mannsins. Og þetta er
mjög mikilvægt að vita og kunna að beita
því í baráttunni.
Sú hreyfing sem tekur mið af marxisma
verður að skynja hið fánýta, einfalda og Iág-
kúrulega daglega líf og tengjast óskum fjöld-
ans í öllum þeirra tilbrigðum og fjölbreyti-
leika.
Aðeins þannig tekst okkur að sameina hið
hlutlæga þjóðfélagslega ferli hinni huglægu
vitund einstaklinganna og eyða þeirri gjá
sem þar er nú á milli.
Hvorugt gerum við vel. Okkur hefur enn
ekki tekizt að sundurgreina og útskýra þróun
framleiðsluháttanna á Islandi þannig að það
væri auðskiljanlegt og sannleikanum sam-
kvæmt. Hættan er alltaf sú að skjóta fyrir
sig kreddunni sem nægjanlega alhæfri útskýr-
ingu. Hér eigum við óhemju verk óunnið.
En tii þess þarf starf og aftur starf.
Á hinn bóginn er hætta í að detta ofan í
ófæran forarpytt blóðlausrar hentistefnu ef
lepja á upp eftir fólki hvers konar duttlunga
sama hvers eðlis þeir eru. Kúnstin er að þekkja
hvaða þarfir eru til aukningar stéttarvitundar
og öfugt hverjar hindra stéttarvitund.
Óuppfylltar þarfir finnum við ætíð í þeim
hreyfingum sem eru í þjóðfélaginu á hverj-
um tíma.
Óþarfi er að tala um raunþarfir eða plat-
þarfir — það sem máli skiptir er að miða
þær við stéttarvitundina og áhrif þeirra á
hana.
Nú á tímum sjást merki þrenns konar
hreyfinga í þjóðfélaginu. Æsku- og náms-
manna, kvenna (rauðsokkur) og verkalýðs.
Aðeins þeirri síðastnefndu hefur verið
markaður þjóðfélagslegur bás ef svo má að
orði komast þ. e. að útskýra stöðu hennar út-
frá þjóðfélagslegu framleiðsluferli.
Borgaralegir flokkar byggja nokkuð á
þarfa uppfyllingu einstaklingsins þ. e. þörf-
um sem byggjast á efnahagslegri neyzlu,
enda nauðsynlegt hagkerfinu: Sósíalistar
þurfa ekki að óttast slíkt orð eins og þarfir,
því borgaralegt þjóðfélag er ófært um að
uppfylla þarfir fjöldans. Það getur aðeins
uppfyllt þær þarfir, sem styðja kerfið. Allar
þær þarfir sem byggjast á jafnrétti og sjálf-
stjórn og frelsi veikja kerfið. Fáist þær upp-
fylltar er kerfið ekki lengur til.
V.
Hreyfing æskunnar vill: Sjálfstjórn, kyn-
ferðisfrelsi, óhindraða skemmtanamöguleika,
samlífi með öðru æskufólki og hvers konar
tjáningarfrelsi. Æskan vill líka nýtt gildis-
mat.
Hvernig getum við sannfært hana um að
þjóðfélagskerfið í heild hindri það í þessari
þarfa uppfyllingu?
Rauðsokkuhreyfingin krefst: Jafnréttis
gagnvart manninum; efnahagslegs sjálfstæð-
is í stað múlbindingar við bleyjuþvott og
eldamennsku; kynferðislegs sjálfstæðis; mörg
og góð barnaheimili o. fl.
82