Réttur - 01.08.1981, Page 10

Krafan verður að vera
Norðurlöndin
öll saman kjarnorkulaus
í friði og stríði
Það er mikið rætt um það um þessar mundir, að Norðurlönd eigi að lýsa sig kjarnorkuvopna-
laus svæði á friðartímum, — og er þá venjulega átt við Finnland, Svíþjóð, Noreg og Danmörku,
en ísland hefur hinsvegar ekki verið tekið með í þennan hóp, fyrr en eftir Álandseyjafundinn,
eins og frá var sagt í grein Ólafs Ragnars Grímssonar í 2. hefti Réttar. Sem kunnugt er má rekja
uppruna þessara hugmynda til tillagna Kekkonens Finnlandsforseta.
Ýmsir stjórnmálamenn, sem hlyntir eru þessari hugmynd — og henni vex óðum fylgi — hafa
og rætt um það, að ef Norðurlönd geri þetta, þá þyrftu og Sovétríkin að gera Kolaskagann að
einhverju leyti kjarnorkuvopnalausan — og hafa forystumenn Sovétríkjanna ekki tekið því
fjarri að ræða slíkt í viðræðum um þetta mál.
En það er tvennt, sem nánar þarf að ræða
og áríðandi er að íhuga og fá á hreint í þess-
um umræðum.
Hvað er átt við með Norðurlönd í þessu
sambandi?
Norðurlönd eru ekki aðeins þau riki, sem
mest er stagast á í þessu sambandi, heldur
eru og Færeyjar, ísland og Grænland tví-
mælalaust Norðurlönd eins og samsetning
Norðurlandaráðs best sýnir og sannar. Þar
af leiðir að eigi Norðurlönd öll að vera
kjarnorkulaus svæði í friði, þá verður og
herstöð Bandaríkjanna í Thule í Grænlandi
að takast með í reikninginn. Hvort þar eru
nú kjarnorkuvopn eða ekki, vitum vér eigi,
en ekki er ólíklegt að þar sé geymd atom-
vopn. Það þýðir lítt fyrir Dani að gefa yfir-
lýsingar um að eigi séu á dönsku landi kjarn-
orkuvopn, meðan þeir telja enn Grænland
danskt land og vilja a.m.k. ráða hermálum
þar og utanríkispólitík.
Eigi samningar fram að fara um þessi mál,
þá þarf því að taka öll Norðurlönd og allar
herstöðvar á þeim með í þá samninga,
þarmeð Keflavík, Thule o.fl.
Svo er hitt stórmálið:
Hvaða gagn verður að sáttmála, sem að-
eins tryggi Norðurlönd á friðartímum, ef
hægt er að fylla þau með kjarnorkuvopnum,
strax og Bandaríkjunum þóknast að hefja
stríð og gera loftbrúna Kanada — Keflavík
— Þrándheim að hraðflutningabraut með
kjarnorkusprengjur sem önnur vopn?
Ef það á að bjarga Norðurlöndum undan
þeirri gereyðingu, sem kjarnorkustyrjöld
veldur, þá dugar ekkert minna en sáttmáli
um að þar skuli engin kjarnorkuvopn vera í
friði né stríði og sterkustu stórveldin, Banda-
ríkin og Sovétríkin, skuldbindi sig til þess að
122