Réttur - 01.08.1981, Page 20

Arnmundur Backman
Félagsmálalöggjöf og
verkalýðshreyfingin
2. grein
í fyrsta hefti þessa tímarits í ár gerði ég stutta grein fyrir „félagsmálapökkum” síðustu
þriggja ára.
Sú umfjöllun leiddi að sjálfsögðu hugann að þróun félagsmálalöggjafar á íslandi i
tengslum við þróun hennar í nálægum löndum og einnig varð hún mér hvatning til þess
að leita til Alþingistíðinda og þeirra umræðna sem um félagsmálalöggjöf urðu á alþingi
hverju sinni, með sérstöku tilliti til þess fjandskapar sem andstæðingar hreyfingarinnar
hafa alla jafnan sýnt umbótum á félagsmálasviði.
I. Brautryðjendurnir og fyrsta lög-
gjöfin
Auðvaldið og iðnbylting þess gerði það
hvorttveggja í senn að skapa forsendur fyrir
útrýmingu fátæktar í heiminum og skapa um
leið verkalýð nútímans og þjappa honum
saman.
Eins og kunnugt er þá losaði iðnbyltingin
mjög um alla fjötra atvinnulifsins, en hún
leiddi jafnframt til hásætis frjálslyndisstefn-
una svokölluðu og tók hana reyndar í tölu
heilagra mannréttinda.
Allt fram til þessara tíma hafði verið litið á
samtök verkalýðs og félagsbundna kjarabar-
áttu sem uppreisn gegn þjóðfélaginu, land-
ráð. Lítil breyting verður við iðnbyltinguna.
Samkvæmt frjálslyndisstefnunni var félags-
bundin kjarabarátta og stéttarfélög bönnuð.
Þess í stað viðurkenndi frjálslyndisstefnan
aðeins fullt frelsi verkamanna til þess að
semja hver í sínu lagi við atvinnurekendur,
einir og óstuddir. Sala vinnuafls skyldi háð
sömu lögmálum og sala persónulegra eigna.
Framboð og eftirspurn skyldi ráða verði og
öll samtök til þess að hafa áhrif á verðmynd-
um voru aðeins meðul til ólögmætra við-
skiptahátta. Enginn greinarmunur var gerð-
ur á vinnuafli og öðrum seljanlegum eignum
einstaklinga.
Eins og kunnugt er af sögunni og án þess
að fjalla frekar um það hér leiddi þessi stefna
til gífurlegrar rányrkju vinnuafls og fátæktar
og umkomuleysis alls verkafólks, hinnar
nýju öreigastéttar sem iðnbyltingin grund-
vallaðist þó á. Eins og vænta má er það í
132