Réttur - 01.08.1981, Page 34

ana. En þessi maður er í mínum augum ekkert annað en
hræsnari.”
„Það er hægt að þenja sig um dimmu, köldu, röku
kjallaraholurnar. Það hefur enginn mótmælt því að
húsnæði hér i bæ sé ábótavant að ýmsu leyti en hinu
hefur verið haldið fram með góðum og gildum rökum,
að ráðið til að bæta úr því væri ekki í frumvarpinu eða
breytingatillögu þess.”
í ræðu sem Bjarni Benediktsson hélt 16.
janúar 1938 og birt er í Morgunblaðinu 19.
janúar 1938 kemst hann svo að orði:
„Ein alvarlegasta ásökunin á hendur
Reykjavikurbæ er sú, að hann verji ekki
nægu fé til að koma upp ódýru húsnæði fyrir
almenning.
Við sjálfstæðismenn teljum það yfirleitt
ekki vera í verkahring þess opinbera að sjá
fyrir þessum þörfum manna.”
6. Umræðan um lögin um slysa-
tryggingar ríkisins frá 1925
Eins og áður segir náðu slysatryggingalög
aðeins til sjómanna fram til ársins 1925 að
sett voru lög um slysatryggingu ríkisins. Með
þeim lögum er tryggingasviðið fært þannig
út að tryggingin nær til verkamanna, bæði á
sjó og landi.
Þegar lagabreyting var gerð 1925 og þar
með greiðsla iðgjalda lögð á atvinnuvegina í
fyrsta sinn, urðu miklar umræður á alþingi
um málið.
Sveinn Ólafsson, alþingismaður Suður-Múlasýslu,
tók nokkrum sinnum þátt I umræðum um málið og lýsir
flutningur hans einkar vel viðhorfum afturhaldsins til
almennra slysatrygginga: ,,... í öðru lagi var sýnt fram á
þann stórfellda galla frumvarpsins, að það ákveður
skyldutryggingar fyrir fjölda manna, sem engin sýnileg
slysahætta vofir yfir, en lætur hins vegar ótryggða
marga sem áhættumestu störfin vinna. í þriðja lagi var
það tekið fram að með frumvarpinu væri að þvi stefnt
að leggja allar kvaðir og þunga af slysatryggingum á
vinnuveitendur, en leysa þá slysatryggðu, vinnuþiggj-
endur, við allar slíkar byrðar og eðlilega sjálfsumhyggju,
án alls tillits til þess hvort hagur vinnuveitenda væri
betri en vinnuþiggjenda, eða getan þar meiri... Frum-
varpið er því í rauninni einskonar spegilmynd af reiptogi
milli vinnuveitenda og vinnuþiggjenda hér í Reykjavík,
gegnsýrt af þeirri hugsun, að vinnuveitandinn sé hvar-
vetna sá voldugi og ríki drottnandi, sem dragi til sín arð-
inn af vinnunni og sem þess vegna sé maklegur að bera
allan þungann af óhöppum og slysum þeirra sem vinna,
en að vinnuþiggjendur séu einskonar umkomulaus fórn-
ardýr sem hvorki geti né þurfi að sjá hag sínum borgið
um þetta.”
,,En þrátt fyrir það á þó eftir frumvarpi þessu að
leggja á þessa eignalausu og skuldum hlöðnu vinnuveit-
endur allar kvaðir og allan vanda af slysatryggingunni,
ásamt sektum og viðurlögum, ef ekki er gætt ákvæða
laganna.”
„Þetta er ekki aðeins óeðlileg kvöð við þá sem minni-
máttar eru í þessum samskiptum, útgerðarmenn, víða
um land, og bændurna, sem oft verða um kaupkröf-
urnar að sættast við allt eins og sigraðir menn, en þetta
er einnig brot á þeim ríkjandi og heilbrigða hugsunar-
hætti allrar alþýðu manna út um sveitir landsins, að hver
einstaklingur eigi að sjá um sig og sínar þarfir, svo langt
sem geta hans nær og njóta stuðning hins opinbera til
þess. Stefnan eftir þessu frumvarpi er sú að seilast svo
djúpt í vasa vinnuveitenda sem unnt er og án tillits til
þess hvort hann hefur nokkra gjaldgetu eða ekki.”
„Ég þori að segja og fullyrða, að þetta á betur við
hugsunarhátt fólksins í heild en stefna þessa frumvarps.
Það er eftir heilbrigðri skoðun hreint og beint niður-
lægjandi og auðmýkjandi að þiggja allt af öðrum og
varpa allri áhyggju á þá, að vera skjólstæðingar um allt
og snúast eins og hjól í sigurverki innan í einhverjum
ríkismekanisma sem aðrir stjórna. Lífsskoðun og stefna
sveitafólksins felst í orðtakinu: Hjálpaðu þér sjálfur og
þá hjálpar Guð þér. Sú skoðun er heilbrigðari og í
mínum augum eitthvað mannlegri og réttmætari en
þessi barlómur sem ymur á bak við frumvarpið.”
„í raun og veru er alls ekki um almenna slysatrygg-
ingu að ræða eftir frumvarpinu þó að svo sé látið i veðri
vaka. Heldur er hér um misheppnaða tilraun að ræða til
að tryggja ýmsa atvinnuflokka og eftir ósann-
gjarnlegum og óframkvæmanlegum reglum, sem apaðar
eru eftir erlendum fyrirmyndum.”
7. Hvað sögðu þeir um alþýðu-
trygg'ngar?
Ihaldið á alþingi var samt við sig þegar
þingmenn Alþýðuflokksins fluttu þings-
146