Réttur - 01.01.1982, Síða 35

Hallgrímur Kristinsson aðvarar
Hallgrímur Kristinsson (1876—1923)
var eins og Jónas Þorbergsson orðar það
í Andvaragrein um hann 1929 „athafna-
mestur og áhrifaríkastur forvigismaður
samvinnumála á landi hér.” Hann var
forstjóri Kaupfélags Eyfirðinga og fyrsti
framkvæmdastjóri Sambands íslenskra
samvinnufélaga. í fyrrnefndri grein,
stendur m.a. eftirfarandi:
,,Eigi aðeins naut samvinnustefnan starfs-
krafta hans óskcrtra, heldur mótarti hún og
hugarfar hans allt, lífsskoðun og breytni.
Framkvæmdirnar sjálfar, á leið stefnunnar,
urðu fyrir sjónum hans, aðeins tæki eða leið
að hinu eiginlega marki, sem frcmstu fylgis-
menn hennar hafa fyrir augum: Siðfágun
mannanna og hagsæld í bróðurlegu sam-
starfi. Kjarni stefnunnar og siðferðislegt
markmið varð honum höfuðatriði, hluti af
honum sjálfum, lífsstcfna hans og æviþrá.
— Lét hann eitt sinn orð falla við þanri, er
þetta ritar, á þá leið, að hann óttaðist um
framtíðarörlög stefnunnar. Hann kvcið því,
að starfscmin myndi, er stundir liðu fram,
snúast í hagsmunabaráttu einvörðungu,
meðan eldur hugsjónanna félli í fölskva hjá
gröfum frumhcrjanna, enda væri þá með
öllu unnið fyrir gíg, með því að raunverulegt
Hallgrímur Kristinsson
gildi sérhverrar félagsmálahreyfingar og um-
bótaviðleitni manna væri fólgið í þeirri þró-
un, er hún fengi áorkað í andlegum og sið-
ferðilegum efnum.”
(Jónas Þorbergsson í grein um
Hallgrím Kristinsson í
„Andvara” 1929, bls. 24.)
og sósíalisminn eiga við sömu vandamál að
stríða: innan auðvaldsskipulags jafnt í stjórn-
arandstöðu sem stjórn, — svo og sem valda-
aðili, jafnvel „handhafi” ríkisvalds.
Sérhvert vald er sem tvíeggjað sverð, sem
hægt er að beita jafnt með hinu vinnandi
fólki sem móti því eða hluta þess, — fyrst og
fremst vegna þess að „valdsverðið” sé á fárra
manna höndum, en vinnandi fjöldinn sjálfur
ekki orðinn sjálfstæður, þroskaður og virkur
þátttakandi í stjórn fyrirtækisins, sambands-
ins — eða ríkisins, ef lengra er farið.
35