Réttur


Réttur - 01.04.1985, Blaðsíða 42

Réttur - 01.04.1985, Blaðsíða 42
myndum borgaralegra femínista, kynnti hún sér náið borgaralegar kvenfrelsisbók- menntir til eflingar sinni eigin viðleitni að setja fram nýja kvenímynd. í þeim til- gangi ritaði hún skáldverk. Mótsagnirnar halda áfram að fylgja henni, og það var styrkur hennar, að hún reyndi ekki að breiða yfir þær. Henni tókst aldrei að fella saman hug- myndafræði kvenfrelsisbaráttu og stétta- baráttu, og er mála sannast, að það hefur ekki tekist enn í dag. Það er athyglisvert, hve umræðan og baráttumálin fyrir ára- tugum eru keimlík þeim, sem tekist er á um nú á dögum. Fræðikenning marxista um kvenfrelsi og kvennabaráttu er enn við lýði, einkum innan kommúnistaflokka víða um heim, og framsækinn armur borgaralegs femín- isma hefur þróast áfram, svo sem berlega sést í kvennahreyfingum nútímans. Þetta tvennt, stéttabarátta og kvennabarátta, hefur enn ekki náð að tengjast sem sam- ræmd heild. Starfið gefur lífinu gildi Margt hefur verið rætt og ritað um Alexöndru Kollontay, verk hennar og viðhorf, einkum í seinni tíð. Eftirfarandi atriði ganga eins og rauður þráður í gegn um fjölmörg rita hennar. Hún segir t.d.: „Konur verða að læra það að beina ekki öllum sínum lífs og sálar kröftum að ást- inni á karlmanni. Starfið er það, sem gef- ur lífinu gildi, og konur verða að setja eigin skapandi og nytsama vinnu í forgang. Þetta er megininntakið í flestu því, sem ég hefi fest á blað um samband kynjanna. Ástin má ekki þurrka út pers- ónuleika konunnar, ekki brjóta hana niður sem einstakling, ekki hefta sjálf- stæði hennar. Ef ástin verður henni þvingun og áþján, þá verður hún að losa um þau bönd, þótt það sé sársaukafullt. Hún verður að láta alla ástarharmleiki lönd og leið og ganga sína eigin braut.“ Alexandra Kollontay gat úr flokki talað, er hún gaf kynsystrum sínum þetta vega- nesti. Við getum kallað það neikvætt frelsi, þar sem gengið er út frá því sem vísu, að eitt hljóti ævinlega að verða á annars kostnað. Svo mikið er víst, að ekki tókst henni sjálfri í sínu einkalífi að sameina þetta tvennt, starfið og ástina, utan einu sinni um stutt skeið árið 1917-18. Um það far- ast henni svo orð, reyndar fyrir munn einnar sögupersónu sinnar. „Við vorum ekki fyrst og fremst eiginmaður og eigin- kona, heldur framar öllu félagar og jafn- ingjar, nátengd í sameiginlegri baráttu. Starfið var fyrir öllu, og um það myndað- ist engin togstreita okkar í milli.“ Einkalíf Alexöndru Kollontay þótti öldungis ekki í hefðbundnum stíl. Hún lifði eftir kenningu sinni og fór sína leið, hvenær sem sambúð við hinn heittelskaða tók að þrengja að athafnafrelsi hennar. Ung að aldri yfirgaf hún eiginmann sinn (æskuást' a) og ungan son, er hún fór til háskólanams í Zurich. Síðar er þau slitu hjúskap, tók hún að sér uppeldi sonarins. Seinni eiginmenn hennar voru Al. Schlj- apnikov og Pavel Dybenko, báðir þekktir baráttumenn frá byltingarárunum. Alexandra Kollontay var umdeild á sinni tíð, ekki síst vegna róttækra við- horfa sinna í kvenréttindamálum. Hún vildi nema burtu skilin milli stjórnmála og einkalífs og gerði sér þær hugmyndir um sósíalíska kvennabaráttu, að hún hlyti að ná lengra og fela í sér fleira en lýðræðis- lega kröfu um jafnrétti. Ekki taldi hún nægilegt, að konur fengju þegnrétt í karla- veröldinni eins og hún kæmi fyrir, heldur yrði öll mótun hvers einstaklings að taka 106
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Réttur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Réttur
https://timarit.is/publication/319

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.