Réttur - 01.04.1985, Blaðsíða 12

2. Hefðbundnar herstöðvar, svo sem
herbúðir, stöðvar herforingja, her-
flutningahafnir.
3. Samgöngu- og iðnaðarstöðvar, sem
nýtast til hernaðar, hafnir, járnbraut-
ir, orkuver, olíuhreinsistöðvar, efna-
verksmiðjur.
4. Borgir og byggðir mikilvægar til þess
að halda atvinnuvegum í gangi.
Varla sýnist vafi á því, í hvaða for-
gangsflokki Keflavíkurvöllur muni vera,
síst eftir að utanríkisráðuneytið leyfði þar
byggingu nýrra mannvirkja og fjölgun
flugvéla, sem geta borið „smásprengjur“
til að eyða eldflaugakafbátum. Undir
þann flokk falla líka nýju radarstöðvarn-
ar, þó að reynt sé að gera þær þýðingar-
litlar í augum almennings hér á landi.
En þetta um skotmörk á íslandi er út-
úrdúr. Þessi upptalning sýnir, að kjarn-
orkustríð gæti orðið af ýmsu tæi, eftir því
hvað það nær til margra atriða á þessum
forgangslista. En jafnvel þótt enginn
stríðsaðili vilji ganga svo langt, er hættan
sú, að í hita leiksins verði allar slíkar
hófsemdarfyrirætlanir að engu, svo að
átökin magnist upp í gereyðingarstyrjöld,
án þess að nokkur hafi ætlað sér. Til þess
að gera sér raunhæfa grein fyrir við
hverju megi búast hafa menn því sett upp
nokkur dæmi um mismunandi víðtæk
kjarnorkustríð.
Dæmi um kjarnorkustyrjaldir
í fyrstu aðalritgerðinni um kjarnorku-
vetur, eftir Turco, Toon, Ackerman,
Pollack og Sagan (þann sem kynnti
stjörnufræðina í sjónvarpsþáttum fyrir
nokkrum árum) settu þeir upp nokkur
dæmi um misjafnlega víðtækt kjarnorku-
stríð. Hér verður gerð grein fyrir þremur
þeirra, með 100, 5000 og 10000 mega-
tonna sprengjumagni.
100 megatonna stríð. Þetta er lítið brot
af tiltækum sprengjum, en ef þeim væri
varpað á borgir eingöngu, nokkur hundr-
uð skotmarka, yrði sólskinið eftir hálfan
mánuð aðeins 11% af því venjulega, og
hiti á meginlöndum norðurhvels hefði
lækkað um 23 stig. Þessi tiltölulega mikla
kæling stafar af því hvað eldsneyti er gíf-
urlega mikið í borgum, miðað við dreif-
býli eða óbyggðir.
5000 megatonna stríð. Hér er reiknað
með að aðeins fimmta hluta sprengju-
magnsins sé varpað á borgir. Sólskinið
yrði komið niður í 1-2% af því venjulega
eftir tvær vikur og hitinn á meginlöndum
hefði lækkað um 24 stig á norðurhveli.
10000 megatonna stríð. Hér er reiknað
með að 15% af sprengjunum falli á
borgir. Áætlanir um reykjarmagn eru
fremur svartsýnar, en þó taldar fyllilega
hugsanlegar. Sólskinið yrði þá komið
niður í !/íooo af því venjulega eftir hálfan
mánuð og hitinn á meginlöndum hefði
lækkað um 41 stig. Að 300 dögum liðnum
væri hiti þar ennþá 14 stigum lægri en ella
hefði orðið.
Til þess að vera vissir í sinni sök hafa
vísindamenn hér tilgreint aðeins 2A af
þeirri kælingu, sem ströngustu útreikn-
ingar bentu til.
Eldsvoðar í kjarnorkustríði
Á fyrstu andartökum eftir kjarnorku-
sprengingu geislar frá henni firna miklum
hita, svo að jafnvel föst efni verða að loft-
tegundum. Ef sprengjan er eitt mega-
tonn, kviknar í öllum plastefnum, timbri,
fatnaði og þess háttar efnum, sem hita-
geislarnir falla á, á 300-500 ferkílómetra
svæði, en þó er þetta nokkuð háð veðri.
Eldarnir renna síðan saman, ef um þétt-
býli er að ræða, og óhemju magn af sót-
lögum stígur upp í loftið og berst upp í
76