Réttur - 01.04.1971, Blaðsíða 12

komin að henni að taka til við háskólanám,
það tekst ekki hún nær aldrei svo langt að
geta lokið því.
Eiginmaðurinn, sem er á kafi í viðskipta-
lífinu, getur ekki vikið af áríðandi fundi til
þess að fara heim og sinna börnunum svo
að eiginkonan, móðirin komist niður á safn
að lesa. Varðandi gæzlu barnanna eru þeim
flestar bjargir bannaðar, því að dagvistar-
stofnanir eru þeim harðlokaðar.
Engum getur dulizt, hve því fer víðs fjarri,
að réttur giftrar konu og móður til náms og
sjálfstæðrar atvinnu, sé viðurkenndur af sam-
félagsins hálfu. Það er ekki gert ráð fyrir
henni sem virkum þióðfélagsþegni. Þetta
leikrit sýnir einmitt áþreifanlega margar þær
hindranir, sem mæta henni, er hún ætlar sér
að brjótast út fyrir það svið, sem gamlar sið-
venjur og staðnaðir heimilis- og samfélags-
hættir beina henni inn á.
Þetta verk myndi kallast heimildarleikrit
og innan þess ramma, sem slík verk falla
undir, sýnir höfundur, að hún kann þar til
verka og veit mætavel hvað hún hefur í
höndum. Allt er vandlega hugsað.
Hún bregður unp sviomyndum af vissri
arburðarás og sýnir hana utan frá. ef svo
mætti segja, en forðast hins vegar að fara út
í frekari greiningu á persónunum. Hér er
ekki um persónusköpun að ræða.
Svava gætir l>ess vel að vekia engin þau
viðbrönð, sem leitt cætu til tilfinningabund-
innar afstöðu, heldur höfðar hún einlægt til
skvnsemi og rólegrar yfirvegunar.
Hún notar texta úr ýmsum kennslu-
bókum mjög hnittilega svo oc ákvæði
úr reclugerðum. Einnig koma fyrir frasar úr
bæklinsum, dagblöðum 02 öðrum fjölmiðl-
um. Þetta lætur allt saman kunnuclega í eyr-
um og er, á markvissan hátt fellt inn í at-
burðarásina.
Málið er að öðru leyti einfalt og eðlilegt
talmál, sem Svava hefur ágætt vald á.
Samtölin eru mörg hárbeitt og hitta í
mark með örfáum orðum. Eiginmaðurinn
segir þrumulostinn við konu sína: „hvaða
voðalega eyðirðu af peningum manneskja,
hvað kostar þessi terta eiginlega'? og svarið
hljóðar miskunnarlaust, „heilt líf Ingólfur
minn, heilt líf".
Eiginmaður Ingu er enginn þverhaus eða
öfugsnúinn gagnvart fyrirætlunum hennar.
Það hefði beint athyglinni um of inn á við
að sýna hann á þann veg og gefið þeirri nið-
urstcðu undir fótinn, að örðugleikar Ingu við
að marka sér sjálfstæða braut helguðust fyrst
og fremst af því, að maður hennar væri ekki
nógu skilningsríkur í hennar garð. Hún á ein-
mitt ekki í neinum heimiliserjum. Hann er
allra vænsti strákur, laus við þvermóðsku og
er allur af vilja gerður.
Hann sér bara engin ráð, fær ekki rönd
við reist. Þótt hann segi af veglyndi sínu, að
auðvitað verði hún að ráða sér sjálf, þá eru
þau ofurseld hleypidómum, stöðnuðum við-
horfum og neikvæðri afstöðu þjóðfélagsins
gagnvart virkri samfélagsþátttöku, þegar gift
kona og móðir á í hlut. Hún ræður engu sjálf,
s^m neinu máli skiptir, og nær ekki einu
sinni að misstíga sig, því að hún kemst aldrei
úr sporunum. Hún á í höggi við sjálft kerfið
eins og það leggur sig.
Það er einnig einkennandi fyrir alla að-
stöðu hennar, að í leikslok, þegar maður
hennar er fallinn frá og hún stendur enn í
sömu sporum, er aftur fyrirvinna, við af-
greiðslustörf í banka og vitanlega í lægsta
launaflokki, þá virðist henni nýtt hjónaband
vera skásti kosmrinn, sem hún kynni að eiga
völ á.
Aftur á móti byggist framgangur manns
hennar í námi og starfi á þvf, að hann hefur
konu sér við hlið, sem afsalar sér eigin námi
68