Réttur - 01.04.1985, Blaðsíða 24

hátt og tíðkast hafði þegar sauðir voru
lesnir frá höfrum jafnvel allt við 7 ára
aldur. Peim sem kynntust þessu fyrir-
komulagi mun fæstum eftirsjón að því,
enda öllum hugsandi mönnum ljóst að
það er bæði ranglátt og beinlínis hættu-
legt að láta sér detta í hug að ákveða við
þann aldur hverjir hæfir séu til náms og
hverjir ekki. Heimilisaðstæður barna eru
ólíkar og hafa úrslitaáhrif á námsgetu
þeirra á þessum aldri, auk þess sem
þroski er fjarska mishraður. íslenskri al-
þýðu var þetta mikið hagsmunamál á sín-
um tíma enda beinlínis til þess ætlað að
jafna aðstöðu til náms. Hins vegar virðist
alveg hafa gleymst að hugsa fyrir fram-
haldinu. Það hefði nefnilega átt að vera
öllum Ijóst að blöndun í bekki krafðist
allt annarskonar vinnu af kennurum en
sorteringin. Athygli kennarans varð að
deilast í miklu ólíkari staði en áður, líkur
til að einhverskonar samræmd kennsluað-
ferð gæti átt við voru hverfandi. Þess
vegna hefði nauðsynlega þurft að auka
„hjálparkennslu" eða aðstoð við hefð-
bundna bekkjarkennslu, og væntanlega
einnig að fækka í bekkjum eða námshóp-
um. Hvorugt gerðist. Yfirstjórn mennta-
mála leyfði sér meira að segja að ganga í
berhögg við alla heilbrigða skynsemi og
fjölga í bekkjum. Og skal tekið fram að
það gerðist undir svokallaðri vinstristjórn
í ráðherratíð formanns Alþýðubandalags-
ins um þær mundir. Samkvæmt ákvörð-
un þeirrar ríkisstjórnar skyldu nemendur
vera sem næst meðaltalinu 26 í bekk —
og var vitanlega ljóst að það hlaut að
þýða fjölgun í bekkjum á ýmsum stöðum.
Kennarar gáfust samt ekki upp. Þeir
leituðu ótrauðir leiða til að ná markmið-
um grunnskólans þrátt fyrir það að þeim
voru ekki sköpuð viðunandi skilyrði til
þess. Nýbreytni í skólastarfi víða um land
er glöggur vitnisburður um þetta (ég
nefni Fossvogsskólann og Vesturbæjar-
skólann í Reykjavík og grunnskólann á
Kópaskeri sem dæmi). í þessu starfi kem-
ur reyndar einnig fram bætt kennara-
menntun frá því sem verið hafði. Hún
fékk fullan stuðning ríkisvalds í samþykkt
laga um embættisgengi kennara, en síðan
ekki söguna meir. Eftir sem áður voru
menn ráðnir réttindalausir til starfa og
ekkert bólaði á löggildingu kennarastarfs.
Að vonum hefur kennurum sviðið það
afskiptaleysi og skeytingarleysi sem ríkis-
vald og allur almenningur hefur sýnt
þeim. Og þar á ofan máttu þeir una því
að kjör þeirra rýrnuðu með hverju árinu
í stað þess að batna í einhverju hlutfalli
við kröfurnar sem þeir sjálfir og aðrir
gerðu til skólanna. Þetta skeytingarleysi
lýsti sér reyndar hvað best lengi vel í því
að innan BSRB nutu kröfur kennara fá-
dæmalítils skilnings. Þeim var endalaust
velt upp úr gömlum bábiljum um langt
sumarleyfi — sem einkum á sér þá skýr-
ingu að dagvinnuvika kennara á skóla-
tíma er næstum fjórðungi lengri en ann-
arra vinnandi stétta, talað var um mennta-
hroka og einkum og sér í lagi klifað á því
að skólakerf;ð væri ekki undirstöðuat-
vinnuvegui og starfsmenn þess gætu því
engar kröfur gert til stækkand' sneiðar af
þjóðarkökunni.
Þetta eru hugsanlega óálitlegustu
draugar sem íslenska verkalýðshreyfingin
hefur tekið trú á: Annars vegar skilgrein-
ing valdastétta á „undirstöðuatvinnuveg-
um“ og hins vegar gervikenningin um
„þjóðarkökuna“. Fyrri bábiljan er eins og
síðar verður að vikið ein meginorsök þess
að við Islendingar nálgumst vanþróuð
ríki með ógnvænlegum hraða nú þegar
þekkingarbylting tölvualdar gengur yfir.
Síðari kenningin hefur m.a. leitt til þess
88